Samenvatting beeldvorming van het vak topografische en radiologische anatomie

Inleiding tot de radiologische
anatomie: technische
basisbegrippen

Inhoudsopgave
Inleiding........................................................................................................................................................ 1

Beeldvormingsmodaliteiten........................................................................................................................... 2

Beeldvorming dmv röntgenstraling......................................................................................................................2

Beeldvorming dmv geluidsgolven (echografie)...................................................................................................14

Beeldvorming dmv magnetische resonantie.......................................................................................................15




Inleiding


Radiologie: op niet/weinig invasieve manier beelden maken v menselijk lichaam
1. Doel 1: afwijkingen in anatomie en functie vinden, omschrijven en diagnosticeren
2. Doel 2: meer invasieve diagnostische en therapeutische ingrepen uitvoeren




1

,3 modaliteiten
1. Röntgenstralen
o Generator v beelden  röntgendiagnostiek
2. Ultrageluidsgolven of ultratonen
3. Radiogolven en magnetische velden (magnetische resonantie)
 Medische beeldvorming




Beeldvormingsmodaliteiten



Beeldvorming dmv röntgenstraling



Natuur en ontstaan van röntgenstralen
Röntgenstralen = EM trillingen met bepaalde golflengte die naar alle richtingen uitbreiden
 Situering : uiteinde spectrum v EM trillingen
 Golflengte 1/10.000 v golflengte zichtbaar licht
 Niet afgebogen door EM krachten
 Voortplanting : snelheid licht = 300.000 km/s in lucht




Eigenschappen van röntgenstralen

Penetrantievermogen
Röntgenstralen kunnen penetreren in voorwerpen waarop ze invallen
MAAR afzwakking wnr door voorwerpen
 Graad afzwakking: bepaald door absorptie en strooiing


2

, o Absorptie = volledige E afgave v stralingsquanten (fotonen) aan atomen van te
doorstralen stof  stralingsquanten bestaan niet meer
o E afgave  atomen geëxciteerd  bij E-drempelwaarde: atomen eigen karakteristieke
straling uitzenden

 Graad v absorptie afh v
o Aard te doordringen stof (aoomnummer)
 Groter atoomnummer  grotere afzwakking
o Dichtheid te doordringen stof
 Groter # atomen per volume eenheid (dichtheid, concentratie)  grotere
absorptie v röntgenstralen (volgens lineair verband)
 In lichaam: veel grotere doorlaatbaarheid v luchthoudende organen zoals longen
tov weke delen
 terwijl beide +/- atoomnummer 7 hebben
o Hardheid v straling
 Spanningsveld in buis hoger  stralen met kortere golflengte (= hardere stralen)
 Harder  makkelijker doordringbaar in stof
 Doorlaatbaarheid omgekeerd evenredig met 3e macht golflengte
= absorptiecoëfficiënt v/e stof recht evenredig met 3e macht golflengte
o Dikte te doordringen stof
 Dikkere laag waardoorheen röntgenstralen moeten  grotere absorptie v
röntgenstralen in deze laag
 2 types strooiing
o Compton straling: weker dan primaire straling
o Klassieke strooistraling: zelfde golflengte  als primaire stralenbundel

Vermogen om luminescentie op te wekken
Bundel röntgenstralen valt in op bepaalde stoffen  oplichting tijdens bestraling = fluorescentie
 Nalichten v deze stoffen na bestraling = fosforescentie
 Röntgenstralen = niet zichtbaar  fluorescentie/ fosforescentie = zichtbaar
 Meer röntgenstralen vallen in  fluorescentie én fosforescentie sterker




Fotografische werking
 Röntgenstralen kunnen op fotografische emulsie zodanig inwerken dat na ontwikkeling en fixatie
 zwarting  fotografie mogelijk
o Analoog aan lichtstralen
o Zwarting door rechtstreks invallen stralen op film: zéér gering  bij medische diagnose
hulpmiddelen om fotografisch effect te verhogen




Vermogen ionisatie op te wekken
Vermogen van röntgenstralen om gassen te ioniseren
 Om kwaliteit én kwantiteit röntgenstralen te meten


3