Begrippenlijst H6
Sofisme Drogreden, schijnreden
Gesofistikeerd Verfijnd, geavanceerd, zeer ingewikkeld
Spin Een twist geven aan iets door een verhaal te vertellen. Je vertelt
iets vanuit een bepaald perspectief, op bepaalde manier, je brengt
dingen met elkaar in verband,…
retoriek taalgebruik dat inspeelt op emoties en sentimenten, en dat vooral
bedoeld is om anderen te overtuigen of om hen over te halen iets
te doen of te laten
Overtuigen Interactief gegeven dat betekent dat de ene van positie moet
veranderen en dit wordt niet altijd positief bekeken
Retoriek praktisch redeneren en compromis zoeken tussen opinies;
subjectieve elementen (sofisten)
Dialectiek op zoek naar absolute waarheden via rede; objectivisme (Plato)
Aristoteliaanse retoriek Beide (retoriek en dialectiek) hebben hun waarde in verschillende
contexten (wetenschap vs maatschappij
Canons voor formele speech Opzet/concept: aanpak met het oog op publiek en doel
Structuur: fasering van de inhouden
Stijl – register: taalgebruik
Uitvoering: stemgebruik, oogcontact, lichaamstaal…
Geheugen en/of hulpmiddelen (voor spreker en/of publiek)
Tricolon Lijstje van 3
Herhaling Van lecxicale elementen
Parallellisme Terugkerende elementen
Antimetabool Parallelle structuur met omgekeerde inhouden
Assonantie Herhaling van klinkers
Alliteratie Herhaling van medeklinkers aan woordbegin
Antithese Gebruik van contrasterende lexicale elementen
Metafoor Je drukt iets uit in termen van iets anders
Hyperbool Overdrijving
Litotes Understatement
Metadiscours Spreken over het spreken:
Prolepsis = stijlfiguur waarbij het zinsdeel dat de aandacht
moet krijgen als eerste wordt genoteerd
Paralipsis = een schrijver of spreker niet op een bepaald
onderwerp te willen ingaan, maar hij doet dat toch. De spreker
of schrijver bereikt hiermee een dubbel doel: hij werpt licht op
zijn onderwerp, maar probeert zich tegelijkertijd buiten schot
te houden
…
Argumentatie een verbale en sociale activiteit van de rede, gericht op het
vergroten (of verkleinen) van de aanvaardbaarheid van een
controversieel standpunt voor de toehoorder of lezer, door het
naar voren brengen van een constellatie van stellingen die bedoeld
zijn om het standpunt te rechtvaardigen (of te weerleggen) voor
een rationele rechter
Common ground Bepaalde context en waarden die je gemeenschappelijk hebt
Universal audience publiek vindt argumenten overtuigend en aanvaardt die
Particular auience Publiek vindt niet alle argumenten overtuigend
Dramatic pentad (burke) Analysemodel om retorische functies te achterhalen (act, scene,
purpose, actor, agency)
Sofisme Drogreden, schijnreden
Gesofistikeerd Verfijnd, geavanceerd, zeer ingewikkeld
Spin Een twist geven aan iets door een verhaal te vertellen. Je vertelt
iets vanuit een bepaald perspectief, op bepaalde manier, je brengt
dingen met elkaar in verband,…
retoriek taalgebruik dat inspeelt op emoties en sentimenten, en dat vooral
bedoeld is om anderen te overtuigen of om hen over te halen iets
te doen of te laten
Overtuigen Interactief gegeven dat betekent dat de ene van positie moet
veranderen en dit wordt niet altijd positief bekeken
Retoriek praktisch redeneren en compromis zoeken tussen opinies;
subjectieve elementen (sofisten)
Dialectiek op zoek naar absolute waarheden via rede; objectivisme (Plato)
Aristoteliaanse retoriek Beide (retoriek en dialectiek) hebben hun waarde in verschillende
contexten (wetenschap vs maatschappij
Canons voor formele speech Opzet/concept: aanpak met het oog op publiek en doel
Structuur: fasering van de inhouden
Stijl – register: taalgebruik
Uitvoering: stemgebruik, oogcontact, lichaamstaal…
Geheugen en/of hulpmiddelen (voor spreker en/of publiek)
Tricolon Lijstje van 3
Herhaling Van lecxicale elementen
Parallellisme Terugkerende elementen
Antimetabool Parallelle structuur met omgekeerde inhouden
Assonantie Herhaling van klinkers
Alliteratie Herhaling van medeklinkers aan woordbegin
Antithese Gebruik van contrasterende lexicale elementen
Metafoor Je drukt iets uit in termen van iets anders
Hyperbool Overdrijving
Litotes Understatement
Metadiscours Spreken over het spreken:
Prolepsis = stijlfiguur waarbij het zinsdeel dat de aandacht
moet krijgen als eerste wordt genoteerd
Paralipsis = een schrijver of spreker niet op een bepaald
onderwerp te willen ingaan, maar hij doet dat toch. De spreker
of schrijver bereikt hiermee een dubbel doel: hij werpt licht op
zijn onderwerp, maar probeert zich tegelijkertijd buiten schot
te houden
…
Argumentatie een verbale en sociale activiteit van de rede, gericht op het
vergroten (of verkleinen) van de aanvaardbaarheid van een
controversieel standpunt voor de toehoorder of lezer, door het
naar voren brengen van een constellatie van stellingen die bedoeld
zijn om het standpunt te rechtvaardigen (of te weerleggen) voor
een rationele rechter
Common ground Bepaalde context en waarden die je gemeenschappelijk hebt
Universal audience publiek vindt argumenten overtuigend en aanvaardt die
Particular auience Publiek vindt niet alle argumenten overtuigend
Dramatic pentad (burke) Analysemodel om retorische functies te achterhalen (act, scene,
purpose, actor, agency)
