Samenvatting celbiologie hoofdstuk 1, 2 en 3

Celbiologie
Hoofstuk 1: inleiding tot de biologie

Biologie is de wetenschap die zich bezighoudt met het bestuderen van leven in al zijn facetten.
 biotische factoren: relaties van organismen onderling
abiotische factoren: afhankelijkheid van organismen van van niet-levende factoren (vb.
temperatuur, zuurtegraad,…)

Kenmerken leven:

 Stofwisseling/metabolisme:
– voedingstoffen opnemen en afbreken
– energie vrijstellen voor vormen van andere nieuwe stoffen
die nodig zijn voor groei.
– Beweging
– Temperatuurhandhaving
 Reproductie/voorplannting: soort in stand houden
 Erfelijkheid: erfelijke eigenschappen doorgeven op volgende generatie
 Reactievermogen en perceptieprocessen: kunnen reageren op veranderingen=
prikkelbaarheid
 Beweging:
– Inwendige beweging: transport voedingsstoffen
– Uitwendige beweging: actieve beweging

Organisatieniveau meercellige eukaryoot:

Atomen (H2O)moleculen (ATP)organel (mitochondrion)cel (neuron)weefsel (ganglion)
orgaan (brein) organisme (vis)  populatie levensgemeenschap  biosfeer



Homestase= complex van regelsystemen dat bijdraagt aan het constant houden van het inwendige
milieu, ongeacht veranderingen in uitwendige milieu. (vb. bloedglucosegehalte,
lichaamstemperatuur, pH van bloed,…)

 homeostase niet gehandhaafd: organisme sterft

Regeling/ bijsturing via negatieve feedback/terugkoppelingssysteem

Disciplines in biologie:

 Biochemie: moleculair niveau
 Celbiologie: celniveau
 Histologie: weefsels
 Fysiologie, anatomie: orgaanstelsel en organen
 Morfologie, anatomie: individuen
 Populatie-ecologie, populatiegenetica: populaties
 Systematiek, taxonomie: soorten
 Milieubiologie: ecosystemen, levensgemeenschappen

Ontstaan van de aarde en het leven:

 Aarde= bijna 4,6 miljard jaar oud
 1ste levende cel = 3,5 miljard jaar geleden (prokaryoot)
 1ste gekernde en complexere cellen= 1,5 miljard jaar geleden
 1ste meercellige organismen ontstonden 800-700 miljoen jaar geleden
1

,  Mens ontstond 7-5,5 miljoen jaar geleden




Hoofdstuk 2: taxonomie en systematiek

Taxonomie of systematiek is de wetenschap die zich bezighoudt met de classificatie (ordenen), de
nomenclatuur ( naamgeving) en identificatie (beschrijving) van levende organismen

Organismen met gemeenschappelijke kenmerken worden ondergebracht in een taxon=
systematische eenheid

Binomale systeem= classificatiesysteem dat nu ongeveer nog wordt gebruikt

Evolutiegedachte van Darwin heeft geleid tot fylogenetisch classificatiesysteem  natuurlijke
verwantschappen weergeven

Fylogenetische classificatiesysteem: gebasseerd op natuurlijke afstamming

 Homologe structuren: bv. Arm van mens en vleugel van vleermuis vertonen eenzelfde
bouwpatroon  gemeenschappelijke voorouder
 Primitieve en afgeleide kenmerken:
– Primitieve kenmerken= kenmerken die lang geleden verschenen en nu nog
waarneembaar zijn
– Afgeleide kenmerken= meer recent tot stand gekomen
 recent gemeenschappelijke voorganger
– Afgeleid kenmerk in een groot taxon kan een primitief kenmerk zijn in een kleiner
taxon
 Anatomische en fysiologische kenmerken: bv. Huid bedekt met schubben, ademen via
longen, inwendige bevruchting, intern systeem om lichaamstemperatuur op peil te houden,
meerder benen in onderkaak  reptielen
 Sequenties van macromoleculen:
– Aminozuursequenties in eiwitten:
 Vb. aminozuursequentie van cytochroom-C
 Graad van overeenkomst in aminozuren is een maat voor de graad
van verwantschap
– Nucleotidensequenties in DNA en RNA:
 Grootste deel van erfelijke eigenschappen in DNA
 Organismen waarvan DNA onderling weinig verschilt zijn nauw met
elkaar verwant
 Nucleotidensequenties van RNA ook onderzocht
 Ribosomaal DNA ook onderzocht

Taxonomie kent verschillende invalshoeken:

 Fenetisch
 Cladistisch

2