Hfst 1: Wat is personen en familierecht
Bloedverwanten: zijn verbonden door bloed bv. ouder en kind OF hebben een gemeenschappelijke
voorouder bv. broer zus, neef nicht
Aanverwanten: zijn niet verbonden door bloed bv. aangetrouwd
Hfst 2: Personen
Het begrip persoon
Rechtsobjecten = voorwerpen bv. dieren
Een rechtssubject is drager van rechten en plichten = personen
• Natuurlijke persoon
= fysieke personen, van vlees en bloed
• Rechtspersoon
= juridisch gecreëerde instanties die ook rechten en plichten hebben
⁃ Privaatrechtelijke rechtspersonen bv. ondernemingen
⁃ Publiekrechtelijke rechtspersonen bv. gemeente, OCMW
,B: is fout, een rechtssubject heeft tov een rechtsobject GEEN rechten en plichten
Vanaf wanneer is iemand een persoon?
Rechtspersoonlijkheid valt samen met het biologisch leven van een persoon.
→ je kan geen rechten en plichten hebben zonder de rechtspersoonlijkheid
Vanaf wanneer kunnen we spreken van menselijk biologisch leven, waardoor rechtspersoonlijkheid
ontstaat?
Basisregel: Vanaf de geboorte als levend en levensvatbaar mens → teken van leven geven bv.
hartslag is een teken van leven en de nodige eigenschappen bezit bv. alle organen
MAAR is soms moeilijk te bepalen dus een wettelijke levensvatbaarheidsgrens: Vanaf 180 dagen (6
maanden)
Om de levensvatbaarheid vast te stellen:
▪ Akte van geboorte (art. 42 e.v. BW)
⁃ De vroedvrouw moet vaststellen dat het kind levensvatbaar is
⁃ Één van de ouders of meemoeder moet de geboorte aangeven (15 dagen)
⁃ De akte van geboorte wordt onmiddellijk opgesteld
▪ Akte van een levenloos kind (art. 58 e.v. BW)
= ze zijn overleden op het moment van de vaststelling van de bevalling
Zowel een akte van geboorte als akte van overlijden kan niet worden opgesteld aangezien
het kindje nog nooit is geboren
→ daarom een akte van een levenloos kind
✓ Na een zwangerschapsduur van 180 dagen te rekenen van de verwekking maakt de
ambtenaar van burgerlijke stand een akte van een levenloos kind op
✓ Na een zwangerschapsduur van 140-179 dagen te rekenen van de verwekking is het
op verzoek van een moeder, vader of meemoeder
✓ Minder dan 140 = geen akte van levenloos kind mogelijk
→ Hierbij is dus die wettelijke levensvatbaarheidsgrens belangrijk
Meemoeder = de partner van de biologische moeder
UITZONDERING: Rechtspersoonlijkheid vanaf de verwekking als het in zijn belang is, onder
opschortende voorwaarde van levend en levensvatbare geboorte. = (Infans conceptus-regel)
▪ De opschortende voorwaarde van levend en levensvatbare geboorte
▪ Vermoeden van verwekking: in de periode tussen de 300ste en tot 180ste dag van de
geboorte
bv. de vader overlijdt 200 dagen voor de geboorte dan kan het kind erven
, Heel belangrijk bij het erven van een erfenis als kind door het overlijden van de vader (art. 725)
Een schenking kan men ontvangen vanaf men verwekt was op het moment van de schenking (art.
906 BW) Een testament kan men verkrijgen als men verwekt was op het moment van de dood van
erflater en heeft slechts gevolg als het kind levensvatbaar is.
Erkenning is nodig als je er geen huwelijk is om je vaderlijke rechten te laten vaststellen. Het kan
nuttig zijn om een erkenning prenataal te doen (dus voor de geboorte) op elk moment van de
zwangerschap op basis van een zwangerschapstest door een geneesheer bv. voor medische
beslissing voor het kind (art. 328 BW)
Ongeboren vrucht
Hierbij wordt de ongeboren vrucht beschermd
➢ Abortus
Momenteel is de grens 12 weken na de bevruchting en er is een bedenkingstermijn van 6
dagen
➢ Embryowet
Tot wanneer is iemand een persoon?
Hierbij zijn drie opties:
⁃ Tot aan het overlijden
⁃ Tot aan de gerechtelijke verklaring van overlijden van vermisten
⁃ Tot aan het ‘alsof-overlijden’ van de afwezige
Tot aan zijn overlijden
Tot wanneer kunnen we spreken van menselijk biologisch leven, waarna rechtspersoonlijkheid
eindigt?
Basisregel: Tot het overlijden.
Akte van overlijden (art. 55 BW e.v.)
UITZONDERING: nalatenschap van de eerststervende persoon
→ termijn van 1 jaar te rekenen van het overlijden
Nalatenschap valt open = de rechten en plichten gaan over op andere mensen MAAR men kan de
rechten en plichten nog even behouden (art. 205bis)
⁃ Akte van geboorte wordt eerst opgesteld (art. 43, §4) en een akte van overlijden (art. 55)
, Tot aan de gerechtelijke verklaring van overlijden van vermisten
Art 126-135 BW
▪ Vermiste (“verdwenen persoon”): zekerheid omtrent overlijden, maar aangifte is onmogelijk
bij gebrek aan (identificeerbaar) lijk.
Bv. een vliegtuigcrash, 911
▪ 4 toepassingsvoorwaarden
I. Bij een gebrek aan een akte van overlijden
II. De persoon is verdwenen in levensbedreigende omstandigheden
III. Lichaam is niet teruggevonden of kon niet worden geïdentificeerd
IV. Het overlijden kan als zeker worden beschouwd
▪ Gevolg
o Vonnis Familierechtbank (beschikkend gedeelte) = vermeldingen voor de akte van
overlijden & datum van overlijden (art. 131)
o Ambtenaar van burgerlijke stand = opmaak akte van overlijden (art. 132)
Belangrijk voor:
⁃ Het verdelen van de nalatenschap
⁃ De rechten en plichten vervallen vanaf de akte van overlijden
Tot aan het ‘alsof-overlijden’ van de afwezige
Afwezige: onzeker of iemand al dan niet in leven is
bv. vermiste personen
2 stappen:
▪ Vermoeden van afwezigheid (vrederechter) (art. 112-117)
▪ Verklaring van afwezigheid (familierechtbank) (art. 118-125)
Vermoeden van afwezigheid
3 toepassingsvoorwaarden:
⁃ Verstrijken van 3 maanden dat die niet meer is verschenen op zijn verblijfplaats
⁃ Men gedurende 3 maanden niks meer heeft ontvangen van de persoon
⁃ Onzekerheid over zijn leven of dood
Op verzoek van iedere belanghebbende of Procureur des Konings kan het vermoeden worden
vastgesteld
Gevolg:
▪ gerechtelijk bewindvoerder (art. 115)
▪ belangen behartigen
▪ minderjarige kinderen (voogdij valt open indien er geen andere ouder is)
▪ echtgenoten (je kan zonder toestemming van je echtgenoot niet je woning verkopen MAAR
als de echtgenoot afwezig is dan kan de familierechtbank de andere echtgenoot machtigen
om die handeling alleen te stellen art 215 en 220)
Bloedverwanten: zijn verbonden door bloed bv. ouder en kind OF hebben een gemeenschappelijke
voorouder bv. broer zus, neef nicht
Aanverwanten: zijn niet verbonden door bloed bv. aangetrouwd
Hfst 2: Personen
Het begrip persoon
Rechtsobjecten = voorwerpen bv. dieren
Een rechtssubject is drager van rechten en plichten = personen
• Natuurlijke persoon
= fysieke personen, van vlees en bloed
• Rechtspersoon
= juridisch gecreëerde instanties die ook rechten en plichten hebben
⁃ Privaatrechtelijke rechtspersonen bv. ondernemingen
⁃ Publiekrechtelijke rechtspersonen bv. gemeente, OCMW
,B: is fout, een rechtssubject heeft tov een rechtsobject GEEN rechten en plichten
Vanaf wanneer is iemand een persoon?
Rechtspersoonlijkheid valt samen met het biologisch leven van een persoon.
→ je kan geen rechten en plichten hebben zonder de rechtspersoonlijkheid
Vanaf wanneer kunnen we spreken van menselijk biologisch leven, waardoor rechtspersoonlijkheid
ontstaat?
Basisregel: Vanaf de geboorte als levend en levensvatbaar mens → teken van leven geven bv.
hartslag is een teken van leven en de nodige eigenschappen bezit bv. alle organen
MAAR is soms moeilijk te bepalen dus een wettelijke levensvatbaarheidsgrens: Vanaf 180 dagen (6
maanden)
Om de levensvatbaarheid vast te stellen:
▪ Akte van geboorte (art. 42 e.v. BW)
⁃ De vroedvrouw moet vaststellen dat het kind levensvatbaar is
⁃ Één van de ouders of meemoeder moet de geboorte aangeven (15 dagen)
⁃ De akte van geboorte wordt onmiddellijk opgesteld
▪ Akte van een levenloos kind (art. 58 e.v. BW)
= ze zijn overleden op het moment van de vaststelling van de bevalling
Zowel een akte van geboorte als akte van overlijden kan niet worden opgesteld aangezien
het kindje nog nooit is geboren
→ daarom een akte van een levenloos kind
✓ Na een zwangerschapsduur van 180 dagen te rekenen van de verwekking maakt de
ambtenaar van burgerlijke stand een akte van een levenloos kind op
✓ Na een zwangerschapsduur van 140-179 dagen te rekenen van de verwekking is het
op verzoek van een moeder, vader of meemoeder
✓ Minder dan 140 = geen akte van levenloos kind mogelijk
→ Hierbij is dus die wettelijke levensvatbaarheidsgrens belangrijk
Meemoeder = de partner van de biologische moeder
UITZONDERING: Rechtspersoonlijkheid vanaf de verwekking als het in zijn belang is, onder
opschortende voorwaarde van levend en levensvatbare geboorte. = (Infans conceptus-regel)
▪ De opschortende voorwaarde van levend en levensvatbare geboorte
▪ Vermoeden van verwekking: in de periode tussen de 300ste en tot 180ste dag van de
geboorte
bv. de vader overlijdt 200 dagen voor de geboorte dan kan het kind erven
, Heel belangrijk bij het erven van een erfenis als kind door het overlijden van de vader (art. 725)
Een schenking kan men ontvangen vanaf men verwekt was op het moment van de schenking (art.
906 BW) Een testament kan men verkrijgen als men verwekt was op het moment van de dood van
erflater en heeft slechts gevolg als het kind levensvatbaar is.
Erkenning is nodig als je er geen huwelijk is om je vaderlijke rechten te laten vaststellen. Het kan
nuttig zijn om een erkenning prenataal te doen (dus voor de geboorte) op elk moment van de
zwangerschap op basis van een zwangerschapstest door een geneesheer bv. voor medische
beslissing voor het kind (art. 328 BW)
Ongeboren vrucht
Hierbij wordt de ongeboren vrucht beschermd
➢ Abortus
Momenteel is de grens 12 weken na de bevruchting en er is een bedenkingstermijn van 6
dagen
➢ Embryowet
Tot wanneer is iemand een persoon?
Hierbij zijn drie opties:
⁃ Tot aan het overlijden
⁃ Tot aan de gerechtelijke verklaring van overlijden van vermisten
⁃ Tot aan het ‘alsof-overlijden’ van de afwezige
Tot aan zijn overlijden
Tot wanneer kunnen we spreken van menselijk biologisch leven, waarna rechtspersoonlijkheid
eindigt?
Basisregel: Tot het overlijden.
Akte van overlijden (art. 55 BW e.v.)
UITZONDERING: nalatenschap van de eerststervende persoon
→ termijn van 1 jaar te rekenen van het overlijden
Nalatenschap valt open = de rechten en plichten gaan over op andere mensen MAAR men kan de
rechten en plichten nog even behouden (art. 205bis)
⁃ Akte van geboorte wordt eerst opgesteld (art. 43, §4) en een akte van overlijden (art. 55)
, Tot aan de gerechtelijke verklaring van overlijden van vermisten
Art 126-135 BW
▪ Vermiste (“verdwenen persoon”): zekerheid omtrent overlijden, maar aangifte is onmogelijk
bij gebrek aan (identificeerbaar) lijk.
Bv. een vliegtuigcrash, 911
▪ 4 toepassingsvoorwaarden
I. Bij een gebrek aan een akte van overlijden
II. De persoon is verdwenen in levensbedreigende omstandigheden
III. Lichaam is niet teruggevonden of kon niet worden geïdentificeerd
IV. Het overlijden kan als zeker worden beschouwd
▪ Gevolg
o Vonnis Familierechtbank (beschikkend gedeelte) = vermeldingen voor de akte van
overlijden & datum van overlijden (art. 131)
o Ambtenaar van burgerlijke stand = opmaak akte van overlijden (art. 132)
Belangrijk voor:
⁃ Het verdelen van de nalatenschap
⁃ De rechten en plichten vervallen vanaf de akte van overlijden
Tot aan het ‘alsof-overlijden’ van de afwezige
Afwezige: onzeker of iemand al dan niet in leven is
bv. vermiste personen
2 stappen:
▪ Vermoeden van afwezigheid (vrederechter) (art. 112-117)
▪ Verklaring van afwezigheid (familierechtbank) (art. 118-125)
Vermoeden van afwezigheid
3 toepassingsvoorwaarden:
⁃ Verstrijken van 3 maanden dat die niet meer is verschenen op zijn verblijfplaats
⁃ Men gedurende 3 maanden niks meer heeft ontvangen van de persoon
⁃ Onzekerheid over zijn leven of dood
Op verzoek van iedere belanghebbende of Procureur des Konings kan het vermoeden worden
vastgesteld
Gevolg:
▪ gerechtelijk bewindvoerder (art. 115)
▪ belangen behartigen
▪ minderjarige kinderen (voogdij valt open indien er geen andere ouder is)
▪ echtgenoten (je kan zonder toestemming van je echtgenoot niet je woning verkopen MAAR
als de echtgenoot afwezig is dan kan de familierechtbank de andere echtgenoot machtigen
om die handeling alleen te stellen art 215 en 220)
