Hoorcollege aantekeningen Strafrecht 3 week 1 t/m week 5

HC1A
Aard en doel van de strafvordering

Doelen strafvordering
 Hoofddoel: verzekeren juiste toepassing materieel Sr
 Vb: diefstal, moord
 Tweeledig: bestraffing schuldige, voorkomen bestr. onschuldige
 Laatste doelstelling weegt zwaar. Vgl. art 338 Sv (Rechter moet de
overtuiging hebben dat de verdachte het heeft gedaan. Bij redelijke twijfel
spreekt de rechter vrij)
 Welke twijfel is aanvaardbaar?
 Waarborgen bij zware en lichte delicten verschillen

Nevendoelen
1. Eerbiediging rechten en vrijheden verdachte
 Bijv. zwijgrecht, cautie (art. 29 Sv)
 Bv limitering voorarrest
2. Eerbiediging rechten en vrijheden anderen
 Bv beperking getuigplichten
 Bv slachtoffer als benadeelde partij
3. Procedurele rechtvaardigheid
 Bv recht op laatste woord
 Bv spreekrecht slachtoffer
4. Demonstratiefunctie

Vaststelling schuld
Bestraffing schuldige ->b “is deze persoon schuldig?”
 Materiele waarheid centraal
 Omvang onderzoek evt. afhankelijk van procesopstelling
 Illustraties oriëntatie op materiele waarheid
 Actieve rol rechter
 Magistratelijke rol OM
 Regeling rechtsmiddelen

Actieve rol rechter
 Bijvoorbeeld bij verhoren
 Art. 286/1; 286/4; 292/1; 292/2; 315/1
 Actieve rechter past in inquisitoir strafproces
 VK en VS: (veel meer) ‘accusatoir’
 Overigens: mat. Waarheid daar natuurlijk niet irrelevant
 ‘Wij” wel meer contradictoir geworden door EHRM

Magistratelijke rol OM
 OM komt uit een inquisitoir stelsel
 Oorspronkelijk verlengstuk rechters
 Nu anders: leider opsporing
Belast met OM-afdoening; dominus litis
 Taakopvatting nog altijd magistratelijk
 OM beslissen ogv materiele waarheid nastreven -> oog voor
gerechtvaardigde belangen verdachte

,  Vb: regeling kennisneming processtukken (art. 30 ev Sv)

Rechtsmiddelen
 Hoger beroep
 Nieuwe behandeling; van groot belang in verband met materiele waarheid
 Cassatie
 i.b. 79 RO, maar nu ook belang centraal (80a RO) en daarmee materiele
waarheid
 Herziening ten voordele (onschuldig is veroordeeld)
 Art. 457 Sv
 Herziening ten nadele (vrijgesproken, maar wel schuldig bij levensdelicten)
 Art. 482a Sv

Herziening: “Dronken broer” Arrest
 Doorrijden na ongeval alcomobilisme
 AG van Dorst: uit de verklaringen van aanvrager, diens broer Michel en O. Ph.
Blijkt dat deze misdrijven niet zijn begaan door aanvrager maar door diens
broer. Voorts blijkt daaruit dat de drie hebben afgesproken dat aanvrager de
rol van bestuurder op zich zou nemen omdat zijn broer geen rijbewijs had.
 HR: dit levert het ernstig vermoeden op…

Inleiding EVRM
Europa(‘s)
 Grote Europa -> raad v. Europa, 46 ldistaten, EVRM, themaverdragen
 Kleine Europa -> EU, 27 lidstaten, VEU/VWEU, Handvest, Richtlijnen


EVRM/EHRM
a. Veroordeling van de staat
b. Methode nakoming is vrij (‘vrij’)
c. Margin of appreciation
d. Procedurele toetsing van feitelijke oordelen
e. Geen toetsing van wettelijke regelingen sec
f. Casusgebonden oordeel
g. Uitleg gericht op daadwerkelijke rechtsbescherming
h. Autonome begripsvorming

Ozturk v. Duitsland (Arrest)
 O. botste tegen geparkeerde auto. Boete van 60 DM. O. stelde verzet in. Werd
gehoord in bijzijn tolk; trok daarna verzet in
 Verdachte moet kosten tolk bij openbare behandeling betalen. Verenigbaar
met art. 6 EVRM?
 Ozturk dient klacht in tegen Duitsland
 Verweer Duitsland: art. 6/3/e nvt: geen criminal charge. Dit was
Ordnungswidrigkeit. Vgl. in Nederland; bestuurlijke boete WAHV
 EHRM par. 49:
 Staten mogen onderscheid maken tussen soorten strafbare feiten. Maar
als lidstaten door een feit anders te benoemen toepassing van art. 6
EVRM konden uitsluiten zou dat tot resultaten leiden die onverenigbaar
zijn met object en purpose van het verdrag.

,  Par. 50: criminal charge:
Criteria:
1. Behoort feit nationaal tot strafrecht?
2. Wat is het karakter van de overtreding?
3. Aard en zwaarte straf?
 Par. 53: crit. 2 hier doorslaggevend

Ozturk v. Duitsland <-> kenmerken EVRM
a. Veroordeling Staat. Duitsland staat terecht
b. Staten vrij in methode. Aparte regeling Ordnungswidrigkeiten geen probleem.
Ov. 56.
c. Geen toetsing wettelijke regelingen en f. casusgebonden oordeel. Vgl. ov. 58.
Maar vraag is wel of wet moet worden aangepast…
g. Uitleg verdrag gericht op daadwerkelijke rechtsbescherming en h. autonome
begripsvorming.
Eigen interpretatie ‘criminal charge’ in licht object and purpose verdrag.

Consequenties arresten zoals Ozturk v. Duitsland
 Wetgever
 Kan dus niet door vormgeving regels aan EHRM ontsnappen; vgl. voor ons
de WAHV, bestuurlijke boete en strafbeschikking
 (OM en) rechter
 Rechtspraak EHRM eigen kader (doorwerking)
 Bij toepassing NL-Sv steeds rekening mee houden

Positieve verplichtingen
 EVRM bevat uitdrukkelijke negatieve (en positieve) verplichtingen
 Relatief nieuw leerstuk =
 Impliciete POSITIEVE VERPLICHTINGEN
 Bijv. mbt zedenzaken
 Materieel Sr: reikwijdte ‘verkrachting’
 Formeel Sr: nader onderzoek nodig?

Terugblik
 Hoofd- en nevendoelen strafvordering
 Soms/vaak spanning
 Bijv. herziening ten nadele: materiele waarheid versus ne bis in idem
 Vrijheid/ gebondenheid nationale wetgever
 EVRM, EU-recht etc. stellen eisen
 Daarin ook spanning (verdachte, slachtoffer, getuigen etc.


HC1B
Voorbereidend onderzoek (c.a.)

Vooronderzoek & opsporing
 Legaliteit
 Taakstelling en bevoegdheid
 Begrippen en afbakening

, Legaliteit en overheidsoptreden
Legaliteit
 Art. 1 Sv -> Nodig? Strikt genomen niet
 Gw en EVRM -> (alg.) publiekrecht normeert al

Beginselen o.a.
 Doelbinding (verbod detournement de pouvoir)
 Proportionaliteit & subsidiariteit

Taakstelling & bevoegdheid
Sv
 141 Sv -> ‘Gewone’ opsporingsambtenaren
 142 Sv -> buitengewone o.a.’s (boa’s)
 127 Sv : oa’s = alle personen met opsporing belast

Art. 3 Politiewet 2012:
De politie heeft tot taak in ondergeschiktheid aan het bevoegd gezag en in
overeenstemming met de geldende rechtsregels te zorgen voor de daadwerkelijke
handhaving van de rechtsorde en het verlenen van hulp aan hen die deze behoeven.

Art. 11 Politiewet 2012:
1. Indien de politie in een gemeente optreedt ter handhaving van de openbare
orde en ter uitvoering van de hulpverleningstaak, staat zij onder gezag van de
burgemeester.

Art. 12 Politiewet 2012:
1. Indien de politie optreedt ter strafrechtelijke handhaving van de rechtsorde,
dan wel taken verricht ten dienste van de justitie, staat zij, tenzij in enige wet
anders is bepaald, onder gezag van de officier van justitie.

Taakstelling ook bevoegdheid?
 Ja ib wel, maar denk aan legaliteit
 Dus: indringendheid / noodzaak specificatie
 Vgl. EVRM: alleen ‘in accordance with te law’ als law ‘particularly precise’
is
 Betekent: 141/142 en 3 Polw lang niet altijd genoeg
 Bevoegdheden maar ten dele expliciet geregeld, dus belangrijke kwestie

Hoe ver gaat de bevoegdheid?
Zwolsman-arrest (NJ/1996/249)
 Ook bij een beperkte inbreuk op de persoonlijke levenssfeer is (thans) art. 3
Polw daarvoor toereikende wettelijke grondslag
 I.c. vuilnissnuffel

Warmtebeeldkijker arrest (NJ 2009/225)
 De opvatting dat elk gebruik van een warmtebeeldkijker waarbij (van buiten)
de zich in de woning van een verdachte bevindende warmtebron wordt
gemeten – en waardoor i.c. het vermoeden van de aanwezigheid ven een
hennepplantage in de woning van de verdachte werd bevestigd – zo’n inbreuk