Les 4 – Geweld
Dia 2
Ethiek of moraalfilosofie is maar een subdomein van filosofie. Ethiek is wel de meest gekende, meest
voorkomende vorm van filosofie.
Binnen ethiek heb je 3 subdomeinen:
- Metaethiek (= vrij abstract)
Staat stil bij vragen zoals wanneer is iets ethische en wanneer is iets on-ethisch.
Wandelen is bijvoorbeeld ethisch neutraal, maar waar zit de grens tussen de 2.
Wanneer is iets ethisch neutraal, en wanneer niet?
- Beschrijvende ethiek, descriptieve ethiek
Hoe mensen op een bepaald plaats nadenken over ethische thema’s.
Bv; Hoe denken Vlamingen over abortus vs Walen vs Brazilianen
- Normatieve ethiek – voorschrijvende ethiek, prescriptieve ethiek
Gaat na hoe mensen zouden moeten nadenken over bepaalde ethische vragen.
Welke criteria, principes zouden mensen moeten hanteren wanneer ze reflecteren
over ethische kwesties.
- Normatieve ethiek komt het meeste voor en bespreken we vooral in de les
Inleiding
Dia 5: Inleiding
Geweld kan je vanuit verschillende perspectieven benaderen:
- Sociologisch (politocologisch)
Zijn er bepaalde politieke constellaties waar er meer geweld is dan in andere constellaties?
Bijvoorbeeld zorgt democratie juist voor minder of meer geweld?
- Psychologisch
Psychoanalyse van Freud men gelooft dat geweld tot de menselijke natuur behoort. Dat het
om de zoveel tijd komt opborrelen en ontploft.
Bestaat een hydraulisch model om na te denken over geweld.
- Historisch
Vanuit historisch perspectief kan je ook nadenken over geweld in de sport.
Is er bijvoorbeeld vandaag meer geweld dan 50 jaar geleden?
Dia 6: Inleiding
Historisch perspectief:
Er heerst een populaire gedachte, dat geweld in de samenleving en sport toeneemt.
Een mogelijke verklaring hiervoor (veelgenoemde oorzaak) is dat er grotere financiële belangen zijn.
Dus er komt Machiavellisme we moeten winnen ten koste van alles. Want winnen is belangrijk
voor de financiële middelen.
‘Voetbal is oorlog’ ‘War is hell’
, Dia 7: Inleiding
Maar er zijn toch een aantal redenen om sceptisch te staan tegenover het idee dat geweld met de
jaren toeneemt.
- Er is meer media nu dan 150 jaar geleden
- De media van nu focust meer op de negatieve zaken.
- Ook vroeger was er veel geweld denk maar aan de gladiatorengevechten in Rome
Het methodologisch probleem is nu: Hoe wil je geweld in kaart brengen. Hoe kan je een betrouwbare
uitspraak doen of er nu meer of minder geweld aanwezig is.
Je kan bijvoorbeeld niet kijken naar het aantal kaarten in de voetbalwereld. Want kaarten worden
onder meer ook gebruikt voor tijdswinst. + Het gebruik van kaarten is iets recent, dat bestaat nog
geen 150 jaar in het voetbal.
Dia 8: Inleiding
Het zelfde geldt bij een uitspraak doen van de hoeveelheid geweld buiten de sportwereld.
Men zegt meer geweld met als voorbeeld: Oekraïne, terrorisme, ook door de populariteit van de
term zinloos geweld.
Maar: we hebben nu meer media dan toen. Media focust zich op bepaalde vormen van geweld.
Media geeft de indruk dat er nu meer geweld is dan zoveel jaar geleden.
Die indruk kan te maken hebben met ingebakken cultuur, pessimistische houding.
‘Samenleving van vroeger is beter dan die van nu.’
Je hebt de psychologische neiging en aangeboren cultuur om te denken dat het vroeger beter was.
Maar verschillende wetenschappers betwisten dit en zeggen dat dit eerder een paradoxaal effect is.
‘Je hebt de indruk dat er meer geweld is, precies omdat er minder geweld is.’ Stel dat het inderdaad
zo is dat er minder geweld is, dan kan het dat we daardoor gevoeliger zijn geworden voor elke kleine
vorm van geweld. We zijn dus eigenlijk het idee/begrip van geweld aan het opentrekken.
Dia 9
Een filosofische blik op geweld:
- Focus op het concept ‘sportgeweld’
- Focus op (on)gerechtvaardigd sportgeweld
Wat is geweld?
Dia 11: Wat is geweld?
Een bepaalde eigenschap bijvoorbeeld het domineren van iemand. Gaan we in het dagelijkse leven
als onwenselijk beschouwen, negatief. Maar in sportieve context gaan we deze eigenschap niet als
negatief zien maar juist als wenselijk.
Er is dus een duidelijk verschil tussen sport en de maatschappij.
=> Sport is een zelfstandig fenomeen in dat opzicht.
=> Sport is niet volledig ingebed in de maatschappij, het staat voor bepaald stuk op zichzelf, maar
ook niet volledig!
Als je de wil om domineren gaat afkeuren, zet je per definitie af tegen de sport
Dia 2
Ethiek of moraalfilosofie is maar een subdomein van filosofie. Ethiek is wel de meest gekende, meest
voorkomende vorm van filosofie.
Binnen ethiek heb je 3 subdomeinen:
- Metaethiek (= vrij abstract)
Staat stil bij vragen zoals wanneer is iets ethische en wanneer is iets on-ethisch.
Wandelen is bijvoorbeeld ethisch neutraal, maar waar zit de grens tussen de 2.
Wanneer is iets ethisch neutraal, en wanneer niet?
- Beschrijvende ethiek, descriptieve ethiek
Hoe mensen op een bepaald plaats nadenken over ethische thema’s.
Bv; Hoe denken Vlamingen over abortus vs Walen vs Brazilianen
- Normatieve ethiek – voorschrijvende ethiek, prescriptieve ethiek
Gaat na hoe mensen zouden moeten nadenken over bepaalde ethische vragen.
Welke criteria, principes zouden mensen moeten hanteren wanneer ze reflecteren
over ethische kwesties.
- Normatieve ethiek komt het meeste voor en bespreken we vooral in de les
Inleiding
Dia 5: Inleiding
Geweld kan je vanuit verschillende perspectieven benaderen:
- Sociologisch (politocologisch)
Zijn er bepaalde politieke constellaties waar er meer geweld is dan in andere constellaties?
Bijvoorbeeld zorgt democratie juist voor minder of meer geweld?
- Psychologisch
Psychoanalyse van Freud men gelooft dat geweld tot de menselijke natuur behoort. Dat het
om de zoveel tijd komt opborrelen en ontploft.
Bestaat een hydraulisch model om na te denken over geweld.
- Historisch
Vanuit historisch perspectief kan je ook nadenken over geweld in de sport.
Is er bijvoorbeeld vandaag meer geweld dan 50 jaar geleden?
Dia 6: Inleiding
Historisch perspectief:
Er heerst een populaire gedachte, dat geweld in de samenleving en sport toeneemt.
Een mogelijke verklaring hiervoor (veelgenoemde oorzaak) is dat er grotere financiële belangen zijn.
Dus er komt Machiavellisme we moeten winnen ten koste van alles. Want winnen is belangrijk
voor de financiële middelen.
‘Voetbal is oorlog’ ‘War is hell’
, Dia 7: Inleiding
Maar er zijn toch een aantal redenen om sceptisch te staan tegenover het idee dat geweld met de
jaren toeneemt.
- Er is meer media nu dan 150 jaar geleden
- De media van nu focust meer op de negatieve zaken.
- Ook vroeger was er veel geweld denk maar aan de gladiatorengevechten in Rome
Het methodologisch probleem is nu: Hoe wil je geweld in kaart brengen. Hoe kan je een betrouwbare
uitspraak doen of er nu meer of minder geweld aanwezig is.
Je kan bijvoorbeeld niet kijken naar het aantal kaarten in de voetbalwereld. Want kaarten worden
onder meer ook gebruikt voor tijdswinst. + Het gebruik van kaarten is iets recent, dat bestaat nog
geen 150 jaar in het voetbal.
Dia 8: Inleiding
Het zelfde geldt bij een uitspraak doen van de hoeveelheid geweld buiten de sportwereld.
Men zegt meer geweld met als voorbeeld: Oekraïne, terrorisme, ook door de populariteit van de
term zinloos geweld.
Maar: we hebben nu meer media dan toen. Media focust zich op bepaalde vormen van geweld.
Media geeft de indruk dat er nu meer geweld is dan zoveel jaar geleden.
Die indruk kan te maken hebben met ingebakken cultuur, pessimistische houding.
‘Samenleving van vroeger is beter dan die van nu.’
Je hebt de psychologische neiging en aangeboren cultuur om te denken dat het vroeger beter was.
Maar verschillende wetenschappers betwisten dit en zeggen dat dit eerder een paradoxaal effect is.
‘Je hebt de indruk dat er meer geweld is, precies omdat er minder geweld is.’ Stel dat het inderdaad
zo is dat er minder geweld is, dan kan het dat we daardoor gevoeliger zijn geworden voor elke kleine
vorm van geweld. We zijn dus eigenlijk het idee/begrip van geweld aan het opentrekken.
Dia 9
Een filosofische blik op geweld:
- Focus op het concept ‘sportgeweld’
- Focus op (on)gerechtvaardigd sportgeweld
Wat is geweld?
Dia 11: Wat is geweld?
Een bepaalde eigenschap bijvoorbeeld het domineren van iemand. Gaan we in het dagelijkse leven
als onwenselijk beschouwen, negatief. Maar in sportieve context gaan we deze eigenschap niet als
negatief zien maar juist als wenselijk.
Er is dus een duidelijk verschil tussen sport en de maatschappij.
=> Sport is een zelfstandig fenomeen in dat opzicht.
=> Sport is niet volledig ingebed in de maatschappij, het staat voor bepaald stuk op zichzelf, maar
ook niet volledig!
Als je de wil om domineren gaat afkeuren, zet je per definitie af tegen de sport
