Samenvatting: Taal 1
Hoofdstuk 1: Taalontwikkeling van peuters en kleuters
1. Het natuurlijke proces van taalontwikkeling
1.1. Fase in de taalontwikkeling
Prelinguale of preverbale fase:
o huilen
o vocaliseren
o brabbelen
o gevarieerd of sociaal brabbelen
Linguale of verbale fase:
o Een-woordzinnen
o twee- of meer-woordzinnen
o differentiatiefase
o voltooiingsfase
1.2. Taalverwervingstheorieën
1. De imitatietheorie
Herhaling en imiteren
Ouders reiken taal aan
o Ouders doen voor en kinderen doen na
Probleem:
o Kind kan geen taal verwerven enkel door enkel te imiteren
o Verzonnen woorden van kinderen kan je niet aan deze theorie koppelen
2. De creatieve constructietheorie
Kinderen stellen hypothese op
o Eigen creaties
o Ze vormen ideeën over betekenis van woorden en inhoud van taalregels
o Ze bouwen kennis stap voor stap op en proberen ze uit hypothese
bijstellen als ze niet klopt
Probleem:
o Wat is de rol van de leerkracht en gesprekspartners in het proces van
verwerven van taal?
3. De interactietheorie
Rol van gesprekspartner wordt belangrijker
Deze theorie leert ons wat we als volwassenen moeten doen om
taalverwervingsproces te stimuleren
o Taal afstemmen op taalniveau van kinderen
Taalaanbod, taalruimte en feedback
,2. Werken aan taalvaardigheid op school
2.1. De drie cirkels voor een krachtige taalleeromgeving
2.1.1. Positief, veilig en rijk leerklimaat
Kleuters moeten zich veilig, goed, competent en gewaardeerd voelen
Kleuters durven risico’s en initiatief nemen, fouten maken, experimenteren
Wordt gerespecteerd voor wie hij/zij is
Voorbeelden:
o Initiatief nemen en succeservaringen
o Respect voor de thuistaal of eerste taal van de kleuters
o Open (lichaams)houding
o Investeren in interactie
o Geloof in de kleuters
o Autonomie geven
o Meertaligheid omarmen
2.1.2. Betekenisvolle taken
Kleuter wordt uitgedaagd om interessante, uitdagende, zinvolle, doelgerichte taken
uit te voeren + vol betrokkenheid in interactie gaat
Juf speelt in op betekenisvolle taken die kleuter zelf kiest
Kenmerken betekenisvolle taken:
o Link met het echte leven
o Behoeftegerichtheid: relevant en functioneel voor de kleuters
o Motivationele doelgerichtheid: waar werk je naartoe?
o Taal moeten gebruiken om het doel te bereiken
,2.1.3. Ondersteuning door interactie
Kleuters leren meer door
o Interactie met andere kleuters
o Interactie met juf
Juf moedigt aan, denkt hardop na, vertaalt handelingen, gaat in gesprek, blikt terug +
gebruikt veel rijke taal
o Juf volgt actief kleuter op of hij/zij taal begrijpt
o Ondersteunt kleuter zelf taal te produceren
Voorbeelden:
o Veel ruimte voor dialoog
o Gesprekpartners zijn gelijkwaardig – ook de kleuters en de leerkracht
o Rijk en begrijpelijk taalaanbod
o Impliciet verbeteren
o Betekenisuitwisseling (door inhoudelijke vragen te stellen)
2.1.4. Verfijning van het model van krachtige taalleeromgeving
, 2.2. Hoe werken aan mondelinge taalvaardigheid? (Tim At Peren Toen Brak VV)
1. Taal en actie
Kinderen leren hun taal aan doende
o Concrete acties uitvoeren + concrete ervaringen opdoen
Leren taal met al hun zintuigen en hele lichaam
2. Actie en interactie
Kinderen leren taal als er over die acties gepraat wordt
3. Persoonlijke betrokkenheid
Kinderen pikken vooral taal op uit situaties en ervaringen die hen sterk aanbelangen
en interesseren
4. Taal de hele dag
Taalverwerving kan de hele dag door worden gestimuleerd en niet enkel tijdens
taalactiviteiten
Bijvoorbeeld:
o Verzorgingsmomenten!
5. Betekenis eerst; eerst begrijpen, dan produceren
Kleuters zijn vooral bezig met het overbrengen en begrijpen van de betekenis van
boodschappen
o Niet met de vorm of de regels van taal
Kleuters begrijpen veel meer dan ze kunnen zeggen
o Hun taalproductie ontwikkelt zich geleidelijk
6. Veel begrijpelijk taalaanbod en veel kansen tot spreken
Herhaling werkt
o Taalverwerving is het resultaat van vele, korte momenten van interactie
7. Veiligheid en welbevinden
Kleuters zullen meer tot leren komen in een omgeving waarin ze zich goed, veilig en
competent voelen
Hoofdstuk 1: Taalontwikkeling van peuters en kleuters
1. Het natuurlijke proces van taalontwikkeling
1.1. Fase in de taalontwikkeling
Prelinguale of preverbale fase:
o huilen
o vocaliseren
o brabbelen
o gevarieerd of sociaal brabbelen
Linguale of verbale fase:
o Een-woordzinnen
o twee- of meer-woordzinnen
o differentiatiefase
o voltooiingsfase
1.2. Taalverwervingstheorieën
1. De imitatietheorie
Herhaling en imiteren
Ouders reiken taal aan
o Ouders doen voor en kinderen doen na
Probleem:
o Kind kan geen taal verwerven enkel door enkel te imiteren
o Verzonnen woorden van kinderen kan je niet aan deze theorie koppelen
2. De creatieve constructietheorie
Kinderen stellen hypothese op
o Eigen creaties
o Ze vormen ideeën over betekenis van woorden en inhoud van taalregels
o Ze bouwen kennis stap voor stap op en proberen ze uit hypothese
bijstellen als ze niet klopt
Probleem:
o Wat is de rol van de leerkracht en gesprekspartners in het proces van
verwerven van taal?
3. De interactietheorie
Rol van gesprekspartner wordt belangrijker
Deze theorie leert ons wat we als volwassenen moeten doen om
taalverwervingsproces te stimuleren
o Taal afstemmen op taalniveau van kinderen
Taalaanbod, taalruimte en feedback
,2. Werken aan taalvaardigheid op school
2.1. De drie cirkels voor een krachtige taalleeromgeving
2.1.1. Positief, veilig en rijk leerklimaat
Kleuters moeten zich veilig, goed, competent en gewaardeerd voelen
Kleuters durven risico’s en initiatief nemen, fouten maken, experimenteren
Wordt gerespecteerd voor wie hij/zij is
Voorbeelden:
o Initiatief nemen en succeservaringen
o Respect voor de thuistaal of eerste taal van de kleuters
o Open (lichaams)houding
o Investeren in interactie
o Geloof in de kleuters
o Autonomie geven
o Meertaligheid omarmen
2.1.2. Betekenisvolle taken
Kleuter wordt uitgedaagd om interessante, uitdagende, zinvolle, doelgerichte taken
uit te voeren + vol betrokkenheid in interactie gaat
Juf speelt in op betekenisvolle taken die kleuter zelf kiest
Kenmerken betekenisvolle taken:
o Link met het echte leven
o Behoeftegerichtheid: relevant en functioneel voor de kleuters
o Motivationele doelgerichtheid: waar werk je naartoe?
o Taal moeten gebruiken om het doel te bereiken
,2.1.3. Ondersteuning door interactie
Kleuters leren meer door
o Interactie met andere kleuters
o Interactie met juf
Juf moedigt aan, denkt hardop na, vertaalt handelingen, gaat in gesprek, blikt terug +
gebruikt veel rijke taal
o Juf volgt actief kleuter op of hij/zij taal begrijpt
o Ondersteunt kleuter zelf taal te produceren
Voorbeelden:
o Veel ruimte voor dialoog
o Gesprekpartners zijn gelijkwaardig – ook de kleuters en de leerkracht
o Rijk en begrijpelijk taalaanbod
o Impliciet verbeteren
o Betekenisuitwisseling (door inhoudelijke vragen te stellen)
2.1.4. Verfijning van het model van krachtige taalleeromgeving
, 2.2. Hoe werken aan mondelinge taalvaardigheid? (Tim At Peren Toen Brak VV)
1. Taal en actie
Kinderen leren hun taal aan doende
o Concrete acties uitvoeren + concrete ervaringen opdoen
Leren taal met al hun zintuigen en hele lichaam
2. Actie en interactie
Kinderen leren taal als er over die acties gepraat wordt
3. Persoonlijke betrokkenheid
Kinderen pikken vooral taal op uit situaties en ervaringen die hen sterk aanbelangen
en interesseren
4. Taal de hele dag
Taalverwerving kan de hele dag door worden gestimuleerd en niet enkel tijdens
taalactiviteiten
Bijvoorbeeld:
o Verzorgingsmomenten!
5. Betekenis eerst; eerst begrijpen, dan produceren
Kleuters zijn vooral bezig met het overbrengen en begrijpen van de betekenis van
boodschappen
o Niet met de vorm of de regels van taal
Kleuters begrijpen veel meer dan ze kunnen zeggen
o Hun taalproductie ontwikkelt zich geleidelijk
6. Veel begrijpelijk taalaanbod en veel kansen tot spreken
Herhaling werkt
o Taalverwerving is het resultaat van vele, korte momenten van interactie
7. Veiligheid en welbevinden
Kleuters zullen meer tot leren komen in een omgeving waarin ze zich goed, veilig en
competent voelen
