Hoofdstuk 6: Het interbellum (1919-1939)
● De russische revolutie en Lenins bewind (1917-1924)
○ 1. Rusland voor de revolutie van 1917
economisch vlak
politiek vlak
leider = Tsaar Nicolaas II
- alleenheerser (absolute macht)
- steunt op:
- • adel
- • leger
- • orthodoxe kerk
⇳
tegenstanders:
- liberalen (vooral intellectuelen) = wilden hervormingen (inspraak) + grondwet
- mensjevieken = gematigden, minderheid (mensje = minder)
- wilden samenwerking met andere partijen
- bolsjevieken (de roden) = radicalen, communisten, meerderheid
- wilden niet samenwerken met andere partijen
de revolutie van 1905
- 9 januari 1905 → betoging in Sint-Petersburg
- protesteren door:
- • onvrede door verhoogde belastingen
- • economisch wanbeleid
- • Russische nederlaag tegen Japan (1904-1905)
- betoging aan Winterpaleis in Sint-Petersburg → petitie afgeven aan Tsaar Nicolaas II
- Tsaar was op dat moment niet in Sint-Petersburg → eerder vertrokken uit angst
- toen menigte aankwam aan het paleis → bewakers opende het vuur op de vreedzame,
- ongewapende betogers, ook cavalerie werd ingeschakeld = “bloedige zondag”
- bevolking reageerde geschokt → stakingen, oproer en boerenopstanden
, - Tsaar moest reageren met enkele toegevingen om de revolutie af te wenden:
- • een doema = parlement, was vrij machteloos
- • → Tsaar had vetorecht
- • een grondwet
○ 2. De Februarirevolutie: Een liberale revolutie (1917)
- de deelname van Rusland aan WOI was geen succes:
- het Russische leger had te weinig wapens, slechte bevoorrading, voedseltekorten
- → verliezen, opstanden
- 1917 → rellen in Sint-Petersburg
- opstand gestart door textielarbeiders draaide uit in heuse volksopstand
- “voorlopige regering” = doemaleden die de revolutie steunden (liberalen en
- mensjevieken)
- hierna volgt woelige periode in Rusland met hele reeks veranderingen:
- • Tsaar trad af
- • liberale hervormingen (vrije meningsuiting, persvrijheid, afschaffing doodstraf, …)
- • regering wou oorlog met Duitsland verder zetten
- • socialistische “sovjet” opgericht → wou de macht en vrede met Duitsland
- • → “dubbele macht” = anarchie
○ 3.”Oktoberrevolutie”: De staatsgreep van Lenin en de bolsjevieken (1917)
- ondertussen droomt Vladimir Lenin (= bolsjeviek) van de wereldrevolutie
- • echte naam: Vladimir Iljitsj Oeljanov
- • schuilnaam: Lenin / rivier de Lena?
- • geboren: 22/04/1870
- • gestorven: 21/01/1924
- • → oprichter sovjet Unie
fragment “In Europa” over het rampjaar 1917
- Wat gebeurde er in februari 1917?
- start van de Russische revolutie met een machtsgreep van de gematigden
- (mensjevieken, liberalen)
- Waar was de leider van de bolsjevieken, Vladimir Lenin, toen?
- in Zürich (in ballingschap)
- Wat verweet Lenin de “voorlopige regering”?
- het zijn volgens hem verraders van de revolutie, meelopers met de bourgeoisie
- → 2e revolutie nodig
- Waarom keerde de Russische bevolking zich tegen Lenin?
- de treinreis van Lenin van Zürich naar Petrograd werd betaald door de vijand Duitsland
- Waarom sloot Lenin vrede met de Duitse oorlogsvijand?
- in ruil voor geld om de revolutie te financiëren
- Hoe verliep de Oktoberrevolutie van 1917?
- de voorlopige regering zat in het Winterpaleis, Lenin veroverde het
- paleis via de zij-ingang zonder al te veel verzet
● De russische revolutie en Lenins bewind (1917-1924)
○ 1. Rusland voor de revolutie van 1917
economisch vlak
politiek vlak
leider = Tsaar Nicolaas II
- alleenheerser (absolute macht)
- steunt op:
- • adel
- • leger
- • orthodoxe kerk
⇳
tegenstanders:
- liberalen (vooral intellectuelen) = wilden hervormingen (inspraak) + grondwet
- mensjevieken = gematigden, minderheid (mensje = minder)
- wilden samenwerking met andere partijen
- bolsjevieken (de roden) = radicalen, communisten, meerderheid
- wilden niet samenwerken met andere partijen
de revolutie van 1905
- 9 januari 1905 → betoging in Sint-Petersburg
- protesteren door:
- • onvrede door verhoogde belastingen
- • economisch wanbeleid
- • Russische nederlaag tegen Japan (1904-1905)
- betoging aan Winterpaleis in Sint-Petersburg → petitie afgeven aan Tsaar Nicolaas II
- Tsaar was op dat moment niet in Sint-Petersburg → eerder vertrokken uit angst
- toen menigte aankwam aan het paleis → bewakers opende het vuur op de vreedzame,
- ongewapende betogers, ook cavalerie werd ingeschakeld = “bloedige zondag”
- bevolking reageerde geschokt → stakingen, oproer en boerenopstanden
, - Tsaar moest reageren met enkele toegevingen om de revolutie af te wenden:
- • een doema = parlement, was vrij machteloos
- • → Tsaar had vetorecht
- • een grondwet
○ 2. De Februarirevolutie: Een liberale revolutie (1917)
- de deelname van Rusland aan WOI was geen succes:
- het Russische leger had te weinig wapens, slechte bevoorrading, voedseltekorten
- → verliezen, opstanden
- 1917 → rellen in Sint-Petersburg
- opstand gestart door textielarbeiders draaide uit in heuse volksopstand
- “voorlopige regering” = doemaleden die de revolutie steunden (liberalen en
- mensjevieken)
- hierna volgt woelige periode in Rusland met hele reeks veranderingen:
- • Tsaar trad af
- • liberale hervormingen (vrije meningsuiting, persvrijheid, afschaffing doodstraf, …)
- • regering wou oorlog met Duitsland verder zetten
- • socialistische “sovjet” opgericht → wou de macht en vrede met Duitsland
- • → “dubbele macht” = anarchie
○ 3.”Oktoberrevolutie”: De staatsgreep van Lenin en de bolsjevieken (1917)
- ondertussen droomt Vladimir Lenin (= bolsjeviek) van de wereldrevolutie
- • echte naam: Vladimir Iljitsj Oeljanov
- • schuilnaam: Lenin / rivier de Lena?
- • geboren: 22/04/1870
- • gestorven: 21/01/1924
- • → oprichter sovjet Unie
fragment “In Europa” over het rampjaar 1917
- Wat gebeurde er in februari 1917?
- start van de Russische revolutie met een machtsgreep van de gematigden
- (mensjevieken, liberalen)
- Waar was de leider van de bolsjevieken, Vladimir Lenin, toen?
- in Zürich (in ballingschap)
- Wat verweet Lenin de “voorlopige regering”?
- het zijn volgens hem verraders van de revolutie, meelopers met de bourgeoisie
- → 2e revolutie nodig
- Waarom keerde de Russische bevolking zich tegen Lenin?
- de treinreis van Lenin van Zürich naar Petrograd werd betaald door de vijand Duitsland
- Waarom sloot Lenin vrede met de Duitse oorlogsvijand?
- in ruil voor geld om de revolutie te financiëren
- Hoe verliep de Oktoberrevolutie van 1917?
- de voorlopige regering zat in het Winterpaleis, Lenin veroverde het
- paleis via de zij-ingang zonder al te veel verzet
