LES 1: DIABETES MELLITUS
HOE DEFINIEER JE DIABETES?
Diabetes is een chronische aandoening waarbij het bloedsuikergehalte verhoogd is.
DIABETES TYPE 1 (PROTOCOL)
Is een auto-immuunaandoening. Het eigen afweersysteem valt de bètacellen van de pancreas aan en vernietigt ze, waardoor
onvoldoende tot geen insuline meer wordt aangemaakt. De behandeling bestaat uit het toedienen van insuline. Diabetes type 1
ontstaat meestal bij kinderen of jongvolwassenen (<40j). De symptomen van hoge bloedglucosewaarden (bv. polyurie,
polydipsie, vermageren ondanks verhoogde voedingsinname en vermoeidheid) ontstaan meestal op korte tijd en zijn doorgaans
zeer uitgesproken.
Aanvulling ppt: oorzaak is nog onbekend, erfelijke aanleg + omgevingsfactoren, genen spelen een rol maar geen erfelijke
aandoening.
BIJ WELKE VORM VAN DIABETES IS ER EEN AUTO-IMMUUNREACTIE VAN HET LICHAAM?
Diabetes type 1, waarbij je niets kan doen om het te voorkomen.
DIABETES TYPE 2 (PROTOCOL)
Treft 90-95% van de Belgen die worden gediagnosticeerd met diabetes en komt voornamelijk voor bij volwassenen ouder dan
40j. De laatste jaren komt diabetes type 2 ook vaker op jongere leeftijd voor.
Twee problemen liggen aan de basis voor het ontstaan van diabetes type 2:
De aanwezige insuline werkt onvoldoende in op de cellen waardoor de bloedglucosewaarden stijgen. Hierbij is er
sprake van insulineresistentie.
Er wordt nog insuline aangemaakt. In eerste instantie kan dit meer zijn ter compensatie van de insulineresistentie. Na
verloop van tijd raakt de pancreas uitgeput waardoor er verminderde insulineaanmaak zal zijn.
WELKE LEEFGEWOONTES ZIJN TE LINKEN MET DIABETES TYPE 2?
Te weinig lichaamsbeweging, ongezonde voeding, roken en overgewicht.
ZWANGERSCHAPSDIABETES (PROTOCOL)
Wordt gediagnosticeerd in de tweede helft van de zwangerschap. Hormonale veranderingen tijdens de zwangerschap liggen aan
de basis waardoor insulineresistentie optreedt. Na de bevalling verdwijnt de diabetes meestal, maar er is wel een sterk
verhoogd risico op het ontwikkelen van diabetes type 2 na de zwangerschap.
WAT IS DE FUNCTIE VAN INSULINE? BIJ WELK TYPE DIABETES IS HET ESSENTIEEL OM VANAF DIAGNOSE
INSULINE IN TE SPUITEN?
Insuline is een hormoon dat gemaakt wordt in de bètacellen van de pancreas. Het zorgt ervoor dat jouw lichaam glucose dat
vanuit de voeding in de bloedbaan terecht komt, opneemt in de cellen. De glucose kan dan door de cellen verbrand worden en
voorziet het lichaam op die manier van voldoende energie.
Bij diabetes type 1 maakt je lichaam helemaal geen insuline aan, doordat het immuunsysteem de bètacellen van de pancreas
aanvalt. De persoon moet dus vanaf de diagnose onmiddellijk insuline inspuiten om de glucose vanuit de bloedbaan te kunnen
opnemen in de lichaamscellen.
, (Bij diabetes type 2 maakt je lichaam te weinig of slecht werkende insuline aan. De insuline, de sleutel, past niet goed meer op
het slot van de lichaamscellen. Daardoor raakt de glucose vanuit de bloedbaan onvoldoende in de lichaamscellen, waardoor het
zich opstapelt in de bloed en voor te hoge bloedsuikerwaarden zorgt.)
BIJZONDERE VOMEN VAN DIABETES:
LADA - Auto-immune oorzaak (geleidelijke vernietiging bètacellen)
= Latent Auto Immune - Latere leeftijd (>35j)
Diabetes In Adults - Insuline behandeling soms pas nodig na 6 maand tot 6 jaar
- Lijkt op beginstadium DMT2: geleidelijke vernietiging van de bètacellen.
- Verwikkelingen van de kleine en grote bloedvaten
MODY - Monogene diabetes (slechts 1 gen betrokken, erfelijk)
= Maturity Onset - Vrij jonge leeftijd <25j
Diabetes of the Young - Sterk familiaal karakter
- Niet-insuline afhankelijk op jonge leeftijd
- Afwezigheid van auto immuniteit (geen antistoffen)
- MODY 2: genetisch effect thv het enzym glucokinase
leefstijl
- MODY 3: defect i/h zogenoemde HNF1alfa-gen verminderde
insulinevrijstelling
diabetestabletten, later insulinebehandeling
Neonatale diabetes - Speciale erfelijke vorm
- Ontstaat in 1ste 6 levensmaanden
- Geen auto immuniteit
- Kans op ontwikkelingsachterstand met spierzwakte en epilepsie
- Mutatie in 1 erfelijke code voor EW die deel uitmaken van de kaliumkanaaltjes
in de bètacellen.
- Kan tijdelijk zijn en na het 1ste levensjaar verdwijnen, eventueel opflakkering in
tienerjaren
- ½ van de getroffen kinderen blijvende vorm
- zeldzaam
MIDD - zeldzaam
= Maternally Inherited - erfelijke aandoening: enkel in vrouwelijke lijn via moeder
Diabetes and Deafness - tussen 30 en 40 jaar bij niet-zwaarlijvige personen
- gepaard met doofheid
- foutief erfelijke code thv het DNA v/d mitochondriën
- energietekort in cellen met actieve stofwisseling, zoals bètacellen en het
binnenoor
- na enkele jaren kan insuline behandeling nodig zijn
Diabetes type 3C - ontstaat tgv ernstige pancreas schade (bv. Door ontsteking of gedeeltelijke
wegname)
- meerderheid van gevallen foutief gediagnosticeerd als DMT2
HOE DEFINIEER JE DIABETES?
Diabetes is een chronische aandoening waarbij het bloedsuikergehalte verhoogd is.
DIABETES TYPE 1 (PROTOCOL)
Is een auto-immuunaandoening. Het eigen afweersysteem valt de bètacellen van de pancreas aan en vernietigt ze, waardoor
onvoldoende tot geen insuline meer wordt aangemaakt. De behandeling bestaat uit het toedienen van insuline. Diabetes type 1
ontstaat meestal bij kinderen of jongvolwassenen (<40j). De symptomen van hoge bloedglucosewaarden (bv. polyurie,
polydipsie, vermageren ondanks verhoogde voedingsinname en vermoeidheid) ontstaan meestal op korte tijd en zijn doorgaans
zeer uitgesproken.
Aanvulling ppt: oorzaak is nog onbekend, erfelijke aanleg + omgevingsfactoren, genen spelen een rol maar geen erfelijke
aandoening.
BIJ WELKE VORM VAN DIABETES IS ER EEN AUTO-IMMUUNREACTIE VAN HET LICHAAM?
Diabetes type 1, waarbij je niets kan doen om het te voorkomen.
DIABETES TYPE 2 (PROTOCOL)
Treft 90-95% van de Belgen die worden gediagnosticeerd met diabetes en komt voornamelijk voor bij volwassenen ouder dan
40j. De laatste jaren komt diabetes type 2 ook vaker op jongere leeftijd voor.
Twee problemen liggen aan de basis voor het ontstaan van diabetes type 2:
De aanwezige insuline werkt onvoldoende in op de cellen waardoor de bloedglucosewaarden stijgen. Hierbij is er
sprake van insulineresistentie.
Er wordt nog insuline aangemaakt. In eerste instantie kan dit meer zijn ter compensatie van de insulineresistentie. Na
verloop van tijd raakt de pancreas uitgeput waardoor er verminderde insulineaanmaak zal zijn.
WELKE LEEFGEWOONTES ZIJN TE LINKEN MET DIABETES TYPE 2?
Te weinig lichaamsbeweging, ongezonde voeding, roken en overgewicht.
ZWANGERSCHAPSDIABETES (PROTOCOL)
Wordt gediagnosticeerd in de tweede helft van de zwangerschap. Hormonale veranderingen tijdens de zwangerschap liggen aan
de basis waardoor insulineresistentie optreedt. Na de bevalling verdwijnt de diabetes meestal, maar er is wel een sterk
verhoogd risico op het ontwikkelen van diabetes type 2 na de zwangerschap.
WAT IS DE FUNCTIE VAN INSULINE? BIJ WELK TYPE DIABETES IS HET ESSENTIEEL OM VANAF DIAGNOSE
INSULINE IN TE SPUITEN?
Insuline is een hormoon dat gemaakt wordt in de bètacellen van de pancreas. Het zorgt ervoor dat jouw lichaam glucose dat
vanuit de voeding in de bloedbaan terecht komt, opneemt in de cellen. De glucose kan dan door de cellen verbrand worden en
voorziet het lichaam op die manier van voldoende energie.
Bij diabetes type 1 maakt je lichaam helemaal geen insuline aan, doordat het immuunsysteem de bètacellen van de pancreas
aanvalt. De persoon moet dus vanaf de diagnose onmiddellijk insuline inspuiten om de glucose vanuit de bloedbaan te kunnen
opnemen in de lichaamscellen.
, (Bij diabetes type 2 maakt je lichaam te weinig of slecht werkende insuline aan. De insuline, de sleutel, past niet goed meer op
het slot van de lichaamscellen. Daardoor raakt de glucose vanuit de bloedbaan onvoldoende in de lichaamscellen, waardoor het
zich opstapelt in de bloed en voor te hoge bloedsuikerwaarden zorgt.)
BIJZONDERE VOMEN VAN DIABETES:
LADA - Auto-immune oorzaak (geleidelijke vernietiging bètacellen)
= Latent Auto Immune - Latere leeftijd (>35j)
Diabetes In Adults - Insuline behandeling soms pas nodig na 6 maand tot 6 jaar
- Lijkt op beginstadium DMT2: geleidelijke vernietiging van de bètacellen.
- Verwikkelingen van de kleine en grote bloedvaten
MODY - Monogene diabetes (slechts 1 gen betrokken, erfelijk)
= Maturity Onset - Vrij jonge leeftijd <25j
Diabetes of the Young - Sterk familiaal karakter
- Niet-insuline afhankelijk op jonge leeftijd
- Afwezigheid van auto immuniteit (geen antistoffen)
- MODY 2: genetisch effect thv het enzym glucokinase
leefstijl
- MODY 3: defect i/h zogenoemde HNF1alfa-gen verminderde
insulinevrijstelling
diabetestabletten, later insulinebehandeling
Neonatale diabetes - Speciale erfelijke vorm
- Ontstaat in 1ste 6 levensmaanden
- Geen auto immuniteit
- Kans op ontwikkelingsachterstand met spierzwakte en epilepsie
- Mutatie in 1 erfelijke code voor EW die deel uitmaken van de kaliumkanaaltjes
in de bètacellen.
- Kan tijdelijk zijn en na het 1ste levensjaar verdwijnen, eventueel opflakkering in
tienerjaren
- ½ van de getroffen kinderen blijvende vorm
- zeldzaam
MIDD - zeldzaam
= Maternally Inherited - erfelijke aandoening: enkel in vrouwelijke lijn via moeder
Diabetes and Deafness - tussen 30 en 40 jaar bij niet-zwaarlijvige personen
- gepaard met doofheid
- foutief erfelijke code thv het DNA v/d mitochondriën
- energietekort in cellen met actieve stofwisseling, zoals bètacellen en het
binnenoor
- na enkele jaren kan insuline behandeling nodig zijn
Diabetes type 3C - ontstaat tgv ernstige pancreas schade (bv. Door ontsteking of gedeeltelijke
wegname)
- meerderheid van gevallen foutief gediagnosticeerd als DMT2
