Samenvatting: dierenzorg paard
1. Algemeen onderzoek
- Ademhaling
o Normaalwaarde: 10-15 x per minuut
§ Let op de flankenslag (hand)
§ Luister naar bijgeluiden
• Verstopping neus (tumoren, …)
§ Kijk naar het type ademhaling
• Costo-abdominaal = normaal
• Abdominaal (dempig) à buikspieren
§ Kijken naar neusvloei en geur
- Pols of hartslag
o Normaalwaarde: 25-45 x per minuut
§ Groot paard: trager à klein, jong paard: sneller
§ Stijgt: inspanning – koorts – koliek – pijn
§ Soort à hartfreq 60/minuut = koudbloed veel ernstiger dan bij
opgewonden volbloed
§ Kracht van de polsslag (uitdroging = zwak)
§ Regelmaat:
• Regelmatige onregelmatigheid (sportpaard)
o Stijgen wanneer paard inademt en dalen wanneer
paard uitademt
• Onregelmatige onregelmatigheid = fout
o Arteria facialis à binnenkant kaak voelen
o Arteria metatarsalis & arteria digitalis communis à enkel polsslag voelen
wanneer ze een probleem hebben aan hun onderbenen
- Temperatuur
o Normaalwaarde: 37-38,2°C
§ Koorts vanaf 38,5°C
§ > veulen: tot 38,5°C (koorts vanaf 39°C)
§ Stijgt bij
• Arbeid-stress
• Ontstekingen
• Koliek
§ Daalt bij
• Shock
• Uitdroging
1
, • Uitputting
o Thermometer in anus en recht naar voor en tegen de wand duwen anders
temperatuur van lucht à goed vasthouden, kan thermometer aanzuigen
- Lymfeknopen
o Zetten op bij lokaal ontstekingsproces
§ Droes! à etterbol op lymfeknoop
§ Normaal à voel je lymfeknopen niet of zien niet
- Slijmvliezen
o Mond, oog, vulva
§ Roze-rood: normaal
§ Wit: bloedarmoede
§ Paars: shock
§ Grauwe of blauwachtige: ernstige koliek, hartproblemen en
stofwisselingsstoornissen
§ Geel: geelzucht (lever)
• Opmerking: paard heeft geen galblaas à sneller geel = niet
altijd leverproblemen
o CRT = capillary refill time = snelheid waarmee hele kleine bloedvaten zich
weer opvullen nadat ze door druk op slijmvliezen zijn dichtgedrukt
à Altijd in deze volgorde
2. Bijkomende onderzoeken
- Huid-haar-hoorn
o Kwaliteit daalt bij langdurige ziekteprocessen
o Schimmelinfecties ….
- Bloedonderzoek
o Geen wondermiddel wel hulpmiddel
o Controle op infectiebeeld
o Controle van orgaansysteem
§ Lever & nier
- RX (röntgenstralen)
o Beenderen, gewrichten
o Inwendige structuren (paard = te groot) à vooral nemen om te kijken hoe
het gesteld is met de voeten en benen
- CT-scan en MRI-scan
o Doorsneden door alle organen
o Beelden worden verwerkt via computer
o Zeer duur
o Vaak anesthesie vereist
o Voordeel CT-scan à veel RX-beelden naast elkaar = meer globaal overzicht
o MRI-scan à ook weke beelden weergeven zoals pezen enzo
2
, - Echografie
o Geluidsgolven worden door de verschillende weefsels op een andere manier
teruggekaatst
o Drachtigheidsdiagnose (vanaf 17d)
o Pees- en spierproblemen
o Hartproblemen
o Koliek= darmwand en darminhoud (gas/vocht)
- Endoscopie
o Zowel voor
§ Diagnostiek:
• Luchtpijp-bronchen-stembanden (cornage-slokdarm-maag-
darmen-baarmoeder-gewricht
§ Behandeling
• OCD à stukjes bot afbreken in gewricht
• Ovarium operaties (sterilisatie)
3. Toedienen van medicatie
- Per injectie
o Altijd met steriel materiaal (wegwerp)
o Intaveneus (in ader) à meestal in de hals à vena jugularis
§ Sommige producten mogen enkel intraveneus omdat ze anders te
hard kunnen reageren, sommige dingen zoals peniciline mogen niet
intraveneus
o Intramusculair (in spier)
§ à Liefst in borstspier (cyste met wondvocht à makkelijk opensteken
en weglopen
§ à Halsspier (cyste moet eerst helemaal afzakken à halsspier hebben
ze nodig om te rijden) à in driehoek blijven anders halswervel kapot
maken
§ à Bij veulens in broekspieren
o Subcutaan (onderhuids)
§ Tussen vel en spier
§ Gemakkelijk
§ Weinig gevaar
§ Irritatie
o Intra-articulair (in gewricht)
§ Bij ontstekingen
§ Potentieel gevaarlijk! Steriliteit!
§ Plaats scheren, scrubben en ontsmetten
- Per os (in de mond)
o Met spuit met lekkere bestanddelen erbij
3
, o Op krachtvoer via poeder
o Neusslokdarmsonde (bv. bij koliek à soort olie geven = zwz niet lekker)
§ Niet in luchtpijp
§ Neusslijmvlies erg kwetsbaar en doorbloed
• Neusbloeding kan daarna à halve emmer bloed kan = niet zo
erg
§ Probleem = smakelijkheid
§ Oplossing = mengen met grenadine siroop, suiker, confituur,
boterham in krachtvoer
§ Alleen voor DA à gevaar verslikking
§ Grote hoeveelheden
- Op huid of slijmvliezen
o Zalf
o Best met handschoenen aan
o Tubes proper houden
o Niet veel zalf wel goed inmasseren en frequent herhalen
- Per inhalatie
o Voor chronische longproblemen
o VD
§ Weinig medicatie nodig
§ Snelle lokale werking in de long
4. Verwondingen
- Vooraf: wonde = altijd ernstig te nemen!
o Hoe sneller behandeld… hoe beter resultaat
4.1. Kneuzingen
- Hematoom (bloedblein)
- Door slag, uitglijden, stoten aan randen, …
- Zwelling – pijn – bloeduitstorting
- Huid intact of beschadigd
- Behandeling
o Afkoelen (> 10min)
§ Water, coldpack, ijsblok à opletten voor brandwonden
o Insmeren met bloedklonter oplossende zalf à hirudoid
§ Heparine = werkende stof (ook bij mensen)
§ Enkel bij ni te grote hematomen
§ Bij te grote hematomen à paar dagen laten rijpen (7-10d) en koelen
à niet direct opensnijden omdat je daar een bloeding hebt van een
bloedvat en door de tegendruk stopt de bloeding à opensnijden =
tegendruk weg = bloeding
4
1. Algemeen onderzoek
- Ademhaling
o Normaalwaarde: 10-15 x per minuut
§ Let op de flankenslag (hand)
§ Luister naar bijgeluiden
• Verstopping neus (tumoren, …)
§ Kijk naar het type ademhaling
• Costo-abdominaal = normaal
• Abdominaal (dempig) à buikspieren
§ Kijken naar neusvloei en geur
- Pols of hartslag
o Normaalwaarde: 25-45 x per minuut
§ Groot paard: trager à klein, jong paard: sneller
§ Stijgt: inspanning – koorts – koliek – pijn
§ Soort à hartfreq 60/minuut = koudbloed veel ernstiger dan bij
opgewonden volbloed
§ Kracht van de polsslag (uitdroging = zwak)
§ Regelmaat:
• Regelmatige onregelmatigheid (sportpaard)
o Stijgen wanneer paard inademt en dalen wanneer
paard uitademt
• Onregelmatige onregelmatigheid = fout
o Arteria facialis à binnenkant kaak voelen
o Arteria metatarsalis & arteria digitalis communis à enkel polsslag voelen
wanneer ze een probleem hebben aan hun onderbenen
- Temperatuur
o Normaalwaarde: 37-38,2°C
§ Koorts vanaf 38,5°C
§ > veulen: tot 38,5°C (koorts vanaf 39°C)
§ Stijgt bij
• Arbeid-stress
• Ontstekingen
• Koliek
§ Daalt bij
• Shock
• Uitdroging
1
, • Uitputting
o Thermometer in anus en recht naar voor en tegen de wand duwen anders
temperatuur van lucht à goed vasthouden, kan thermometer aanzuigen
- Lymfeknopen
o Zetten op bij lokaal ontstekingsproces
§ Droes! à etterbol op lymfeknoop
§ Normaal à voel je lymfeknopen niet of zien niet
- Slijmvliezen
o Mond, oog, vulva
§ Roze-rood: normaal
§ Wit: bloedarmoede
§ Paars: shock
§ Grauwe of blauwachtige: ernstige koliek, hartproblemen en
stofwisselingsstoornissen
§ Geel: geelzucht (lever)
• Opmerking: paard heeft geen galblaas à sneller geel = niet
altijd leverproblemen
o CRT = capillary refill time = snelheid waarmee hele kleine bloedvaten zich
weer opvullen nadat ze door druk op slijmvliezen zijn dichtgedrukt
à Altijd in deze volgorde
2. Bijkomende onderzoeken
- Huid-haar-hoorn
o Kwaliteit daalt bij langdurige ziekteprocessen
o Schimmelinfecties ….
- Bloedonderzoek
o Geen wondermiddel wel hulpmiddel
o Controle op infectiebeeld
o Controle van orgaansysteem
§ Lever & nier
- RX (röntgenstralen)
o Beenderen, gewrichten
o Inwendige structuren (paard = te groot) à vooral nemen om te kijken hoe
het gesteld is met de voeten en benen
- CT-scan en MRI-scan
o Doorsneden door alle organen
o Beelden worden verwerkt via computer
o Zeer duur
o Vaak anesthesie vereist
o Voordeel CT-scan à veel RX-beelden naast elkaar = meer globaal overzicht
o MRI-scan à ook weke beelden weergeven zoals pezen enzo
2
, - Echografie
o Geluidsgolven worden door de verschillende weefsels op een andere manier
teruggekaatst
o Drachtigheidsdiagnose (vanaf 17d)
o Pees- en spierproblemen
o Hartproblemen
o Koliek= darmwand en darminhoud (gas/vocht)
- Endoscopie
o Zowel voor
§ Diagnostiek:
• Luchtpijp-bronchen-stembanden (cornage-slokdarm-maag-
darmen-baarmoeder-gewricht
§ Behandeling
• OCD à stukjes bot afbreken in gewricht
• Ovarium operaties (sterilisatie)
3. Toedienen van medicatie
- Per injectie
o Altijd met steriel materiaal (wegwerp)
o Intaveneus (in ader) à meestal in de hals à vena jugularis
§ Sommige producten mogen enkel intraveneus omdat ze anders te
hard kunnen reageren, sommige dingen zoals peniciline mogen niet
intraveneus
o Intramusculair (in spier)
§ à Liefst in borstspier (cyste met wondvocht à makkelijk opensteken
en weglopen
§ à Halsspier (cyste moet eerst helemaal afzakken à halsspier hebben
ze nodig om te rijden) à in driehoek blijven anders halswervel kapot
maken
§ à Bij veulens in broekspieren
o Subcutaan (onderhuids)
§ Tussen vel en spier
§ Gemakkelijk
§ Weinig gevaar
§ Irritatie
o Intra-articulair (in gewricht)
§ Bij ontstekingen
§ Potentieel gevaarlijk! Steriliteit!
§ Plaats scheren, scrubben en ontsmetten
- Per os (in de mond)
o Met spuit met lekkere bestanddelen erbij
3
, o Op krachtvoer via poeder
o Neusslokdarmsonde (bv. bij koliek à soort olie geven = zwz niet lekker)
§ Niet in luchtpijp
§ Neusslijmvlies erg kwetsbaar en doorbloed
• Neusbloeding kan daarna à halve emmer bloed kan = niet zo
erg
§ Probleem = smakelijkheid
§ Oplossing = mengen met grenadine siroop, suiker, confituur,
boterham in krachtvoer
§ Alleen voor DA à gevaar verslikking
§ Grote hoeveelheden
- Op huid of slijmvliezen
o Zalf
o Best met handschoenen aan
o Tubes proper houden
o Niet veel zalf wel goed inmasseren en frequent herhalen
- Per inhalatie
o Voor chronische longproblemen
o VD
§ Weinig medicatie nodig
§ Snelle lokale werking in de long
4. Verwondingen
- Vooraf: wonde = altijd ernstig te nemen!
o Hoe sneller behandeld… hoe beter resultaat
4.1. Kneuzingen
- Hematoom (bloedblein)
- Door slag, uitglijden, stoten aan randen, …
- Zwelling – pijn – bloeduitstorting
- Huid intact of beschadigd
- Behandeling
o Afkoelen (> 10min)
§ Water, coldpack, ijsblok à opletten voor brandwonden
o Insmeren met bloedklonter oplossende zalf à hirudoid
§ Heparine = werkende stof (ook bij mensen)
§ Enkel bij ni te grote hematomen
§ Bij te grote hematomen à paar dagen laten rijpen (7-10d) en koelen
à niet direct opensnijden omdat je daar een bloeding hebt van een
bloedvat en door de tegendruk stopt de bloeding à opensnijden =
tegendruk weg = bloeding
4
