Studiewijzer: Hoofdstuk 1
1. Welke topics bestuderen sociologen en geef van ieder topic een actueel
voorbeeld
1) Spanningsveld individu versus collectief
- Individu wil zich uit de samenleving trekken om zo ten volle te
kunne ontwikkelen maar dat is niet echt mogelijk want de
samenleving is deel van het individu
- Bvb. Mondmasker plicht
2) Samenleving als bron van mogelijkheden en beperkingen
- Bvb. Overheid helpt hoger onderwijs te stimuleren, grotere
mogelijkheid om unief te doen maar diegene die het niet kunnen
zijn sterk benadeeeld
3) Sociale oorzaken van menselijk gedrag en denken
- Bvb. Alleenstaande ouders op de arbeidsmarkt
- Bvb. moest iedereen op een later uur avondmaal eten zou
iedereen zijn eetpatroon beginnen aanpassen.
4) Samenwerking (solidariteit) en indentificatie (gelijkheid) tussen
mensen en groepen
- Bvb. Werkloosheidsuitkering (actieven dragen bij tot de niet
actieven) (bvb. Pensioen)
5) Competitie (strijd) en onderscheid (ongelijkheid)
- Bvb. Sociale kloven, vaccineren vs anti-vax
2. Wat zijn de drie uitgangspunten waar sociologie verschilt van exacte
wetenschap
1) Niet universeel, maar context gebonden
2) Niet onveranderlijk, maar veranderlijk (wetenschap zijn processen
waarop verder gebouwd worden, sociologie niet)
3) De beperkte mogelijkheden van de preofondervindelijke methode, vaak
over eenmalige verschijnselen waar ethische beperkingen opstaan
moeilijk om experimenteel op te zetten
3. Wat is socialisatie en waarom is het belangrijk?
o Socialisatie is het proces die zich herhaalt nieuwe situatie waarbij er
afspraken rond omgaan wordt gemaakt en wordne herhaald tot dat ze als
normaal gezien worden (eindpunt)
o Waarom belangrijk? Mensen weten wat verwacht wordt van hen
,4. Omschrijf sociologie als een studiegebied en illustreer met een voorbeeld
om het verschil met andere disciplines te duiden
o Wat is sociologie = sociologie is de wetenschap die de maatschappelojke
patronen en structuren bestudeert, in hun ontstaan, voortbestaan en
veranderen
o 3 verschillen
▪ De samenleving functioneert volgens particuliere wetmatigheden,
slechts geldig voor de context waarin het fenomeen werd
bestudeerd
▪ Natuurwetten kunnen niet zomaar worden veranderd. Niet zo voor
de sociale wetmatigheden. ‘Voorspellen’ is per definitie een
relatieve bezigheid voor de sociale wetenschappers’.
▪ De beperkte mogelijkheden van de preofondervindelijke methode
5. Beschrijf het hawthorne effect als illustratie van een voorbeeld van
sociologie als wetenschap
o Experiment waar omstandigheden zoals licht, temperatuur en pauzes
werden aangepast om te zien wat de invloed hiervan was op de
productiviteit
o Los van de omstandigheden, feit dat het onderzoek werd gedaan, had
invloed op productiviteit aandacht was genoeg
, Studiewijzer: Hoofdstuk 2
1. Is arbeid altijd betaald? Argumenteer op basis van verschillende
omschrijvingen van werk en arbeid
Is arbeid altijd betaald
▪ Nee, enkel ruilwaarde geeft geen meerwaarde. Betaalde arbeid op zich
heeft ruilwaarde en gebruikswaarde (maatschappelijk nut)
▪ Werk zonder tegenprestatie (enkel gebruikswaarde) (bvb.
Vrijwilligerswerk)
2. Heeft werk alleen een monetair gevolg. Welke gevolgen koppelen
arbeidssociologen aan de het hebben van werk. Beschrijf en illustreer met
een voorbeeld.
Heeft werk alleen een monetair gevolg
▪ Nee, intrisieke voldoening (gebruikswaarde zonder ruilwaarde) zoals
vrijwilligerswerk of mantelzorg zonder vergoed te worden
Naast materiële opbrengsten (monetaire beloning) ontstaan ook psychologische
en sociale opbrengsten: emotionele bevrediging en wie zijn we in de ogen van
andere, sociale status.
3. Bekijk de functie van werk vanuit Weber en Locke. Beschrijf de
belangrijkste gelijkenissen en verschillen tussen beide auteurs.
Volgens Vallas speelt werk/arbeid een centrale rol hij hun algemene sociale
positie, status en sociale functioneren.
Locke heeft werk een invloed op het ‘mens zijn’. Dit omdat de menselijke natuur
zich onderscheidt door de mogelijkheid te creëren om de natuur te
transformeren en werktuigen en concepten te hanteren. Creativteit werkt alleen
bij de werkende individuen
Volgens Weber heeft het arbeidsbestel institutionele en culturele gevolgen: er
bestaat een verband tussen het arbeidsethos van de burgers in de 19 de eeuw en
het economisch succes.
4. Beschrijf de classificatie van Mok tussen betaald en niet-betaalde arbeid.
Wanneer het gaat over de waarde van het werk, dan gaat het vaak uitsluitend
over de ruilwaarde van werk. (= de waarde van werk als we het zouden
verkopen op een denkbeeldige markt) de prijs in geld van een ‘eenheid betaald
arbeid’.
In die enge economische visie lijkt alle werk dat geen betaalde arbeid is,
waardeloos te zijn.
1. Welke topics bestuderen sociologen en geef van ieder topic een actueel
voorbeeld
1) Spanningsveld individu versus collectief
- Individu wil zich uit de samenleving trekken om zo ten volle te
kunne ontwikkelen maar dat is niet echt mogelijk want de
samenleving is deel van het individu
- Bvb. Mondmasker plicht
2) Samenleving als bron van mogelijkheden en beperkingen
- Bvb. Overheid helpt hoger onderwijs te stimuleren, grotere
mogelijkheid om unief te doen maar diegene die het niet kunnen
zijn sterk benadeeeld
3) Sociale oorzaken van menselijk gedrag en denken
- Bvb. Alleenstaande ouders op de arbeidsmarkt
- Bvb. moest iedereen op een later uur avondmaal eten zou
iedereen zijn eetpatroon beginnen aanpassen.
4) Samenwerking (solidariteit) en indentificatie (gelijkheid) tussen
mensen en groepen
- Bvb. Werkloosheidsuitkering (actieven dragen bij tot de niet
actieven) (bvb. Pensioen)
5) Competitie (strijd) en onderscheid (ongelijkheid)
- Bvb. Sociale kloven, vaccineren vs anti-vax
2. Wat zijn de drie uitgangspunten waar sociologie verschilt van exacte
wetenschap
1) Niet universeel, maar context gebonden
2) Niet onveranderlijk, maar veranderlijk (wetenschap zijn processen
waarop verder gebouwd worden, sociologie niet)
3) De beperkte mogelijkheden van de preofondervindelijke methode, vaak
over eenmalige verschijnselen waar ethische beperkingen opstaan
moeilijk om experimenteel op te zetten
3. Wat is socialisatie en waarom is het belangrijk?
o Socialisatie is het proces die zich herhaalt nieuwe situatie waarbij er
afspraken rond omgaan wordt gemaakt en wordne herhaald tot dat ze als
normaal gezien worden (eindpunt)
o Waarom belangrijk? Mensen weten wat verwacht wordt van hen
,4. Omschrijf sociologie als een studiegebied en illustreer met een voorbeeld
om het verschil met andere disciplines te duiden
o Wat is sociologie = sociologie is de wetenschap die de maatschappelojke
patronen en structuren bestudeert, in hun ontstaan, voortbestaan en
veranderen
o 3 verschillen
▪ De samenleving functioneert volgens particuliere wetmatigheden,
slechts geldig voor de context waarin het fenomeen werd
bestudeerd
▪ Natuurwetten kunnen niet zomaar worden veranderd. Niet zo voor
de sociale wetmatigheden. ‘Voorspellen’ is per definitie een
relatieve bezigheid voor de sociale wetenschappers’.
▪ De beperkte mogelijkheden van de preofondervindelijke methode
5. Beschrijf het hawthorne effect als illustratie van een voorbeeld van
sociologie als wetenschap
o Experiment waar omstandigheden zoals licht, temperatuur en pauzes
werden aangepast om te zien wat de invloed hiervan was op de
productiviteit
o Los van de omstandigheden, feit dat het onderzoek werd gedaan, had
invloed op productiviteit aandacht was genoeg
, Studiewijzer: Hoofdstuk 2
1. Is arbeid altijd betaald? Argumenteer op basis van verschillende
omschrijvingen van werk en arbeid
Is arbeid altijd betaald
▪ Nee, enkel ruilwaarde geeft geen meerwaarde. Betaalde arbeid op zich
heeft ruilwaarde en gebruikswaarde (maatschappelijk nut)
▪ Werk zonder tegenprestatie (enkel gebruikswaarde) (bvb.
Vrijwilligerswerk)
2. Heeft werk alleen een monetair gevolg. Welke gevolgen koppelen
arbeidssociologen aan de het hebben van werk. Beschrijf en illustreer met
een voorbeeld.
Heeft werk alleen een monetair gevolg
▪ Nee, intrisieke voldoening (gebruikswaarde zonder ruilwaarde) zoals
vrijwilligerswerk of mantelzorg zonder vergoed te worden
Naast materiële opbrengsten (monetaire beloning) ontstaan ook psychologische
en sociale opbrengsten: emotionele bevrediging en wie zijn we in de ogen van
andere, sociale status.
3. Bekijk de functie van werk vanuit Weber en Locke. Beschrijf de
belangrijkste gelijkenissen en verschillen tussen beide auteurs.
Volgens Vallas speelt werk/arbeid een centrale rol hij hun algemene sociale
positie, status en sociale functioneren.
Locke heeft werk een invloed op het ‘mens zijn’. Dit omdat de menselijke natuur
zich onderscheidt door de mogelijkheid te creëren om de natuur te
transformeren en werktuigen en concepten te hanteren. Creativteit werkt alleen
bij de werkende individuen
Volgens Weber heeft het arbeidsbestel institutionele en culturele gevolgen: er
bestaat een verband tussen het arbeidsethos van de burgers in de 19 de eeuw en
het economisch succes.
4. Beschrijf de classificatie van Mok tussen betaald en niet-betaalde arbeid.
Wanneer het gaat over de waarde van het werk, dan gaat het vaak uitsluitend
over de ruilwaarde van werk. (= de waarde van werk als we het zouden
verkopen op een denkbeeldige markt) de prijs in geld van een ‘eenheid betaald
arbeid’.
In die enge economische visie lijkt alle werk dat geen betaalde arbeid is,
waardeloos te zijn.
