Economie 2022-2023
Economie
EXAMENVRAGEN: Inflatie kunnen uitleggen, wat doet inflatie? ( met jouw geld minder kunnen kopen, de k
is het gevaar? ( inflatie leidt tot meer inflatie, maw mensen gaan op voorhand grotere aankopen doen omd
duurder en duurder wordt)
- Opportuniteitskost
- Soorten economische goederen
- Freerider probleem
- Wet van Gossen
Behoeftepiramide van Maslow
1) Behoefte aan zelfontplooing
2) Behoefte aan waardering en erkenning
3) Behoefte aan sociaal contact
4) Behoefte aan veiligheid en zekerheid
5) Lichamelijke behoeften
Schaarse middelen
“er moet een prijs voor betaald worden”
Definitie:
Middelen zijn goederen en diensten waarmee behoeften kunnen worden bevredigd;
middelen zijn schaars omdat verlangde hoeveelheid > beschikbare hoeveelheid, indien gratis
beschikbaar.
- “schaars” betekent niet “zeldzaam”
- Prijs – waardeverschijnsel: schaars betekent beperkt inkomen
- Bevrediging behoeften >>> nut(tigheid)
Waardeparadox
“diamant-water-paradox”
- Diamant: lage gebruikswaarde (nut), hoge ruilwaarde (prijs)
- Water: hoge gebruikswaarde, lage ruilwaarde
Nut is subjectief
- Voorbeeld: hongergevoel
o Pak friet of etentje culinair restaurant
▪ Voor ene laag nut, voor ander hoog nut
- Waardeschaal/ voorkeurschema
Economisch keuzeprobleem
Veelvoudige behoeften <-> keuzes <-> schaarse middelen
In het streven naar maximale behoeftebevrediging met schaarse middelen dient men keuzes
te maken
- Aanname rationeel handelen
,Economie 2022-2023
Opportuniteitskosten
Is de waarde van de verloren gegane best mogelijke alternatieve aanwending van de
gebruikte schaarse middelen
- Kost als gevolg van de keuze voor iets (“kiezen is verliezen”)
- Voorbeeld:
o Partner die thuis blijft om in te staan voor opvoeding kinderen
o Schaars middel: tijd
o Opportuniteitskost: hoogst mogelijke (gemiste) inkomen op de arbeidsmarkt
- Economisch handelen = kiezen voor alternatief met laagste opportuniteitskost
Definitie economie:
Economie is de sociale wetenschap die keuzes bestudeert inzake consumptie en productie
onder voorwaarden van schaarste
Welvaart & welzijn
Soorten economische goederen
Economische goederen zijn goederen waar een bepaalde waarde aanhangt
3 soorten:
Zuiver individuele goederen = mondmasker, step, van zodra je die gekocht hebt kan niemand
anders jouw zelfde goed kopen, het is ook uitsluitbaar ” als je het niet betaald dan krijg je
het ook niet” , rivaliserend “het is van mij”
Zuiver Collectieve goederen = politie diensten , de diensten zijn niet-rivaliserend, het is niet
omdat er op een bepaalde plek een combi staat dat niemand anders op andere locaties
gebruik kan maken van de diensten niet-uitsluitbaar; ik word niet uitgesloten voor de
diensten van de politie als ik niet meteen betaal
Quasi collectieve goederen = onderwijs, in principe is niemand uitsluitbaar voor onderwijs
kan wel rivaliserend zijn
,Economie 2022-2023
Freerider probleem: niemand houdt me tegen en er is plaats genoeg
Micro-economie
Micro-economie is de studie van het gedrag van een individuele huishouding.
Voorbeelden:
- Prijselasticiteit van consumentenvraag naar belminuten
- Streven naar maximale winst door bedrijf
Meso-economie
Meso-economie is de studie van het gedrag van een bepaalde groep huishoudingen, zoals
een bedrijfssector en/of een regio
Voorbeelden:
- Evolutie van aanbod van openbaar vervoer in vlaanderen
- Prijsstrategieën van bierfabrikanten
Macro-economie
Macro-economie is de studie van het gedrag van alle huishoudingen samen
- Economische grootheden “aggregaten”
Voorbeelden:
- Economische groei van de EU
- Evolutie van Belgische consumenten – en producentenvertrouwen
Methodes (check slides voor meer info)
1) Inductieve methode
Vertrekt vanuit data, baseert zich op een groot aantal feitelijke gegevens (data) om hieruit
verbanden te formuleren
2) Deductieve methode
Baseert zich op een algemeen beginsel om hieruit nieuwe verbanden te formuleren
3) Ceteris-paribusclausule (alles blijft gelijk) !
Houdt in dat men in het onderzoek naar een economisch verschijnsel de aanname doet dat
“het overige gelijk blijft”
, Economie 2022-2023
4) Economische modellen
Een economisch model is een theoretische voorstelling die tracht de economische
werkelijkheid te verklaren en/of een veronderstelling of een theorie over economisch
gedrag te testen.
Consumentengedrag
Nut, preferenties en indifferentiecurve
Wat drijft de consument in het kiezen uit alle goederen en diensten? “economisch principe”
Nut: is de “tevredenheid” die wordt ondervonden bij behoeftebevrediging
Preferenties: (voorkeuren) vormen een ordening van het nut dat wordt ervaren bij
behoeftebevrediging
Eerste wet van Gossen
Maximale behoeftebevrediging = maximaliseren nut (hoe meer -, hoe beter)
Als men over meer eenheden van een goed beschikt zal het totale nut stijgen, maar zal
het extra nut van elke extra eenheid delen
er treedt een verzamelings effect op
totaal nut stijgt
grijnzend/marginaal nut zal dalen
Economie
EXAMENVRAGEN: Inflatie kunnen uitleggen, wat doet inflatie? ( met jouw geld minder kunnen kopen, de k
is het gevaar? ( inflatie leidt tot meer inflatie, maw mensen gaan op voorhand grotere aankopen doen omd
duurder en duurder wordt)
- Opportuniteitskost
- Soorten economische goederen
- Freerider probleem
- Wet van Gossen
Behoeftepiramide van Maslow
1) Behoefte aan zelfontplooing
2) Behoefte aan waardering en erkenning
3) Behoefte aan sociaal contact
4) Behoefte aan veiligheid en zekerheid
5) Lichamelijke behoeften
Schaarse middelen
“er moet een prijs voor betaald worden”
Definitie:
Middelen zijn goederen en diensten waarmee behoeften kunnen worden bevredigd;
middelen zijn schaars omdat verlangde hoeveelheid > beschikbare hoeveelheid, indien gratis
beschikbaar.
- “schaars” betekent niet “zeldzaam”
- Prijs – waardeverschijnsel: schaars betekent beperkt inkomen
- Bevrediging behoeften >>> nut(tigheid)
Waardeparadox
“diamant-water-paradox”
- Diamant: lage gebruikswaarde (nut), hoge ruilwaarde (prijs)
- Water: hoge gebruikswaarde, lage ruilwaarde
Nut is subjectief
- Voorbeeld: hongergevoel
o Pak friet of etentje culinair restaurant
▪ Voor ene laag nut, voor ander hoog nut
- Waardeschaal/ voorkeurschema
Economisch keuzeprobleem
Veelvoudige behoeften <-> keuzes <-> schaarse middelen
In het streven naar maximale behoeftebevrediging met schaarse middelen dient men keuzes
te maken
- Aanname rationeel handelen
,Economie 2022-2023
Opportuniteitskosten
Is de waarde van de verloren gegane best mogelijke alternatieve aanwending van de
gebruikte schaarse middelen
- Kost als gevolg van de keuze voor iets (“kiezen is verliezen”)
- Voorbeeld:
o Partner die thuis blijft om in te staan voor opvoeding kinderen
o Schaars middel: tijd
o Opportuniteitskost: hoogst mogelijke (gemiste) inkomen op de arbeidsmarkt
- Economisch handelen = kiezen voor alternatief met laagste opportuniteitskost
Definitie economie:
Economie is de sociale wetenschap die keuzes bestudeert inzake consumptie en productie
onder voorwaarden van schaarste
Welvaart & welzijn
Soorten economische goederen
Economische goederen zijn goederen waar een bepaalde waarde aanhangt
3 soorten:
Zuiver individuele goederen = mondmasker, step, van zodra je die gekocht hebt kan niemand
anders jouw zelfde goed kopen, het is ook uitsluitbaar ” als je het niet betaald dan krijg je
het ook niet” , rivaliserend “het is van mij”
Zuiver Collectieve goederen = politie diensten , de diensten zijn niet-rivaliserend, het is niet
omdat er op een bepaalde plek een combi staat dat niemand anders op andere locaties
gebruik kan maken van de diensten niet-uitsluitbaar; ik word niet uitgesloten voor de
diensten van de politie als ik niet meteen betaal
Quasi collectieve goederen = onderwijs, in principe is niemand uitsluitbaar voor onderwijs
kan wel rivaliserend zijn
,Economie 2022-2023
Freerider probleem: niemand houdt me tegen en er is plaats genoeg
Micro-economie
Micro-economie is de studie van het gedrag van een individuele huishouding.
Voorbeelden:
- Prijselasticiteit van consumentenvraag naar belminuten
- Streven naar maximale winst door bedrijf
Meso-economie
Meso-economie is de studie van het gedrag van een bepaalde groep huishoudingen, zoals
een bedrijfssector en/of een regio
Voorbeelden:
- Evolutie van aanbod van openbaar vervoer in vlaanderen
- Prijsstrategieën van bierfabrikanten
Macro-economie
Macro-economie is de studie van het gedrag van alle huishoudingen samen
- Economische grootheden “aggregaten”
Voorbeelden:
- Economische groei van de EU
- Evolutie van Belgische consumenten – en producentenvertrouwen
Methodes (check slides voor meer info)
1) Inductieve methode
Vertrekt vanuit data, baseert zich op een groot aantal feitelijke gegevens (data) om hieruit
verbanden te formuleren
2) Deductieve methode
Baseert zich op een algemeen beginsel om hieruit nieuwe verbanden te formuleren
3) Ceteris-paribusclausule (alles blijft gelijk) !
Houdt in dat men in het onderzoek naar een economisch verschijnsel de aanname doet dat
“het overige gelijk blijft”
, Economie 2022-2023
4) Economische modellen
Een economisch model is een theoretische voorstelling die tracht de economische
werkelijkheid te verklaren en/of een veronderstelling of een theorie over economisch
gedrag te testen.
Consumentengedrag
Nut, preferenties en indifferentiecurve
Wat drijft de consument in het kiezen uit alle goederen en diensten? “economisch principe”
Nut: is de “tevredenheid” die wordt ondervonden bij behoeftebevrediging
Preferenties: (voorkeuren) vormen een ordening van het nut dat wordt ervaren bij
behoeftebevrediging
Eerste wet van Gossen
Maximale behoeftebevrediging = maximaliseren nut (hoe meer -, hoe beter)
Als men over meer eenheden van een goed beschikt zal het totale nut stijgen, maar zal
het extra nut van elke extra eenheid delen
er treedt een verzamelings effect op
totaal nut stijgt
grijnzend/marginaal nut zal dalen
