Samenvatting staats- en bestuursrecht

1




STAATS EN
BESTUURSRECHT
Deel 1




Hoofdstuk 1: afbakening van het administratief recht
1 SITUERING EN BEGRIPSOMSCHRIJVING
Definitie administratief recht = organiseert het openbaar bestuur en regelt de taakverdeling van het
openbaar bestuur binnen de grenzen van het grondwettelijk recht

 Nationaal recht
(maar wordt wel beïnvloed door het internationaal recht  VEU/VWEU/EVRM)


 Administratief recht / bestuursrecht
= het recht van toepassing op de administratieve overheden en diensten in België


 Publiekrecht
- regels betreffende de werking en organisatie van de overheden, regels m.b.t. onderlinge
verhouding (horizontaal) en regels m.b.t. hun verticale verhouding tot private
(rechts)personen
- dwingend recht  het verschil met privaat recht is dat je daar vooral aanvullende en
dwingende regels hebt. In het publiek recht is het van openbare orde, je kan er niet van
afwijken.

Administratief recht gaat over de uitvoerende macht.

Macht Instelling Bevoegdheid
Wetgevende macht Parlement - Maken van
(residuaire / volheid v Koning wetten
bevoegdheid) - Controleren van
de uitvoerende
macht
Uitvoerende macht Koning - De uitvoerende
(toegewezen bevoegheid) Regering macht leidt het
land en voert
wetten uit
Wetgevende macht De hoven en rechtbanken - Uitspraak doen
(toegewezen bevoegdheid) over geschillen


 openbaar bestuur?

,2


- Bestuurlijke overheden ingericht door de Grondwet (federale en regionale uitvoerende
macht + provincies en gemeenten)
- Bijkomende bestuurlijke diensten opgericht of erkend door de bestuurlijke overheden 
functioneren onder hiërarchisch of administratief toezicht van de bestuurlijke overheden
+ derden verbinden a.d.h.v. eenzijdige beslissingen (bv. OCMW, kind en gezin, bpost…)


 Begrip administratief recht
- Het algemeen belang
o Inhoud is geen vaststaand gegeven
o Veranderende beleidsopvatting en verwachtingen burger
o Verzorgingsstaat  breed begrip


 Realisatie van het algemeen belang
- Individuele toepassingsbeslissingen in concrete dossiers = bestuurlijke beslissingen
- Algemeen geldend reglement/verordening = beslissingen van wetgevende aard
- Geschillen met of binnen bestuur: rechtbanken die tot de uitvoerende macht behoren =
jurisdictionele beslissing




Individuele bestuurlijke
Benoeming/vergunning
beslissingen




Realisatie algemeen Beslissing van Gemeentelijke politie
Taak: wetten uitvoeren
belang wetgevende aard verordening




Jurisdictionele
Beslissing in tuchtzaken
beslissingen




2 UITZONDERINGSRECHT
 Administratief recht is uitzonderingsrecht
- Rechtvaardiging: slagkracht – algemeen belang vs. privaat belang
o Principe: gemeenrecht  uitgangspunt  gelijkwaardigheid van de partijen 
privaatrechtelijke technieken (bv. overeenkomsten)
o Opdrachten van algemeen belang  bijkomende publiekrechtelijke technieken
aangepast aan de noden van het algemeen belang
- Eigen rechtsregels voor de administratieve overheden
o Eigen ruimere rechten (voorrechten)

,3


o Eigen zwaardere plichten
o Eigen terminologie


3 UITVOERBARE BESLISSINGEN
 Algemeen belang  eenzijdige/gezagshalve beslissingen
= eenzijdige administratieve rechtshandeling of uitvoerbare beslissingen
 Opgelet: besturen hebben verschillende activiteiten
- Een materiële handeling zonder rechtsgevolgen is geen uitvoerbare beslissing
o De materiële handeling is dan een veruitwendiging van de rechtsgevolgen van de
administratieve rechtshandeling
 Criterium?
- Administratieve rechtshandelingen hebben rechtsgevolgen die het bestuur bewust heeft
gewild
 Eenzijdige vs. meerzijdige administratieve rechtshandelingen
- Akkoord van de betrokkene  meerzijdig administratieve rechtshandeling; overeenkomst
- Rechtsgevolgen zonder akkoord betrokkene  eenzijdige administratieve rechtshandeling
= de uitvoerbare beslissing
o Ongeacht draagwijdte: individueel of algemeen
o Vernietiging RvS bij onwettigheid


3.1Kenmerken
 Kenmerken / voorrechten van de uitvoerbare beslissing
- Uitvoerbare beslissingen (de eenzijdige administratieve rechtshandeling) zijn bekleed met
bijzondere voorrechten die het privaatrecht niet kent

1) Eenzijdige totstandkoming  Beslissing verleent rechten en/of
plichten op aan iemand zonder zijn
akkoord

 Bestuur treedt gezagshalve op


 Algemeen belang – ongelijkwaardige
partijen
2) Vermoeden van wettigheid  Weerlegbaar vermoeden dat de
uitvoerbare beslissing in
overeenstemming is met het recht

 Toepassing: bij ieder gezagshalve
optreden van het bestuur  eenzijdige
beslissingen


 Tegenbewijs mogelijk
- Rechtzoekende (burger) draagt
bewijslast  bewijzen dat de
uitvoerbare beslissing onwettig is

, 4


3) Uitvoerbaar  Vermoeden van wettigheid 
impliceert ook dat de beslissing
uitvoerbaar is
 Quid in geval van betwisting?
- Het blijft wettig als er nog geen
uitspraak is van de rechter
 Rechtvaardiging
- Vermoeden van wettigheid van de
eenzijdige bestuurshandeling
- Noodzaak continue openbare
dienstverlening
 Gevolg
- Aanspreken die voortvloeien uit
de uitvoerbare beslissing van het
bestuur kunnen gerealiseerd
worden zonder voorafgaande
erkenning van die afspraken door
de rechtbank
 Uitvoerbaarheid bij voorbaat (privélège
du préalable)
- Ten tenuitvoerlegging van de
eenzijdige administratieve
beslissing door het bestuur zonder
dat de rechter vooraf de
wettigheid van de beslissing moet
erkennen
- Ook als de wettigheid van de
bestuursbeslissing wordt betwist
o Jurisdictioneel beroep
schorst uitvoerbaarheid niet
o Aparte schorsing 
vordering tot schorsing
 ambtshalve gedwongen uitvoerbaar