Verbintenissenrecht
4 delen:
- Inleiding
- Verbintenissen uit overeenkomst
- Verbintenissen uit quasi-contracten
- De onrechtmatige daad
DEEL 1: Inleiding
Verbintenis: rechtsband die ontstaat uit een rechtshandeling of uit de wet
= Ene persoon verbindt zich t.a.v. ander iets te geven, iets te doen, of iets niet te doen
vb. Je koopt wagen bij garagehouder=> je het subjectief recht op een prestatie van die
garagehouder, namelijk het leveren van die wagen
≠Goederenrecht: gaat over zeggenschap dat iem heeft over een bepaald goed
≠Overeenkomst: overeenkomst is 1 v.d. 3 bronnen waaruit een verbintenis voortvloeit
3 bronnen waaruit verbintenis voortvloeit:
*Overeenkomst *Quasi-contract *Onrechtmatige daad
2 belangrijke begrippen verbintenisrecht:
-Schuldenaar: afgekort SA
-Schuldeiser: afgekort SE => verbintenis is in zijn voordeel
Soorten verbintenissen
Verbintenis om te geven vs verbintenis om iets te doen vs verbintenis om iets niet te doen
1)Verbintenis om te geven: heeft betrekking op de overdracht v.h. eigendomsrecht of een ander
zakelijk recht op een zaak
vb. Op de verkoper van een tv rust de verbintenis om de tv te leveren aan de koper
2)Verbintenis om iets te doen: elke verbintenis die een positieve prestatie vereist maar die niet de
vestiging of overdracht v.e. eigendomsrecht of ander zakelijk recht tot voorwerp heeft
vb. verbintenissen van huurders en verhuurders zoals de verbintenis om de huur te betalen,
verbintenis om een huurwaarborg te stellen,…
3)Verbintenis om iets niet te doen: de schuldenaar verbindt zich ertoe om zich te onthouden van
bepaalde zaken
vb. In een arbeidsovereenkomst zit soms een niet-concurrentiebeding, dit houdt in dat de WN na de
beëindiging v.d. arbeidsovereenkomst geen concurrentie aan te doen aan de WG
Resultaat- vs middelenverbintenis
1) Resultaatverbintenis: Schuldenaar verbindt zich een welbepaald concreet resultaat te bereiken
vb. Zwembadbouwer: hij zal zwembad gebouwd hebben in uw tuin, garagist die auto maakt
2) Middelenverbintenis: Verbindt schuldenaar alle nodige middelen in te zetten om het doen te
bereiken, maar biedt geen garantie dat het doel bereikt zal worden
vb. dokter die operatie doet, advocaat die je verdedigt
Indeling van groot belang=> vooral voor het bepalen wnr schuldenaar aansprakelijk is voor het niet-
nakomen van de verbintenis
1
,Resultaatverbintenis: schuldenaar aansprakelijk tenzij hij overmacht kan bewijzen
Middelenverbintenis: schuldeiser moet kunnen bewijzen dat schuldenaar niet alle middelen
gebruikte om aansprakelijkheid in te roepen
DEEL 2: Verbintenissen uit
overeenkomsten
Definitie
Contract: overeenkomst waarbij één of meer personen zich t.o.v. anderen verbinden iets te geven,
iets te doen of iets niet te doen
Enkele soorten overeenkomsten
PLECHTIGE VS CONSENSUELE OVEREENKOMST
Plechtige overeenkomst: komt pas tot stand als bepaalde formaliteiten nageleefd worden.
Formaliteiten in kwestie niet nageleefd? => overeenkomst nietig. De vormvoorwaarden zijn dus
vereist voor de geldigheid van het contract.
Vb. roerende goederen die worden overgedragen als schenking via een handgift
Consensuele overeenkomst: komt tot stand door toestemmingen v.d. beide partijen. Dit is meestal
zo. Vb. verkoop toestel door een ondernemer aan een klant
WEDERKERIGE VS EENZIJDIGE OVEREENKOMST
Wederkerige: er ontstaan verbintenissen voor elke partij. Elke partij moet bepaalde prestatie
verrichten. Ze verbinden zich dus over en weer jegens elkaar. Komt meeste voor.
Vb. aankoop wagen. Ene partij: moet wagen leveren. Andere partij: moet betalen
Eenzijdige: er ontstaat enkel een verbintenis ten laste van één van de partijen.
Vb. bezoldigd mandaat
OVEREENKOMSTEN OM NIET EN OVEREENKOMSTEN TEN BEZWARENDE TITEL
Overeenkomst ten bezwarend titel: biedt voordeel voor beide partijen
Vb. koopovereenkomst. Ene partij ontvangt geld, andere product/dienst
Overeenkomst om niet: Eenzijdig karakter, één partij heeft voordeel.
Vb. Schenking
Basisbeginselen van het contractenrecht
GOEDE TROUW
= alles doen om contract na te leven, respectvol omgaan
Zowel in de contractuele fase als in de precontractuele fase
CONTRACTVRIJHEID
= niemand kan verplicht worden om te contracteren +men is vrij overeen te komen wat men wil
!!Beperkingen: overeenkomsten mogen niet strijdig zijn met openbare orde, goede zeden of het
dwingend recht
CONSENSUALISME
= Contractuele verbintenissen ontstaan meestal door de loutere wilsovereenstemming v.d. partijen.
Er moeten geen speciale vormvereisten worden nageleefd. Vormvereisten die vaak worden
2
, nageleefd zijn meestal om bewijs te leveren v.d. overeenkomst(=meestal opmaak geschrift).
Enkele uitzonderingen: zoals bij een plechtig contract
BINDENDE KRACHT
= Overeenkomst moet worden nageleefd alsof het een wettelijke regel is. M.a.w. getekend is
getekend. Overeenkomst kan enkel ongedaan gemaakt worden met wederzijdse toestemming of
indien bij de wet bepaald.
4 Geldigheidsvoorwaarden overeenkomst
=> moeten alle 4 voldaan zijn voor geldige overeenkomst, anders is overeenkomst nietig
1) TOESTEMMING : toestemmen(vrij en bewust) om te gaan contracteren. Beide partijen zijn akkoord,
de toestemming is daarbij een wilsovereenstemming tss de partijen.
Toestemming kan ook volledig ontbreken=> partij is dronken, invloed van drugs, geestelijk ziek
Toestemming kan ook in bepaalde gevallen gebrekkig zijn=> wilsgebreken, dan kan overeenkomst
nietig worden gevorderd onder bepaalde voorwaarden
Wilsgebreken
4 soorten
a) Dwaling: onopzettelijke verkeerde voorstelling van de werkelijkheid vb. verkopen verkoopt je
leren zetel maar blijkt geen leer te zijn, verkoper wist het niet
b) Bedrog: Opzettelijk verkeerde voorstelling van de werkelijkheid vb. wnr verkoper wel weet dat het
geen leer is maar verkoopt als leer
Er zijn 4 voorwaarden om over bedrog te spreken, als er slechts enkele vervuld zijn kan het gaan
over incidenteel bedrog. Hierbij kan geen nietigheid gevorderd worden, enkel schadevergeoding.
4 voorwaarden:
1)Er zijn bepaalde kunstgrepen aangewend 2) door de medecontractant
3) Bedoeling grepen is sluiten overeenkomst 4) Kunstgrepen waren doorslaggevend voor het sluiten
v.d. overeenkomst
Hoofdbedrog=> nietigheid
- Kwade trouw -doorslaggevend: zou niet gecontracteerd hebben
Incidenteel bedrog=> schadevergoeding
- Kwade trouw -doorslaggevend: ‘zou aan andere gecontracteerd hebben
c) Geweld: fysieke of morele dwang waardoor je contract toch sluit
d) Benadeling: Onevenwicht tussen de verbintenis, bij een overeenkomst ten bewarende titel vb.
verhuur mijn luxe-penthouse voor €150/maand
2) BEKWAAMHEID : Partijen moeten handelingsbekwaam zijn. Iedereen kan contracten aangaan, tenzij
hij onbekwaam is volgend de wet.
Wnr onbekwaam: minderjarigen + onbekwaamverklaarden + diegene die door de wet veboden zijn
bepaalde handelingen te stellen
Een partij is onbekwaam: relatieve nietigheid overeenkomst MAAR nietigheid kan enkel ingeroepen
worden door onbekwame zelf of diegene die hem had moeten vertegenwoordigen
3) V OORWERP : = concrete rechtgevolg dat partijen beogen aka een of meerdere verplichtingen om te
geven/doen of niet te doen
Vereisten wat al dan niet een voorwerp kan zijn:
- voorwerp moet bestaan of minstens kunnen bestaan
3
4 delen:
- Inleiding
- Verbintenissen uit overeenkomst
- Verbintenissen uit quasi-contracten
- De onrechtmatige daad
DEEL 1: Inleiding
Verbintenis: rechtsband die ontstaat uit een rechtshandeling of uit de wet
= Ene persoon verbindt zich t.a.v. ander iets te geven, iets te doen, of iets niet te doen
vb. Je koopt wagen bij garagehouder=> je het subjectief recht op een prestatie van die
garagehouder, namelijk het leveren van die wagen
≠Goederenrecht: gaat over zeggenschap dat iem heeft over een bepaald goed
≠Overeenkomst: overeenkomst is 1 v.d. 3 bronnen waaruit een verbintenis voortvloeit
3 bronnen waaruit verbintenis voortvloeit:
*Overeenkomst *Quasi-contract *Onrechtmatige daad
2 belangrijke begrippen verbintenisrecht:
-Schuldenaar: afgekort SA
-Schuldeiser: afgekort SE => verbintenis is in zijn voordeel
Soorten verbintenissen
Verbintenis om te geven vs verbintenis om iets te doen vs verbintenis om iets niet te doen
1)Verbintenis om te geven: heeft betrekking op de overdracht v.h. eigendomsrecht of een ander
zakelijk recht op een zaak
vb. Op de verkoper van een tv rust de verbintenis om de tv te leveren aan de koper
2)Verbintenis om iets te doen: elke verbintenis die een positieve prestatie vereist maar die niet de
vestiging of overdracht v.e. eigendomsrecht of ander zakelijk recht tot voorwerp heeft
vb. verbintenissen van huurders en verhuurders zoals de verbintenis om de huur te betalen,
verbintenis om een huurwaarborg te stellen,…
3)Verbintenis om iets niet te doen: de schuldenaar verbindt zich ertoe om zich te onthouden van
bepaalde zaken
vb. In een arbeidsovereenkomst zit soms een niet-concurrentiebeding, dit houdt in dat de WN na de
beëindiging v.d. arbeidsovereenkomst geen concurrentie aan te doen aan de WG
Resultaat- vs middelenverbintenis
1) Resultaatverbintenis: Schuldenaar verbindt zich een welbepaald concreet resultaat te bereiken
vb. Zwembadbouwer: hij zal zwembad gebouwd hebben in uw tuin, garagist die auto maakt
2) Middelenverbintenis: Verbindt schuldenaar alle nodige middelen in te zetten om het doen te
bereiken, maar biedt geen garantie dat het doel bereikt zal worden
vb. dokter die operatie doet, advocaat die je verdedigt
Indeling van groot belang=> vooral voor het bepalen wnr schuldenaar aansprakelijk is voor het niet-
nakomen van de verbintenis
1
,Resultaatverbintenis: schuldenaar aansprakelijk tenzij hij overmacht kan bewijzen
Middelenverbintenis: schuldeiser moet kunnen bewijzen dat schuldenaar niet alle middelen
gebruikte om aansprakelijkheid in te roepen
DEEL 2: Verbintenissen uit
overeenkomsten
Definitie
Contract: overeenkomst waarbij één of meer personen zich t.o.v. anderen verbinden iets te geven,
iets te doen of iets niet te doen
Enkele soorten overeenkomsten
PLECHTIGE VS CONSENSUELE OVEREENKOMST
Plechtige overeenkomst: komt pas tot stand als bepaalde formaliteiten nageleefd worden.
Formaliteiten in kwestie niet nageleefd? => overeenkomst nietig. De vormvoorwaarden zijn dus
vereist voor de geldigheid van het contract.
Vb. roerende goederen die worden overgedragen als schenking via een handgift
Consensuele overeenkomst: komt tot stand door toestemmingen v.d. beide partijen. Dit is meestal
zo. Vb. verkoop toestel door een ondernemer aan een klant
WEDERKERIGE VS EENZIJDIGE OVEREENKOMST
Wederkerige: er ontstaan verbintenissen voor elke partij. Elke partij moet bepaalde prestatie
verrichten. Ze verbinden zich dus over en weer jegens elkaar. Komt meeste voor.
Vb. aankoop wagen. Ene partij: moet wagen leveren. Andere partij: moet betalen
Eenzijdige: er ontstaat enkel een verbintenis ten laste van één van de partijen.
Vb. bezoldigd mandaat
OVEREENKOMSTEN OM NIET EN OVEREENKOMSTEN TEN BEZWARENDE TITEL
Overeenkomst ten bezwarend titel: biedt voordeel voor beide partijen
Vb. koopovereenkomst. Ene partij ontvangt geld, andere product/dienst
Overeenkomst om niet: Eenzijdig karakter, één partij heeft voordeel.
Vb. Schenking
Basisbeginselen van het contractenrecht
GOEDE TROUW
= alles doen om contract na te leven, respectvol omgaan
Zowel in de contractuele fase als in de precontractuele fase
CONTRACTVRIJHEID
= niemand kan verplicht worden om te contracteren +men is vrij overeen te komen wat men wil
!!Beperkingen: overeenkomsten mogen niet strijdig zijn met openbare orde, goede zeden of het
dwingend recht
CONSENSUALISME
= Contractuele verbintenissen ontstaan meestal door de loutere wilsovereenstemming v.d. partijen.
Er moeten geen speciale vormvereisten worden nageleefd. Vormvereisten die vaak worden
2
, nageleefd zijn meestal om bewijs te leveren v.d. overeenkomst(=meestal opmaak geschrift).
Enkele uitzonderingen: zoals bij een plechtig contract
BINDENDE KRACHT
= Overeenkomst moet worden nageleefd alsof het een wettelijke regel is. M.a.w. getekend is
getekend. Overeenkomst kan enkel ongedaan gemaakt worden met wederzijdse toestemming of
indien bij de wet bepaald.
4 Geldigheidsvoorwaarden overeenkomst
=> moeten alle 4 voldaan zijn voor geldige overeenkomst, anders is overeenkomst nietig
1) TOESTEMMING : toestemmen(vrij en bewust) om te gaan contracteren. Beide partijen zijn akkoord,
de toestemming is daarbij een wilsovereenstemming tss de partijen.
Toestemming kan ook volledig ontbreken=> partij is dronken, invloed van drugs, geestelijk ziek
Toestemming kan ook in bepaalde gevallen gebrekkig zijn=> wilsgebreken, dan kan overeenkomst
nietig worden gevorderd onder bepaalde voorwaarden
Wilsgebreken
4 soorten
a) Dwaling: onopzettelijke verkeerde voorstelling van de werkelijkheid vb. verkopen verkoopt je
leren zetel maar blijkt geen leer te zijn, verkoper wist het niet
b) Bedrog: Opzettelijk verkeerde voorstelling van de werkelijkheid vb. wnr verkoper wel weet dat het
geen leer is maar verkoopt als leer
Er zijn 4 voorwaarden om over bedrog te spreken, als er slechts enkele vervuld zijn kan het gaan
over incidenteel bedrog. Hierbij kan geen nietigheid gevorderd worden, enkel schadevergeoding.
4 voorwaarden:
1)Er zijn bepaalde kunstgrepen aangewend 2) door de medecontractant
3) Bedoeling grepen is sluiten overeenkomst 4) Kunstgrepen waren doorslaggevend voor het sluiten
v.d. overeenkomst
Hoofdbedrog=> nietigheid
- Kwade trouw -doorslaggevend: zou niet gecontracteerd hebben
Incidenteel bedrog=> schadevergoeding
- Kwade trouw -doorslaggevend: ‘zou aan andere gecontracteerd hebben
c) Geweld: fysieke of morele dwang waardoor je contract toch sluit
d) Benadeling: Onevenwicht tussen de verbintenis, bij een overeenkomst ten bewarende titel vb.
verhuur mijn luxe-penthouse voor €150/maand
2) BEKWAAMHEID : Partijen moeten handelingsbekwaam zijn. Iedereen kan contracten aangaan, tenzij
hij onbekwaam is volgend de wet.
Wnr onbekwaam: minderjarigen + onbekwaamverklaarden + diegene die door de wet veboden zijn
bepaalde handelingen te stellen
Een partij is onbekwaam: relatieve nietigheid overeenkomst MAAR nietigheid kan enkel ingeroepen
worden door onbekwame zelf of diegene die hem had moeten vertegenwoordigen
3) V OORWERP : = concrete rechtgevolg dat partijen beogen aka een of meerdere verplichtingen om te
geven/doen of niet te doen
Vereisten wat al dan niet een voorwerp kan zijn:
- voorwerp moet bestaan of minstens kunnen bestaan
3
