1 Informatiesystemen p. 11
1.1 Inleiding p. 14
- Het juist analyseren en interpreteren van data geeft bedrijven nieuwe kansen steeds
kleiner wordende wereld daarin speelt informatietechnologie een belangrijke rol
De productiviteitsparadox
- Hoewel bedrijven enorme sommen investeren in informatiesystemen, zie je dat
niet weerspiegeld in hun productiviteitscijfers (Erik Brynjolfsson)
o Solow bevestigt dit: “We see computers everywhere except in the
productivity statistics”
- Tijdens Industriële Revolutie werd duidelijk dat productiviteit toenam
o Bij opkomst informatiesystemen was dergelijke toename niet onmiddellijk
waarneembaar
- Verschillende manieren om paradox te weerleggen:
o Je kan stellen dat opbrengsten uit informatiesystemen gecompenseerd worden door
verliezen in andere sectoren. Investeringen in informatiesystemen kunnen het
marktaandeel van een bepaalde organisatie vergroten ten koste van een andere
organisatie (bv: Microsoft Office)
o Het meten van productiviteit en dienstverlening is veel complexer dan traditionele
metingen rond productiviteit
+ impact informatiesystemen kan sterk afhankelijk zijn van de maturiteit van
de gebruikte technologie
Introductie informatiesystemen kan in beginperiode zelfs leiden tot een
afname van de productiviteit om op LT te evolueren naar een toename
- Paradox staat in contrast met de manier waarop informatiesystemen onze huidige
maatschappij hebben beïnvloed en mee hebben vormgegeven
- Vooroordelen:
o IT vaak beschouwd als iets wat is voorbehouden voor informatici: NIET JUIST
informatiesystemen vormen basis van concurrentiestrategieën (informatici zijn
mede verantwoordelijk voor ontwikkelen bedrijfsstrategieën)
o IT dus wel van economisch belang: zorgt voor nieuwe kansen en kan enorm
verstorend zijn binnen bepaalde markten
IT helpt bedrijven bij het vinden van oplossingen die anders niet mogelijk
waren
ICT is economisch belangrijk
- Gebruik en toepassing ICT is laatste decennia enorm gestegen
- Veel innovatieve initiatieven die door groot publiek omarmd werden impact op economie is
gigantisch
o Bv: verschuiving detailhandel naar webwinkels of betrekken klanten via social media
ICT zorgt voor nieuwe opportuniteiten
- Wie begrijpt hoe eindgebruikers met ICT omgaan, kan hier gebruik van maken om nieuwe
platformen te creëren die onmisbaar worden
- Die opportuniteiten herkennen en ermee aan de slag gaan kan leiden tot enorme successen
1
Informatica
,ICT zorgt voor oplossingen van bedrijfsproblemen
- Dikwijls kunnen bedrijfsproblemen worden opgelost door gebruik te maken van ICT
o Kan voor zowel grote als kleine bedrijven
- Duidelijke communicatie tussen managers en IT-technici is essentieel
- Eindgebruikers zijn niet altijd bewust van hun rol in informatiesystemen
o Zij bepalen mee hoe technologie aanvaard wordt en hoe informatiesystemen vorm
krijgen
ICT heeft een maatschappelijke impact
- Manier waarop mensen omgaan met informatie en daarop inspelen is belangrijke
maatschappelijke evolutie bedrijven moeten zich daarvan bewust zijn en voor- en
nadelen kunnen inschatten
- Bijvoorbeeld Waze: door het massale gebruik van de app ontstaan totaal
nieuwe verkeersproblemen die niet voorzien zijn op dergelijke hoeveelheden
sluipverkeer
- Overheden dienen rol te spelen als regulerende factor om maatschappelijke impact van
informatiesystemen in goede banen te leiden
o Nood aan wetgevend kader
o + G moet kloof tussen ‘haves’ en ‘have-nots’ overbruggen ze moet nadenken over
initiatieven om iedereen te betrekken bij maatschappelijke ontwikkelingen
1.2 Informatiesystemen p. 19
- Data = opeenvolging van vastgestelde instanties die zich hebben voorgedaan
o Kan op verschillende manieren vergaard worden (sensoren tot manuele invoering)
o Kan op grote schaal vergaard worden door systemen zelf (bv: big data)
o Vormt de basis om informatie te creëren
- Informatie = vloeit voort uit data die gestructureerd verwerkt wordt of in een bepaalde
context geplaatst wordt. Informatie kan gezien worden als een eindproduct terwijl data de
ruwe grondstof is
o Veelal nodig om een bedrijf te kunnen besturen
o Afleidbaar uit individueel vastgestelde indicatoren
o Vertaalbaar door data te verwerken
- Bedoeling van informatiesysteem is zowel het vergaren en opslaan van data als het
verwerken van deze data tot inzetbare informatie
- 3 belangrijke indicatoren om de waarde van informatie af te meten
o Tijd
Wat vandaag relevant is, kan morgen verouderd zijn
Wat vandaag informatie is, kan morgen data zijn voor nieuwe informatie
o Vorm
Eenvoudige visualisatie zegt soms meer dan ingewikkelde rapporten
Soms kan men pas beslissingen nemen na gedetailleerde rapporten
o Inhoud
Hoe volledig?
Hoe betrouwbaar?
Hoe correct?
2
Informatica
, - Belangrijk:
o Dat informatiesystemen rekening houden met de waarde van de info die ze willen
creëren
o Dat management inziet wat de meerwaarde van bepaalde informatie betekent voor
de onderneming
o Dat eindgebruikers beseffen wat hun taak is binnen informatiesystemen zodat de
info die wordt gegenereerd zo inzetbaar mogelijk is
1.3 Soorten informatiesystemen p. 21
- Operationeel ondersteunende systemen
o Operationele kant van organisatie voorzien van info en te ondersteunen in dagelijkse
werking
o Systemen voor boekhouding, communicatie, productie…
- Management ondersteunende systemen
o Management info geven die helpt bij nemen beslissingen
o DSS (Decision Support System), dashboards, rapporteringssystemen…
- Overkoepelende systemen
o Bedrijfsbreed inzetbaar: leveren info aan zowel operationele als managementkant
o Systemen voor kennismanagement, expertsystemen, strategische
informatiesystemen…
1.4 Onderdelen van een informatiesysteem p. 22
- Input
o Ruwe data worden via input in systeem
gebracht
o Hulpbronnen: muis, toetsenbord, sensor…
- Verwerking
o Omzetten van data naar informatie door
software (= belangrijkste hulpbron)
o Nauwkeurigheid afhankelijk van beschreven processen die nodig zijn
- Output
o Informatie dient uit het systeem gehaald te worden
o Hulpbronnen: beeldscherm, printer, VR…
- Opslag
o Mogelijkheid om informatie en ruwe data op te slaan laat toe om op andere keer
deze info weer op te vragen info kan dan gebruikt worden als data om tot nieuwe
info te komen
o Hulpbronnen: harde schijven, USB, cloud-storage…
- Terugkoppeling
o Soms informatiesysteem in situatie waar het zelf niet mee om kan en bijkomende
info van de buitenwereld nodig heeft: soms verwacht het systeem dat er eerst
een bepaalde handeling wordt uitgevoerd
o Bv; papier in de printer is op -> systeem kan daar niet mee om -> papier inleggen
3
Informatica
, 1.5 Hulpbronnen van informatiesystemen p. 24
- Hulpbronnen maken het mogelijk om informatiesystemen inzetbaar te maken
- Bv: hardware, software, netwerken, mensen… = IT-infrastructuur
- Hardware: bepaalt welke data wordt ingezameld of waar data en/of informatie beschikbaar
is
- Software: bepaalt hoe data verwerkt wordt en hoe informatie ontstaat in een organisatie
- Mensen: kunnen informatiesystemen gebruiken of zelf data aanleveren aan
informatiesystemen informatiesystemen mee vorm geven
1.6 Externe factoren die mee vorm geven aan informatiesystemen p. 25
Stakeholders geven mee vorm aan het informatiesysteem
- Klanten
o Verwachten bepaalde vormen van dienstverlening of willen bepaalde informatie niet
ter beschikking stellen
- Leveranciers:
o Wanneer bedrijf systeem wil opzetten dat automatisch bestelling plaatst bij
leverancier, zal dat op voorhand moeten afgesproken worden met de leverancier
(zelfde als leverancier een factuur wil terugsturen)
- Aandeelhouders
o Verwachten dat bedrijven technologisch mee evalueren en tegemoet komen aan
de wensen of noden van de klanten
o Onrechtstreeks mee bepaald in welke systemen geïnvesteerd moet worden
- Concurrenten
o Als concurrentie een systeem heeft dat beter tegemoet komt aan de wensen van de
klant, zal het eigen systeem moeten worden aangepast
o Soms slagen concurrenten erin om standaarden vast te leggen waar het ander
systeem van een ander bedrijf aan moet voldoen zo kan concurrent verdienen aan
systeem van andere
- Financiële instellingen
o Bv standaarden opleggen voor officiële rapporteringen of voor afhandelen
elektronische bankverrichtingen
- Personeel
o Levert data voor dergelijke systemen
o Eindgebruikers proberen die data zo correct mogelijk in te voeren en de vorm van
het systeem moet die ondersteunen
o Interpreteren van verwerkte info kan afhankelijk zijn van de vorm van het systeem
of de manier waarop het personeel omgaat met deze info
- Vakbonden
o Kunnen proberen bekomen dat bepaalde info rond personeel niet geregistreerd
wordt (bv: aankomst- en vertrekuren) of dat bepaalde info eenvoudiger kan worden
geregistreerd
- De overheid
o A.d.h.v. wetgevingen bepaalde zaken in goede banen leiden
o Spelen rol bij opleggen standaarden of bij het verplichten tot registreren of
rapporteren van info
4
Informatica
1.1 Inleiding p. 14
- Het juist analyseren en interpreteren van data geeft bedrijven nieuwe kansen steeds
kleiner wordende wereld daarin speelt informatietechnologie een belangrijke rol
De productiviteitsparadox
- Hoewel bedrijven enorme sommen investeren in informatiesystemen, zie je dat
niet weerspiegeld in hun productiviteitscijfers (Erik Brynjolfsson)
o Solow bevestigt dit: “We see computers everywhere except in the
productivity statistics”
- Tijdens Industriële Revolutie werd duidelijk dat productiviteit toenam
o Bij opkomst informatiesystemen was dergelijke toename niet onmiddellijk
waarneembaar
- Verschillende manieren om paradox te weerleggen:
o Je kan stellen dat opbrengsten uit informatiesystemen gecompenseerd worden door
verliezen in andere sectoren. Investeringen in informatiesystemen kunnen het
marktaandeel van een bepaalde organisatie vergroten ten koste van een andere
organisatie (bv: Microsoft Office)
o Het meten van productiviteit en dienstverlening is veel complexer dan traditionele
metingen rond productiviteit
+ impact informatiesystemen kan sterk afhankelijk zijn van de maturiteit van
de gebruikte technologie
Introductie informatiesystemen kan in beginperiode zelfs leiden tot een
afname van de productiviteit om op LT te evolueren naar een toename
- Paradox staat in contrast met de manier waarop informatiesystemen onze huidige
maatschappij hebben beïnvloed en mee hebben vormgegeven
- Vooroordelen:
o IT vaak beschouwd als iets wat is voorbehouden voor informatici: NIET JUIST
informatiesystemen vormen basis van concurrentiestrategieën (informatici zijn
mede verantwoordelijk voor ontwikkelen bedrijfsstrategieën)
o IT dus wel van economisch belang: zorgt voor nieuwe kansen en kan enorm
verstorend zijn binnen bepaalde markten
IT helpt bedrijven bij het vinden van oplossingen die anders niet mogelijk
waren
ICT is economisch belangrijk
- Gebruik en toepassing ICT is laatste decennia enorm gestegen
- Veel innovatieve initiatieven die door groot publiek omarmd werden impact op economie is
gigantisch
o Bv: verschuiving detailhandel naar webwinkels of betrekken klanten via social media
ICT zorgt voor nieuwe opportuniteiten
- Wie begrijpt hoe eindgebruikers met ICT omgaan, kan hier gebruik van maken om nieuwe
platformen te creëren die onmisbaar worden
- Die opportuniteiten herkennen en ermee aan de slag gaan kan leiden tot enorme successen
1
Informatica
,ICT zorgt voor oplossingen van bedrijfsproblemen
- Dikwijls kunnen bedrijfsproblemen worden opgelost door gebruik te maken van ICT
o Kan voor zowel grote als kleine bedrijven
- Duidelijke communicatie tussen managers en IT-technici is essentieel
- Eindgebruikers zijn niet altijd bewust van hun rol in informatiesystemen
o Zij bepalen mee hoe technologie aanvaard wordt en hoe informatiesystemen vorm
krijgen
ICT heeft een maatschappelijke impact
- Manier waarop mensen omgaan met informatie en daarop inspelen is belangrijke
maatschappelijke evolutie bedrijven moeten zich daarvan bewust zijn en voor- en
nadelen kunnen inschatten
- Bijvoorbeeld Waze: door het massale gebruik van de app ontstaan totaal
nieuwe verkeersproblemen die niet voorzien zijn op dergelijke hoeveelheden
sluipverkeer
- Overheden dienen rol te spelen als regulerende factor om maatschappelijke impact van
informatiesystemen in goede banen te leiden
o Nood aan wetgevend kader
o + G moet kloof tussen ‘haves’ en ‘have-nots’ overbruggen ze moet nadenken over
initiatieven om iedereen te betrekken bij maatschappelijke ontwikkelingen
1.2 Informatiesystemen p. 19
- Data = opeenvolging van vastgestelde instanties die zich hebben voorgedaan
o Kan op verschillende manieren vergaard worden (sensoren tot manuele invoering)
o Kan op grote schaal vergaard worden door systemen zelf (bv: big data)
o Vormt de basis om informatie te creëren
- Informatie = vloeit voort uit data die gestructureerd verwerkt wordt of in een bepaalde
context geplaatst wordt. Informatie kan gezien worden als een eindproduct terwijl data de
ruwe grondstof is
o Veelal nodig om een bedrijf te kunnen besturen
o Afleidbaar uit individueel vastgestelde indicatoren
o Vertaalbaar door data te verwerken
- Bedoeling van informatiesysteem is zowel het vergaren en opslaan van data als het
verwerken van deze data tot inzetbare informatie
- 3 belangrijke indicatoren om de waarde van informatie af te meten
o Tijd
Wat vandaag relevant is, kan morgen verouderd zijn
Wat vandaag informatie is, kan morgen data zijn voor nieuwe informatie
o Vorm
Eenvoudige visualisatie zegt soms meer dan ingewikkelde rapporten
Soms kan men pas beslissingen nemen na gedetailleerde rapporten
o Inhoud
Hoe volledig?
Hoe betrouwbaar?
Hoe correct?
2
Informatica
, - Belangrijk:
o Dat informatiesystemen rekening houden met de waarde van de info die ze willen
creëren
o Dat management inziet wat de meerwaarde van bepaalde informatie betekent voor
de onderneming
o Dat eindgebruikers beseffen wat hun taak is binnen informatiesystemen zodat de
info die wordt gegenereerd zo inzetbaar mogelijk is
1.3 Soorten informatiesystemen p. 21
- Operationeel ondersteunende systemen
o Operationele kant van organisatie voorzien van info en te ondersteunen in dagelijkse
werking
o Systemen voor boekhouding, communicatie, productie…
- Management ondersteunende systemen
o Management info geven die helpt bij nemen beslissingen
o DSS (Decision Support System), dashboards, rapporteringssystemen…
- Overkoepelende systemen
o Bedrijfsbreed inzetbaar: leveren info aan zowel operationele als managementkant
o Systemen voor kennismanagement, expertsystemen, strategische
informatiesystemen…
1.4 Onderdelen van een informatiesysteem p. 22
- Input
o Ruwe data worden via input in systeem
gebracht
o Hulpbronnen: muis, toetsenbord, sensor…
- Verwerking
o Omzetten van data naar informatie door
software (= belangrijkste hulpbron)
o Nauwkeurigheid afhankelijk van beschreven processen die nodig zijn
- Output
o Informatie dient uit het systeem gehaald te worden
o Hulpbronnen: beeldscherm, printer, VR…
- Opslag
o Mogelijkheid om informatie en ruwe data op te slaan laat toe om op andere keer
deze info weer op te vragen info kan dan gebruikt worden als data om tot nieuwe
info te komen
o Hulpbronnen: harde schijven, USB, cloud-storage…
- Terugkoppeling
o Soms informatiesysteem in situatie waar het zelf niet mee om kan en bijkomende
info van de buitenwereld nodig heeft: soms verwacht het systeem dat er eerst
een bepaalde handeling wordt uitgevoerd
o Bv; papier in de printer is op -> systeem kan daar niet mee om -> papier inleggen
3
Informatica
, 1.5 Hulpbronnen van informatiesystemen p. 24
- Hulpbronnen maken het mogelijk om informatiesystemen inzetbaar te maken
- Bv: hardware, software, netwerken, mensen… = IT-infrastructuur
- Hardware: bepaalt welke data wordt ingezameld of waar data en/of informatie beschikbaar
is
- Software: bepaalt hoe data verwerkt wordt en hoe informatie ontstaat in een organisatie
- Mensen: kunnen informatiesystemen gebruiken of zelf data aanleveren aan
informatiesystemen informatiesystemen mee vorm geven
1.6 Externe factoren die mee vorm geven aan informatiesystemen p. 25
Stakeholders geven mee vorm aan het informatiesysteem
- Klanten
o Verwachten bepaalde vormen van dienstverlening of willen bepaalde informatie niet
ter beschikking stellen
- Leveranciers:
o Wanneer bedrijf systeem wil opzetten dat automatisch bestelling plaatst bij
leverancier, zal dat op voorhand moeten afgesproken worden met de leverancier
(zelfde als leverancier een factuur wil terugsturen)
- Aandeelhouders
o Verwachten dat bedrijven technologisch mee evalueren en tegemoet komen aan
de wensen of noden van de klanten
o Onrechtstreeks mee bepaald in welke systemen geïnvesteerd moet worden
- Concurrenten
o Als concurrentie een systeem heeft dat beter tegemoet komt aan de wensen van de
klant, zal het eigen systeem moeten worden aangepast
o Soms slagen concurrenten erin om standaarden vast te leggen waar het ander
systeem van een ander bedrijf aan moet voldoen zo kan concurrent verdienen aan
systeem van andere
- Financiële instellingen
o Bv standaarden opleggen voor officiële rapporteringen of voor afhandelen
elektronische bankverrichtingen
- Personeel
o Levert data voor dergelijke systemen
o Eindgebruikers proberen die data zo correct mogelijk in te voeren en de vorm van
het systeem moet die ondersteunen
o Interpreteren van verwerkte info kan afhankelijk zijn van de vorm van het systeem
of de manier waarop het personeel omgaat met deze info
- Vakbonden
o Kunnen proberen bekomen dat bepaalde info rond personeel niet geregistreerd
wordt (bv: aankomst- en vertrekuren) of dat bepaalde info eenvoudiger kan worden
geregistreerd
- De overheid
o A.d.h.v. wetgevingen bepaalde zaken in goede banen leiden
o Spelen rol bij opleggen standaarden of bij het verplichten tot registreren of
rapporteren van info
4
Informatica
