DEEL 9: GEESTELIJKE GEZONDHEIDSZORG
1 WAT IS GEESTELIJKE GEZONDHEIDSZORG
Gezondheid = een toestand van volkomen lichamelijk, psychisch en sociaal welbevinden
Geestelijke gezondheid = een toestand die een persoon toelaat zich optimaal te ontwikkelen
op psychisch, intellectueel en emotioneel vlak. Een goede samenleving moet die
ontwikkelingskansen waarborgen aan haar burgers
Psychiatrie:
- Medische discipline
- Studie en behandeling van psychiatrische stoornissen
o Stemming, gestoorde waarneming en interpretatie van de werkelijkheid, relaties
met anderen…
Psychopathologie:
- “Ziekteleer van de geest”
ICD = International Classification of Diseases (classificatieboek, mensen in hokjes plaatsen)
DSM = Diagnostic and Statistical Manual Disorders (handboek met alle psychische
aandoeningen)
Stigma:
- Lichamelijk – psychisch ziek nooit 100%
- “Hij/zij/die is…” ipv “Hij/zij/die heeft…” persoon valt nooit samen met de pathologie/
ziekte
Epidemiologie:
- 25% van de bevolking heeft ooit GGZ problemen en slechts 6% van de
gezondheidsbudget gaat naar psychische zorg
- Onderscheid levensprobleem – psychopathologie
o Afwijkend gedrag (gedrag als storend, abnormaal beschouwd zoals ADHD)
o Lijden, ongemak of beperking veroorzaken
o Negatieve invloed op vlak van relaties, arbeid, ontspanning
o Duurzaam karakter
Is er een toename van psychische problemen?
- Mensen zetten gemakkelijker de stap naar hulpverlening door grotere kennis over
psychische problemen
- Onrealistisch beeld van de samenleving
o De maakbaarheid van de mens
o Kant en klare oplossingen
o Zich altijd gelukkig moeten voelen (niet elke pijn, verdriet kan weggewerkt
worden)
Farmaceutische industrie speelt hier op in! (tegenwoordig heb je voor alles een medicatie
zoals vermoeidheid, stress…)
Overconsumptie van psychofarmaca:
1
, - Sinds 2004 + 40% anitdepressiva (1/10 belgen)
- Sinds 2004 + 50%% antipsychotica
- In 5 jaar tijd steeg budget voor terugbetaling met 23%, 72% voorgeschreven door
huisartsen
Zelfdoding:
- België behoort bij de landen met de hoogste cijfers in Europa erg groot probleem
- In Vlaanderen jaarlijks 1000 suïcides, 10000 suïcidepogingen
- Toename bij ouderen
- Vlaams Actieplan Suïcidepreventie: doel was 20% daling 2020 t.o.v. 2000 10% daling in
2030 t.o.v. 2020
- Sociologisch: link met armoede en werkloosheid
- Psychologisch: multifactorieel bepaald/ proces ipv toestand
Belang van meer gemeenschapsgerichte zorg in thuiscontext met aandacht voor
vroegdetectie en vroeginterventie + aandacht voor psychisch leed bij partners, familie en
vrienden
KOPP (kinderen van ouders met psychische problemen)– KOAP (kinderen van ouders met
afhankelijkheidsproblemen):
- 1/10 kinderen
o 1/3 geen psychische problemen
o 1/3 psychische problemen van voorbijgaande aard (tijdelijk)
o 1/3 langdurig psychische problemen
- Gevoelens van onmacht, woede, angst, shculdgevoel
- Onzichtbare loyaliteiten: eigen verlangens en noden worden opzij gezet hierdoor
worden ze zelf ook psychisch kwetsbaarder
Psychiatrische problemen bij kinderen en jongeren:
- 1/5 van de kinderen en jongeren hebben een psychiatrische problematiek
- Slechts 16 – 27% krijgt gespecialiseerde hulp
- WHO: risico op overmatig gebruik van sociale media lokt verslaving uit + blijvende
gedragsstoornissen
o Zoals agressief gedrag, seksuele ontremming, aandachts- en
concentratieproblemen, introvert gedrag, deliquentie…
Allochtonen:
- Hogere kwetsbaarheid
o Traumatiserende ervaring uit migratieverleden
o Maatschappelijke positie (discriminatie, marginalisatie…)
- Toegankelijkheid van GGZ voorzieningen
o Drempels (communicatie, culturele verschillen, verschillen in ziektebeleving)
o Mantelzorg wordt als dwingend ervaren (andere culturen bekijken dit anders,
soms als schande gezien)
2
1 WAT IS GEESTELIJKE GEZONDHEIDSZORG
Gezondheid = een toestand van volkomen lichamelijk, psychisch en sociaal welbevinden
Geestelijke gezondheid = een toestand die een persoon toelaat zich optimaal te ontwikkelen
op psychisch, intellectueel en emotioneel vlak. Een goede samenleving moet die
ontwikkelingskansen waarborgen aan haar burgers
Psychiatrie:
- Medische discipline
- Studie en behandeling van psychiatrische stoornissen
o Stemming, gestoorde waarneming en interpretatie van de werkelijkheid, relaties
met anderen…
Psychopathologie:
- “Ziekteleer van de geest”
ICD = International Classification of Diseases (classificatieboek, mensen in hokjes plaatsen)
DSM = Diagnostic and Statistical Manual Disorders (handboek met alle psychische
aandoeningen)
Stigma:
- Lichamelijk – psychisch ziek nooit 100%
- “Hij/zij/die is…” ipv “Hij/zij/die heeft…” persoon valt nooit samen met de pathologie/
ziekte
Epidemiologie:
- 25% van de bevolking heeft ooit GGZ problemen en slechts 6% van de
gezondheidsbudget gaat naar psychische zorg
- Onderscheid levensprobleem – psychopathologie
o Afwijkend gedrag (gedrag als storend, abnormaal beschouwd zoals ADHD)
o Lijden, ongemak of beperking veroorzaken
o Negatieve invloed op vlak van relaties, arbeid, ontspanning
o Duurzaam karakter
Is er een toename van psychische problemen?
- Mensen zetten gemakkelijker de stap naar hulpverlening door grotere kennis over
psychische problemen
- Onrealistisch beeld van de samenleving
o De maakbaarheid van de mens
o Kant en klare oplossingen
o Zich altijd gelukkig moeten voelen (niet elke pijn, verdriet kan weggewerkt
worden)
Farmaceutische industrie speelt hier op in! (tegenwoordig heb je voor alles een medicatie
zoals vermoeidheid, stress…)
Overconsumptie van psychofarmaca:
1
, - Sinds 2004 + 40% anitdepressiva (1/10 belgen)
- Sinds 2004 + 50%% antipsychotica
- In 5 jaar tijd steeg budget voor terugbetaling met 23%, 72% voorgeschreven door
huisartsen
Zelfdoding:
- België behoort bij de landen met de hoogste cijfers in Europa erg groot probleem
- In Vlaanderen jaarlijks 1000 suïcides, 10000 suïcidepogingen
- Toename bij ouderen
- Vlaams Actieplan Suïcidepreventie: doel was 20% daling 2020 t.o.v. 2000 10% daling in
2030 t.o.v. 2020
- Sociologisch: link met armoede en werkloosheid
- Psychologisch: multifactorieel bepaald/ proces ipv toestand
Belang van meer gemeenschapsgerichte zorg in thuiscontext met aandacht voor
vroegdetectie en vroeginterventie + aandacht voor psychisch leed bij partners, familie en
vrienden
KOPP (kinderen van ouders met psychische problemen)– KOAP (kinderen van ouders met
afhankelijkheidsproblemen):
- 1/10 kinderen
o 1/3 geen psychische problemen
o 1/3 psychische problemen van voorbijgaande aard (tijdelijk)
o 1/3 langdurig psychische problemen
- Gevoelens van onmacht, woede, angst, shculdgevoel
- Onzichtbare loyaliteiten: eigen verlangens en noden worden opzij gezet hierdoor
worden ze zelf ook psychisch kwetsbaarder
Psychiatrische problemen bij kinderen en jongeren:
- 1/5 van de kinderen en jongeren hebben een psychiatrische problematiek
- Slechts 16 – 27% krijgt gespecialiseerde hulp
- WHO: risico op overmatig gebruik van sociale media lokt verslaving uit + blijvende
gedragsstoornissen
o Zoals agressief gedrag, seksuele ontremming, aandachts- en
concentratieproblemen, introvert gedrag, deliquentie…
Allochtonen:
- Hogere kwetsbaarheid
o Traumatiserende ervaring uit migratieverleden
o Maatschappelijke positie (discriminatie, marginalisatie…)
- Toegankelijkheid van GGZ voorzieningen
o Drempels (communicatie, culturele verschillen, verschillen in ziektebeleving)
o Mantelzorg wordt als dwingend ervaren (andere culturen bekijken dit anders,
soms als schande gezien)
2
