Burgerlijk recht samenvatting
Deel 1 – Algemeen recht
H1 – Algemene inleiding
1. Wat is recht?
o Gedragsregel
o Ordenen maatschappij
o Gemaakt door overheid
o Afdwingbaar
Door overheid gemaakt = recht
Wordt ook gesanctioneerd door overheid
Afdwingbaarheid = je moet het naleven, indien niet sanctie
Bv. Wegcode overtreden (te snel rijden)
Opgelegd door overheid & gesanctioneerd (boete of naar rb)
Bv. Studentenwerk (465 uur) maar te veel uren
= Kindergeld afgetrokken door overheid gesanctioneerd
Bv. Huurcontract kot door overheid opgelegd dus ook recht
2. Indelingen van het recht
2.1 Privaatrecht – Publiekrecht
o Privaatrecht (privé personen)
- Burgerlijk recht burgers onderling
- Gerechtelijk privaatrecht
- Internationaal privaatrecht (IPR)
o Publiekrecht (publieke personen)
- Staatsrecht – GWR (koning, verhouding parlement etc.)
- Administratief recht (bestuursrecht) zegt hoe overheid werkt, conflicten oplossen
- Strafrecht
- Strafprocesrecht (strafvordering/formeel strafrecht)
- Fiscaal recht
o Moeilijk te plaatsen rechtstakken
,2.2 Andere indelingen
o Objectief recht – subjectief recht
- Objectief = regels op zich, zoals je ze in wetboek vindt
Vb. Je rijdt iemand omver, wie schade heeft baseert op art. 1382 (schade vergoeden)
- Subjectief = je baseert je op de regels van het objectief recht
Vb. Alimentatie: je kan op wet baseren om alimentatiegelden te eisen van ex-partner
o Materieel – formeel recht
- Materieel = de regels
Vb. Strafrecht (de regels zelf)
- Formeel = hoe je de regels moet afdwingen
Vb. Strafprocesrecht (hoe kan je het strafrecht afdwingen)
3. Bronnen van het recht
o Rechtspraak
- Uitgesproken door RM
- Doet uitspraak over conflicten
Rechtbank vonnis
Hof arrest
Amerika: precedenten
Is er een rechter die in vergelijkbare zaak al uitspraak heeft gedaan? Dan gaan ze die
toepassen
o Rechtsleer
Rechtsgeleerden die zich uitspreken over bepaalde takken van het recht
o Gewoonte- billijkheid (enkel indien wet of contract ernaar verwijst)
- Gewoonte = zodanig gewend & gebruikt in samenleving, zonder dat er een wet is
- Voorwaarden (geldende, openbare & herhaalde gedraging + subjectieve overtuiging)
- Billijkheid = compassie
Bv. Een geesteszieke (gehandicapt bv) brengt schade toe aan een rijk persoon: rechter kan
zeggen van kijk i.p.v. 4.000 euro, moet je maar 3.000 euro schadevergoeding betalen.
,o Wetgeving
Brede zin: elke wetgevende norm gemaakt door bevoegde overheid
(Wet, maar ook bv een decreet, KB, ordonnantie)
Enge zin: een wet, een wetgevende norm gemaakt door parlement
Onder wetgeving is nog een verder onderscheid mogelijk
- Internationale verdragen & beslissingen
EU (3 beleidsinstrumenten)
Belangrijkste verdragen & beslissingen komen van de EU
Aantal EU-regels hebben voorrang op onze Belgische regels
Richtlijnen
Regels die door nationale overheid van lidstaten verplicht moet worden
opgenomen & verwerkt in eigen wetgeving – wetgeving binnen lidstaten
Bv. Gelijke verloning tussen mannen & vrouwen vr hetzelfde werk
Verordeningen
Algemene & volledige reglementering rechtstreeks van toepassing in alle lidstaten
Afspraken in lidstaten worden op elkaar afgestemd
Besluiten
Regels van toepassing op daarin aangeduide bestemming (staat, bedrijf, persoon)
Verdragen tussen staten
Bilaterale verdragen = Internationale verdragen tussen 2 staten
Multilaterale verdragen= tussen meerdere staten
Er bestaan bv. verdragen met de VS over de belastingen.
Stel je bent een Belg en je gaat voor een Belgisch bedrijf in de VS gaan werken, dan worden
de belastingen afgesproken in verdragen
- De grondwet
Wat staat in de grondwet?
1. Inrichting van de staat (machten + aan wie toebehoort)
2. Rechten en vrijheden
3. Wijzigen van GW
Hoe wijzigen?
1. Parlement moet lijst opmaken met welke artikels ze willen aanpassen
‘Voor herziening vatbaar verklaren’ Bv. Waarom alleen mannen op de troon?
2. Verkiezingen (stemmen op partij die GW kan aanpassen zoals jij dat wil)
Parlement = constituante (parlement die effectief de GW zal wijzigen)
3. Effectieve wijziging 66% (2/3e meerderheid) akkoord zijn met verandering van
GW + de helft van elke taalgroep
, - De wet
Wetgevende macht
Parlement = Kamer & Senaat
2 soorten procedures om tot een wet te komen
Bicamerale procedure
Monocamerale procedure
Bicameraal: 2 kamers (Kamer & Senaat moeten zelfde tekst van een wet goedkeuren
voor die een wet kon worden) (Begroting, GW wijziging)
Monocameraal: moet maar door 1 kamer goedgekeurd worden (vroeger elke tekst
eerst door Kamer & Senaat goedgekeurd, gevolg vanaf 1 woord anders, alles
opnieuw)
Tot stand komen van wet in Monocamerale procedure:
1. Initiatief (ofwel van regering of parlementsleden)
Regering? Wetsontwerp
Parlement? Wetsvoorstel
2. Raad van State, afdeling wetgeving
Advies geven (juristen in die raad) ze gaan zeggen ‘je zou dit beter zo verwoorden’
3. Parlementaire commissie
Als partij 20% van stemmen heeft = 20% in commissie
Iedereen zoekt eigen interesses op & dan komt dat aan bod in die commissie
Daarna wordt er gestemd in de commissie
Vb. Ik zit in commissie justitie, en zeg ‘ik ben voor euthanasie’ klasgenoot van zelfde partij
maar andere commissie gaat in parlement stemmen zoals zijn collega’s. Stem ik voor?
Dan stemt X voor. Stem ik tegen? Dan stemt X tegen. Zo weet je, eenmaal het door
commissie geraakt, geraakt het in het parlement
4. Kamer
Stemt kamer akkoord?
WET
Amenderen wijzigen van voorliggende wetsontwerp
5. Publicatie
Wet wordt gepubliceerd in het Belgisch Staatsblad
Automatisch 10 dagen na publicatie treedt in werking indien niet anders vermeld
Koning
Koning heeft 2 taken
Bekrachtigen: koning gaat zijn goedkeuring geven aan een wet (WM)
Afkondigen: treedt op als hoofd van UM, hij gaat zeggen ‘Parlement heeft
gestemd, ik ben akkoord nu moet dat uitgevoerd worden’
Deel 1 – Algemeen recht
H1 – Algemene inleiding
1. Wat is recht?
o Gedragsregel
o Ordenen maatschappij
o Gemaakt door overheid
o Afdwingbaar
Door overheid gemaakt = recht
Wordt ook gesanctioneerd door overheid
Afdwingbaarheid = je moet het naleven, indien niet sanctie
Bv. Wegcode overtreden (te snel rijden)
Opgelegd door overheid & gesanctioneerd (boete of naar rb)
Bv. Studentenwerk (465 uur) maar te veel uren
= Kindergeld afgetrokken door overheid gesanctioneerd
Bv. Huurcontract kot door overheid opgelegd dus ook recht
2. Indelingen van het recht
2.1 Privaatrecht – Publiekrecht
o Privaatrecht (privé personen)
- Burgerlijk recht burgers onderling
- Gerechtelijk privaatrecht
- Internationaal privaatrecht (IPR)
o Publiekrecht (publieke personen)
- Staatsrecht – GWR (koning, verhouding parlement etc.)
- Administratief recht (bestuursrecht) zegt hoe overheid werkt, conflicten oplossen
- Strafrecht
- Strafprocesrecht (strafvordering/formeel strafrecht)
- Fiscaal recht
o Moeilijk te plaatsen rechtstakken
,2.2 Andere indelingen
o Objectief recht – subjectief recht
- Objectief = regels op zich, zoals je ze in wetboek vindt
Vb. Je rijdt iemand omver, wie schade heeft baseert op art. 1382 (schade vergoeden)
- Subjectief = je baseert je op de regels van het objectief recht
Vb. Alimentatie: je kan op wet baseren om alimentatiegelden te eisen van ex-partner
o Materieel – formeel recht
- Materieel = de regels
Vb. Strafrecht (de regels zelf)
- Formeel = hoe je de regels moet afdwingen
Vb. Strafprocesrecht (hoe kan je het strafrecht afdwingen)
3. Bronnen van het recht
o Rechtspraak
- Uitgesproken door RM
- Doet uitspraak over conflicten
Rechtbank vonnis
Hof arrest
Amerika: precedenten
Is er een rechter die in vergelijkbare zaak al uitspraak heeft gedaan? Dan gaan ze die
toepassen
o Rechtsleer
Rechtsgeleerden die zich uitspreken over bepaalde takken van het recht
o Gewoonte- billijkheid (enkel indien wet of contract ernaar verwijst)
- Gewoonte = zodanig gewend & gebruikt in samenleving, zonder dat er een wet is
- Voorwaarden (geldende, openbare & herhaalde gedraging + subjectieve overtuiging)
- Billijkheid = compassie
Bv. Een geesteszieke (gehandicapt bv) brengt schade toe aan een rijk persoon: rechter kan
zeggen van kijk i.p.v. 4.000 euro, moet je maar 3.000 euro schadevergoeding betalen.
,o Wetgeving
Brede zin: elke wetgevende norm gemaakt door bevoegde overheid
(Wet, maar ook bv een decreet, KB, ordonnantie)
Enge zin: een wet, een wetgevende norm gemaakt door parlement
Onder wetgeving is nog een verder onderscheid mogelijk
- Internationale verdragen & beslissingen
EU (3 beleidsinstrumenten)
Belangrijkste verdragen & beslissingen komen van de EU
Aantal EU-regels hebben voorrang op onze Belgische regels
Richtlijnen
Regels die door nationale overheid van lidstaten verplicht moet worden
opgenomen & verwerkt in eigen wetgeving – wetgeving binnen lidstaten
Bv. Gelijke verloning tussen mannen & vrouwen vr hetzelfde werk
Verordeningen
Algemene & volledige reglementering rechtstreeks van toepassing in alle lidstaten
Afspraken in lidstaten worden op elkaar afgestemd
Besluiten
Regels van toepassing op daarin aangeduide bestemming (staat, bedrijf, persoon)
Verdragen tussen staten
Bilaterale verdragen = Internationale verdragen tussen 2 staten
Multilaterale verdragen= tussen meerdere staten
Er bestaan bv. verdragen met de VS over de belastingen.
Stel je bent een Belg en je gaat voor een Belgisch bedrijf in de VS gaan werken, dan worden
de belastingen afgesproken in verdragen
- De grondwet
Wat staat in de grondwet?
1. Inrichting van de staat (machten + aan wie toebehoort)
2. Rechten en vrijheden
3. Wijzigen van GW
Hoe wijzigen?
1. Parlement moet lijst opmaken met welke artikels ze willen aanpassen
‘Voor herziening vatbaar verklaren’ Bv. Waarom alleen mannen op de troon?
2. Verkiezingen (stemmen op partij die GW kan aanpassen zoals jij dat wil)
Parlement = constituante (parlement die effectief de GW zal wijzigen)
3. Effectieve wijziging 66% (2/3e meerderheid) akkoord zijn met verandering van
GW + de helft van elke taalgroep
, - De wet
Wetgevende macht
Parlement = Kamer & Senaat
2 soorten procedures om tot een wet te komen
Bicamerale procedure
Monocamerale procedure
Bicameraal: 2 kamers (Kamer & Senaat moeten zelfde tekst van een wet goedkeuren
voor die een wet kon worden) (Begroting, GW wijziging)
Monocameraal: moet maar door 1 kamer goedgekeurd worden (vroeger elke tekst
eerst door Kamer & Senaat goedgekeurd, gevolg vanaf 1 woord anders, alles
opnieuw)
Tot stand komen van wet in Monocamerale procedure:
1. Initiatief (ofwel van regering of parlementsleden)
Regering? Wetsontwerp
Parlement? Wetsvoorstel
2. Raad van State, afdeling wetgeving
Advies geven (juristen in die raad) ze gaan zeggen ‘je zou dit beter zo verwoorden’
3. Parlementaire commissie
Als partij 20% van stemmen heeft = 20% in commissie
Iedereen zoekt eigen interesses op & dan komt dat aan bod in die commissie
Daarna wordt er gestemd in de commissie
Vb. Ik zit in commissie justitie, en zeg ‘ik ben voor euthanasie’ klasgenoot van zelfde partij
maar andere commissie gaat in parlement stemmen zoals zijn collega’s. Stem ik voor?
Dan stemt X voor. Stem ik tegen? Dan stemt X tegen. Zo weet je, eenmaal het door
commissie geraakt, geraakt het in het parlement
4. Kamer
Stemt kamer akkoord?
WET
Amenderen wijzigen van voorliggende wetsontwerp
5. Publicatie
Wet wordt gepubliceerd in het Belgisch Staatsblad
Automatisch 10 dagen na publicatie treedt in werking indien niet anders vermeld
Koning
Koning heeft 2 taken
Bekrachtigen: koning gaat zijn goedkeuring geven aan een wet (WM)
Afkondigen: treedt op als hoofd van UM, hij gaat zeggen ‘Parlement heeft
gestemd, ik ben akkoord nu moet dat uitgevoerd worden’
