Samenvatting Financieel management
Inhoudsopgave
1 Inleiding .............................................................................................................................................................. 2
1.1 Taken van een financieel manager ............................................................................................................... 2
1.2 Het doel van financieel management ........................................................................................................... 4
2 Investeringsanalyse ............................................................................................................................................. 6
2.1 Definitie....................................................................................................................................................... 6
2.2 Het investeringsbeslissingsproces ................................................................................................................ 7
2.3 Bepaling van de relevante kasstromen......................................................................................................... 8
2.4 De investeringsselectiemethoden .............................................................................................................. 14
2.5 Uitbreiding: wat in geval van kapitaalrantsoenering? ................................................................................. 20
2.6 Uitbreiding: Wat in geval van projecten met een verschillende levensduur? .............................................. 21
3 Kasplanning of financiële planning op korte termijn .......................................................................................... 22
3.1 Definitie en doelstelling ............................................................................................................................. 22
3.2 STAP 1: Geprojecteerde resultatenrekening............................................................................................... 23
3.3 STAP 2: projectie kasbudget....................................................................................................................... 24
3.4 STAP 3: projectie eindbalans ...................................................................................................................... 24
3.5 Toepassing aan de hand van een voorbeeldoefening met volgende gegevens:........................................... 24
4 Ratioanalyse...................................................................................................................................................... 25
4.1 Verzamelen van documenten .................................................................................................................... 25
4.2 Lezen van een jaarrekening ....................................................................................................................... 25
4.3 Herwerking balans ..................................................................................................................................... 25
4.4 Financieel evenwicht ................................................................................................................................. 26
4.5 De ratioanalyse.......................................................................................................................................... 32
1
,1 Inleiding
Er wordt verwacht van managers en ondersteunend personeel dat:
− Kennis hebben van financiële begrippen
− Inzicht hebben in financieel beleid van een onderneming
Waarom?
→ Financiële kennis en inzicht dragen bij tot het nemen van onderbouwde managementbeslissingen.
Hierbij komen volgende topics aan bod:
− De investeringsanalyse:
is het voor een onderneming economisch interessant om een investeringsproject uit te voeren?
− De ratioanalyse:
wat zijn de belangrijkste financiële ratio’s en welk inzicht kunnen ze je bieden bij je besluitvorming?
− De opmaak van de kasstroomtabel op korte termijn:
je kent het belang van cashflow bij financiële planning en de impact ervan op je beleid.
− Kasstroomoverzicht:
vanwaar komt de cashflow?
− Internationaal financieel beleid
1.1 Taken van een financieel manager
De taken van een financieel manager kunnen we in drie grote groepen indelen:
1) Kapitaalbudgettering
2) Kapitaalstructuur
3) Beheer van het bedrijfskapitaal en het werkkapitaal
1.1.1 Kapitaalbudgettering
= Het plannen en beheren van de lange-termijn-investeringen van de onderneming
De essentie van kapitaalbudgettering is het beoordelen van de omvang, het tijdstip en het risico van toekomstig
kapitaal.
Hierbij probeert de financieel manager mogelijkheden voor investeringen te vinden die voor de onderneming meer
opleveren dan ze kosten
→ Belangrijk investeringen genereren meer liquide middelen dan erin werd geïnvesteerd
Goodwill (= een kost)
= meerprijs die je betaalt voor de reputatie van een onderneming bovenop activa en passiva
Vaste activa
= materieel, immaterieel en financieel (aandelen)
2
,1.1.2 Kapitaalstructuur (= verhouding → Eigen Vermogen/ Vreemd Vermogen)
“Hoe gaat de onderneming de langetermijninvesteringen financieren op lange termijn?”
Hoe wordt deze beslissing genomen? Op basis van:
• De beste verhouding tussen eigen vermogen en vreemd vermogen
• Termijn, kosten en zekerheden verbonden aan schulden
=> De vraag luidt:
“Welk deel van het vermogen moet afkomstig zijn van de aandeelhouders en
welk deel van de derden zoals financiële instellingen en andere schuldeisers.
Vb: Onderneming solvabel?
+- 33% van totaal vermogen moet bestaan uit eigen vermogen (kapitaal, niet-uitgekeerde winst van vorig boekjaar)
Vreemd vermogen: lening bij bank, leasingschulden, crowdfunding, business angels( vermogende particulier die
gedeelte van eigen geld ter beschikking stelt aan veelbelovend bedrijf in ruil voor aandelen), win-win lening, …
Zekerheden: hypotheek, …
1.1.3 Beheer van het bedrijfskapitaal of het werkkapitaal
De term bedrijfskapitaal heeft betrekking op de vlottende activa
→ zoals voorraad en het kort vreemd vermogen, bijvoorbeeld de schuld die openstaat ten opzichte van leveranciers.
= zorgen voor voldoende middelen om de bedrijfsvoering zonder kostbare onderbrekingen voort te kunnen zetten.
het gaat hier over het ontvangen en uitgeven van de liquide middelen van een bedrijf.
Vragen die hierbij gesteld en beantwoord worden:
• Hoeveel liquide middelen en voorraad moet het bedrijf aanhouden?
• Wordt krediet gegeven bij een verkoop, en zo ja, tegen welke voorwaarden en aan wie?
• Wanneer korting contant aan klant (2%)?
• Welk kortlopende kredieten: kaskrediet of vast voorschot?
• Hoeveel uitstel van betaling geven we aan klanten?
• Te financieren periode?
= aantal dagen exploitatiecyclus die we zelf moeten financieren
• …
=> bedrijfskapitaal → voorraad + klanten – leveranciers
Oefening: wijs taken van cfo toe aan juiste categorie!! → EXAMEN
Taak Categorie
Een kapitaalsverhoging van de brouwerij Roman NV voorbereiden Kapitaalstructuur
Het bepalen van de relevante kasstromen bij een investeringsbeslissing tot uitbreiding van Kapitaal budgettering
het machinepark bij Lotus in Lembeke
De voorraadhoogte van de voorraad smeerpasta binnen Lotus met 5% verlagen Beheer werkkapitaal
Het afsluiten van een financieringscontract bij de ING voor aankoop nieuwe bedrijfswagen Kapitaalstructuur
Het onderhandelen van een kortere betalingstermijn met de voornaamste klanten Beheer werkkapitaal
3
, 1.2 Het doel van financieel management
Er zijn verschillende mogelijke doelstellingen en elke doelstelling heeft een verschillende aanpak
Voorbeeld:
Voor ondernemingen die naar winst streven, is financieel management erop gericht geld te verdienen of de waarde
van de onderneming te verhogen voor de eigenaren.
Als we een lijst zouden maken van mogelijke financiële doelstellingen, zou deze er als volgt kunnen uitzien:
− Overleven/ Financiële problemen en faillissement vermijden
→ door bv Personeel afslanken, Publiciteitsbudget verlagen, geen leningen en investeringen, …
− Beter doen dan de concurrentie
− De omzet of het marktaandeel maximaliseren
− De kosten zo laag mogelijk houden
− De winst maximaliseren/ Constante winstgroei/ Belastingen minimaliseren
− …
PAS OP
Sommige doelstellingen kunnen moeilijk gecombineerd worden:
• Marktvergroting winstmaximalisatie korte termijn
→ nieuwe markt toetreden brengt kosten met zich mee bv afschrijvingen en andere kosten dus de winst
gaat op korte termijn gaan dalen.
• Kortetermijnwinsten onderzoek en ontwikkeling
→ Winsten op korte termijn dalen bij O&D: meer kosten aan personeel, grondstoffen, afschrijvingen enz. Op
lange termijn kan dat een goeie beslissing zijn, maar op korte termijn NIET
• Maximale winst maximale winst per aandeel
→ absolute winst stijgt maar de winst per aandeel is gedaald. Minder interessant voor de aandeelhouders
want die verliezen aan relatieve rentabiliteit.
Vermogen Aandelen Winst Rendabiliteit EV Winst/ aandeel
Oorspronkelijk 100 10 20 20% 2
Kapitaalverhoging 100 10 10 10%
Totaal 200 20 30 15% 1,5
In de oorspronkelijke situatie heeft de onderneming een rentabiliteit van 20% en bedraagt de winst per aandeel € 2.
Door nieuw aandelenkapitaal aan te trekken en de opbrengst van de emissie te investeren bv. in obligaties aan 10%
kan ze haar absolute winst verhogen.
Deze operatie doet de absolute winst stijgen, maar relatief gezien is de rentabiliteit (winst t.o.v. vermogen) gedaald
van 20 % naar 15 %.
=> Hieruit concluderen we dat niet enkel het absolute bedrag aan winst belangrijk is, maar ook de grootte van de
investering die nodig is om de extra winst te realiseren + Ook de winst per aandeel
De bovenstaande doelstellingen zijn dus duidelijk allemaal verschillend, maar toch kunnen we ze ruwweg in twee
categorieën verdelen:
− De eerste categorie heeft betrekking op de winstgevendheid:
de omzet, het marktaandeel en de kosten hebben te maken met de manieren om winst te maken of >
− De tweede categorie heeft te maken met risicobeheersing:
stabiliteit, veiligheid, het vermijden van faillissement
4
Inhoudsopgave
1 Inleiding .............................................................................................................................................................. 2
1.1 Taken van een financieel manager ............................................................................................................... 2
1.2 Het doel van financieel management ........................................................................................................... 4
2 Investeringsanalyse ............................................................................................................................................. 6
2.1 Definitie....................................................................................................................................................... 6
2.2 Het investeringsbeslissingsproces ................................................................................................................ 7
2.3 Bepaling van de relevante kasstromen......................................................................................................... 8
2.4 De investeringsselectiemethoden .............................................................................................................. 14
2.5 Uitbreiding: wat in geval van kapitaalrantsoenering? ................................................................................. 20
2.6 Uitbreiding: Wat in geval van projecten met een verschillende levensduur? .............................................. 21
3 Kasplanning of financiële planning op korte termijn .......................................................................................... 22
3.1 Definitie en doelstelling ............................................................................................................................. 22
3.2 STAP 1: Geprojecteerde resultatenrekening............................................................................................... 23
3.3 STAP 2: projectie kasbudget....................................................................................................................... 24
3.4 STAP 3: projectie eindbalans ...................................................................................................................... 24
3.5 Toepassing aan de hand van een voorbeeldoefening met volgende gegevens:........................................... 24
4 Ratioanalyse...................................................................................................................................................... 25
4.1 Verzamelen van documenten .................................................................................................................... 25
4.2 Lezen van een jaarrekening ....................................................................................................................... 25
4.3 Herwerking balans ..................................................................................................................................... 25
4.4 Financieel evenwicht ................................................................................................................................. 26
4.5 De ratioanalyse.......................................................................................................................................... 32
1
,1 Inleiding
Er wordt verwacht van managers en ondersteunend personeel dat:
− Kennis hebben van financiële begrippen
− Inzicht hebben in financieel beleid van een onderneming
Waarom?
→ Financiële kennis en inzicht dragen bij tot het nemen van onderbouwde managementbeslissingen.
Hierbij komen volgende topics aan bod:
− De investeringsanalyse:
is het voor een onderneming economisch interessant om een investeringsproject uit te voeren?
− De ratioanalyse:
wat zijn de belangrijkste financiële ratio’s en welk inzicht kunnen ze je bieden bij je besluitvorming?
− De opmaak van de kasstroomtabel op korte termijn:
je kent het belang van cashflow bij financiële planning en de impact ervan op je beleid.
− Kasstroomoverzicht:
vanwaar komt de cashflow?
− Internationaal financieel beleid
1.1 Taken van een financieel manager
De taken van een financieel manager kunnen we in drie grote groepen indelen:
1) Kapitaalbudgettering
2) Kapitaalstructuur
3) Beheer van het bedrijfskapitaal en het werkkapitaal
1.1.1 Kapitaalbudgettering
= Het plannen en beheren van de lange-termijn-investeringen van de onderneming
De essentie van kapitaalbudgettering is het beoordelen van de omvang, het tijdstip en het risico van toekomstig
kapitaal.
Hierbij probeert de financieel manager mogelijkheden voor investeringen te vinden die voor de onderneming meer
opleveren dan ze kosten
→ Belangrijk investeringen genereren meer liquide middelen dan erin werd geïnvesteerd
Goodwill (= een kost)
= meerprijs die je betaalt voor de reputatie van een onderneming bovenop activa en passiva
Vaste activa
= materieel, immaterieel en financieel (aandelen)
2
,1.1.2 Kapitaalstructuur (= verhouding → Eigen Vermogen/ Vreemd Vermogen)
“Hoe gaat de onderneming de langetermijninvesteringen financieren op lange termijn?”
Hoe wordt deze beslissing genomen? Op basis van:
• De beste verhouding tussen eigen vermogen en vreemd vermogen
• Termijn, kosten en zekerheden verbonden aan schulden
=> De vraag luidt:
“Welk deel van het vermogen moet afkomstig zijn van de aandeelhouders en
welk deel van de derden zoals financiële instellingen en andere schuldeisers.
Vb: Onderneming solvabel?
+- 33% van totaal vermogen moet bestaan uit eigen vermogen (kapitaal, niet-uitgekeerde winst van vorig boekjaar)
Vreemd vermogen: lening bij bank, leasingschulden, crowdfunding, business angels( vermogende particulier die
gedeelte van eigen geld ter beschikking stelt aan veelbelovend bedrijf in ruil voor aandelen), win-win lening, …
Zekerheden: hypotheek, …
1.1.3 Beheer van het bedrijfskapitaal of het werkkapitaal
De term bedrijfskapitaal heeft betrekking op de vlottende activa
→ zoals voorraad en het kort vreemd vermogen, bijvoorbeeld de schuld die openstaat ten opzichte van leveranciers.
= zorgen voor voldoende middelen om de bedrijfsvoering zonder kostbare onderbrekingen voort te kunnen zetten.
het gaat hier over het ontvangen en uitgeven van de liquide middelen van een bedrijf.
Vragen die hierbij gesteld en beantwoord worden:
• Hoeveel liquide middelen en voorraad moet het bedrijf aanhouden?
• Wordt krediet gegeven bij een verkoop, en zo ja, tegen welke voorwaarden en aan wie?
• Wanneer korting contant aan klant (2%)?
• Welk kortlopende kredieten: kaskrediet of vast voorschot?
• Hoeveel uitstel van betaling geven we aan klanten?
• Te financieren periode?
= aantal dagen exploitatiecyclus die we zelf moeten financieren
• …
=> bedrijfskapitaal → voorraad + klanten – leveranciers
Oefening: wijs taken van cfo toe aan juiste categorie!! → EXAMEN
Taak Categorie
Een kapitaalsverhoging van de brouwerij Roman NV voorbereiden Kapitaalstructuur
Het bepalen van de relevante kasstromen bij een investeringsbeslissing tot uitbreiding van Kapitaal budgettering
het machinepark bij Lotus in Lembeke
De voorraadhoogte van de voorraad smeerpasta binnen Lotus met 5% verlagen Beheer werkkapitaal
Het afsluiten van een financieringscontract bij de ING voor aankoop nieuwe bedrijfswagen Kapitaalstructuur
Het onderhandelen van een kortere betalingstermijn met de voornaamste klanten Beheer werkkapitaal
3
, 1.2 Het doel van financieel management
Er zijn verschillende mogelijke doelstellingen en elke doelstelling heeft een verschillende aanpak
Voorbeeld:
Voor ondernemingen die naar winst streven, is financieel management erop gericht geld te verdienen of de waarde
van de onderneming te verhogen voor de eigenaren.
Als we een lijst zouden maken van mogelijke financiële doelstellingen, zou deze er als volgt kunnen uitzien:
− Overleven/ Financiële problemen en faillissement vermijden
→ door bv Personeel afslanken, Publiciteitsbudget verlagen, geen leningen en investeringen, …
− Beter doen dan de concurrentie
− De omzet of het marktaandeel maximaliseren
− De kosten zo laag mogelijk houden
− De winst maximaliseren/ Constante winstgroei/ Belastingen minimaliseren
− …
PAS OP
Sommige doelstellingen kunnen moeilijk gecombineerd worden:
• Marktvergroting winstmaximalisatie korte termijn
→ nieuwe markt toetreden brengt kosten met zich mee bv afschrijvingen en andere kosten dus de winst
gaat op korte termijn gaan dalen.
• Kortetermijnwinsten onderzoek en ontwikkeling
→ Winsten op korte termijn dalen bij O&D: meer kosten aan personeel, grondstoffen, afschrijvingen enz. Op
lange termijn kan dat een goeie beslissing zijn, maar op korte termijn NIET
• Maximale winst maximale winst per aandeel
→ absolute winst stijgt maar de winst per aandeel is gedaald. Minder interessant voor de aandeelhouders
want die verliezen aan relatieve rentabiliteit.
Vermogen Aandelen Winst Rendabiliteit EV Winst/ aandeel
Oorspronkelijk 100 10 20 20% 2
Kapitaalverhoging 100 10 10 10%
Totaal 200 20 30 15% 1,5
In de oorspronkelijke situatie heeft de onderneming een rentabiliteit van 20% en bedraagt de winst per aandeel € 2.
Door nieuw aandelenkapitaal aan te trekken en de opbrengst van de emissie te investeren bv. in obligaties aan 10%
kan ze haar absolute winst verhogen.
Deze operatie doet de absolute winst stijgen, maar relatief gezien is de rentabiliteit (winst t.o.v. vermogen) gedaald
van 20 % naar 15 %.
=> Hieruit concluderen we dat niet enkel het absolute bedrag aan winst belangrijk is, maar ook de grootte van de
investering die nodig is om de extra winst te realiseren + Ook de winst per aandeel
De bovenstaande doelstellingen zijn dus duidelijk allemaal verschillend, maar toch kunnen we ze ruwweg in twee
categorieën verdelen:
− De eerste categorie heeft betrekking op de winstgevendheid:
de omzet, het marktaandeel en de kosten hebben te maken met de manieren om winst te maken of >
− De tweede categorie heeft te maken met risicobeheersing:
stabiliteit, veiligheid, het vermijden van faillissement
4
