Wetenschapsfilosofie: literatuur
There are no laws of the social sciences - J. Roberts
https://personal.lse.ac.uk/robert49/ebooks/philsciadventures/lecture11.html
John Roberts stelt dat er geen wetten zijn in de sociale wetenschappen. Zijn argument is een valid
argument, wat betekent dat als de premissen waar zijn, de conclusie ook waar moet zijn. Argument van
John Roberts tegen sociaalwetenschappelijke wetten:
Als er sociale wetten zijn, dan zijn het afgedekte wetten.
Er zijn geen afgedekte wetten.
-------------------------------------------------------------------------
Er zijn geen sociale wetten.
Premisse 1: Als er sociale wetten zijn, dan zijn het afgedekte wetten.
We hebben gezien dat de wet van vraag en aanbod extreem is afgedekt. In zekere zin is dit niet
ongebruikelijk. Het lijkt eerder de typische situatie in de sociale wetenschappen.
Als we het hebben over de feiten van de antropologie, van politieke systemen, van economieën of van
samenlevingen, lijken er altijd uitzonderingen te zijn op elke regel. Volgens Roberts is dit echt een
essentieel feit over de sociale wetenschappen. Het soort sociale structuren waarmee ze te maken hebben,
laten altijd uitzonderingen toe.
John Roberts maakt het idee levendig met het volgende apocalyptische gedachte-experiment. Neem elke
bewering waarvan je zou denken dat het een wet van de sociale wetenschappen is. Het zal altijd worden
afgedekt, in ieder geval een beetje. Dit komt omdat het altijd mogelijk is dat een enorme meteoor (zoals
degene die de maan heeft gemaakt) op de planeet zal inslaan en alle sociale structuren zal vernietigen. De
feiten van de sociale wetenschappen moeten die mogelijkheid op zijn minst indekken.
Premisse 2: Er zijn geen afgedekte wetten.
Naarmate de lijst van uitzonderingen voor een wet langer wordt, eindigt men met een verklaring die in
feite zegt dat de wet waar is, behalve wanneer dat niet zo is. Dit is in feite een logische tautologie, dus per
definitie is het geen natuurwet.
Maar de situatie is erger dan die voor afgedekte wetten. Als 'hedging' is toegestaan bij het formuleren van
wetten, bestaat de zorg dat afgedekte wetten niet empirisch kunnen worden getest. Want elke
uitzondering die op een dergelijke wet wordt gevonden, kan altijd worden vermeden door 'hedging'.
Vanuit het perspectief van Karl Popper is dit inderdaad een zeer slechte eigenschap. Want als een
afgedekte wet niet kan worden vervalst, dan is het moeilijk in te zien hoe deze überhaupt als een
wetenschappelijke wet kan worden beschouwd.
Er zijn geen wetten in de sociale wetenschappen. Maar daarmee zegt Roberts niet dat de sociale
wetenschappen geen echte wetenschappen zijn. Daarentegen zou men van het idee af moeten stappen dat
wetenschap om het ontdekken van wetten gaat.
1
, https://studylib.net/doc/10316113/i.--roberts---there-are-no-laws-of-the...-social-sciences…
Sociale wetenschappen = wetenschappen met betrekking tot menselijk gedrag (economie, psychologie,
sociologie, politicologie).
Significance of question: Are there Laws in the Social Sciences? (Why care?)
Mogelijke antwoorden:
1. Het bestaan van wetten in de sociale wetenschappen is oncompatible met de menselijke vrijheid.
→ Waarom afgewezen?
- Wetten in SS zijn compatible met deterministische vrijheid.
- Wetten in SS zijn zelfs compatible met indeterminisme. Het niet-bestaan van wetten in SS is
compatible met determinisme.
2. Het bestaan van wetten in de sociale wetenschappen is een noodzakelijke voorwaarde om het als echte
wetenschap te gelden. [vgl. Hempels D-N-model]
→ Waarom afgewezen? Verklaringen en voorspellingen hoeven geen beroep te doen op wetten.
3. Physics/ Natuurkunde ('paradigmawetenschap') heeft wetten; andere vakgebieden gelden als
wetenschap voor zover ze op natuurkunde lijken.
→ Waarom afgewezen? Roberts substitueert een sociologische karakterisering van de wetenschap,
waaraan de sociale wetenschappen voldoen.
Q: Is dit circulair?
Beter: Het bestaan van wetten is geen a priori (bepaalde stelling/kennis onafhankelijk is van de
waarneming of ervaring → men kan al iets zeggen over de eigenschappen van een cirkel zonder ooit
een cirkel te hebben gezien, omdat het een theoretisch idee is) vereiste.
Roberts’ thesis:
De vraag is belangrijk, want als we aannemen dat de sociale wetenschappen wetenschappen zijn, en we
kunnen het niet-bestaan van wetten in de sociale wetenschappen vaststellen, dan kan het bestaan (of de
ontdekking) van wetten niet het kenmerk van een wetenschap zijn.
What is a Law?
Als er geen wetten zijn, dan zijn er geen wetten in de sociale wetenschappen en is het punt van Roberts
vastgesteld. Dus Roberts gaat ervan uit dat er wetten bestaan in de natuurkunde.
Wat een wet kenmerkt:
● Logisch en wiskundig contingent.
● Modaal karakter
● Kan alleen a posteriori (wat over kennis gaat dat is afgeleid uit de ervaringen) te weten worden
gekomen.
1. Wetten zijn nauw verwant aan regelmatigheden [identiek aan of met zich meebrengend].
Drie soorten regelmatigheden:
1. Strikte regelmatigheid: "Al het koper geleidt elektriciteit."
2. Statistische regelmatigheid: "Elk atoom van U238 heeft een kans van 0,5 op verval binnen 4,5
miljard jaar"
3. Afgedekte (ceteris Paribus) regelmatigheid: Wanneer A gebeurt, gebeurt B tenzij er interferentie is.
→Mogelijk VB: Wet van vraag en aanbod: "Als de aangeboden hoeveelheid toeneemt terwijl de
vraagfunctie ongewijzigd blijft, daalt de prijs"
- Vuistregels voor voorspelling en uitleg.
- Onjuist in te veel speciale gevallen om te worden geherformuleerd als een strikte regelmatigheid
of een statistische regelmatigheid.
- Uitzonderingen worden niet expliciet gemaakt en kunnen niet worden gespeld, behalve door te
zeggen "indien geen interferentie", of "ceteris paribus". [Cartwright: alle wetten zijn afgedekt?]
2. Wetten hebben een ‘modaal karakter’.
Wetten versus toevallige regelmatigheden.
Het is een soort kwalificatie en geeft de beperkingen van wat mogelijk is
2
, Modaal karakter: voor Dretske, Cartwright en anderen is het omdat wetten niet over objecten in de wereld
gaan, maar over iets anders.
3. Wetten zijn robuust (= niet ‘fragiel’).
Verwerpt: Wet: algemeen, waar, contingent, speelt een rol bij verklaring.
Fragiel: te gemakkelijk van streek door verandering [Bijv: "Zeewater is zout"].
Three distinct questions
“Zijn er wetten in de sociale wetenschappen?” kan een van de volgende drie vragen betekenen:
1. Hebben sociale wetenschappers enige wetten ontdekt? Robert: Nee.
2. Zijn er werkelijk wetten binnen het onderwerp van de sociale wetenschappen? Roberts: Nee (focus van
argument).
3. Beoordelen succesvolle theorieën in de sociale wetenschappen wetten? Roberts: Liefdadig, nee (en
negeer al het gepraat over wetten).
Verduidelijking: Wetten binnen sociale wetenschap: wetten geformuleerd met behulp van concepten van
sociale wetenschap (d.w.z. eigenschappen en soorten ontleend aan sociale wetenschap). → “Alle politici
vallen met versnelling = 9,8 m/s2 nabij het aardoppervlak” telt niet mee.
The Main Arguments against Laws in Social Sciences
1. Wetten in de sociale wetenschappen kunnen alleen afgedekte wetten zijn;
2. Er zijn geen afgedekte wetten.
Een "afgedekte wet" is een wet die slechts een afgedekte regelmaat is (of inhoudt).
Vraag: Waarom niet het volgende gemakkelijkere argument?
1′. Wetten in de sociale wetenschappen kunnen alleen afgedekte wetten in de sociale wetenschappen zijn;
2′. Er zijn geen afgedekte wetten in de sociale wetenschappen?
Roberts zou zelfs kunnen pleiten voor 2′ in plaats van 2.
Laws in Social Sciences could only be Hedged Laws.
Voorbeeld: de 'wet' van vraag en aanbod.
● Kan geen strikte wet zijn: duidelijke uitzonderingen (huurcontrole, dreigende meteor crash).
● Kan geen statistische wet zijn.
Vraag: Wat is hier het argument? Het moet dus een afgedekte wet zijn: we kunnen niet alle
uitzonderingen specificeren.
Bezwaar: het zou een strikte wet kunnen zijn: “Als voorwaarden C gelden, dan ...”
Roberts’ dilemma:
● ofwel C ≡ "er is een overtreding" (en we hebben dan een tautologie)
● of C wordt disjunctief gekarakteriseerd, en het is onuitputtelijk.
Diagnose: kinds in de sociale wetenschappen zijn multiply realizable.
● Een sociaal systeem grijpt in op het onderliggende fysieke systeem. Geen verandering in sociaal
systeem zonder verandering in het fysieke systeem.
● Een grote en heterogene klasse van fysieke systemen zou elke sociale vorm kunnen 'realiseren'.
● En hoe het sociale systeem zich zal ontwikkelen, hangt sterk af van de details van het fysieke systeem.
● **Elke wet die zou werken voor alle fysieke systemen zou nutteloos zwak zijn.
Vraag: Hoe zit het met soortgelijke bezwaren tegen wetten in de natuurkunde? (→VB: wetten van de
thermodynamica / statistische mechanica waar er een kleine kans is op verminderde entropie, of Lang’s
VB: metalen staven zetten uit bij verhitting.)
Alternatief: zouden dit toch statistische wetten kunnen zijn?
Case against Hedged Laws (in general or in the Social Sciences?)
Basisargument:
1. Elke afgedekte wet is of zou een afgedekte regelmaat met zich meebrengen. [§7.2]
3
, 2. Er is geen coherent concept van afgedekte regelmaat dat zou kunnen worden of zou worden opgelegd
door een sociaalwetenschappelijke wet.
Roberts' punt: We moeten een niet-tautologische manier hebben om te identificeren wat als interferentie
zou gelden. Er zijn slechts twee serieuze opties.
1. Een interferentie is elke oorzaak dat B niet optreedt.
- Bezwaar: leidt tot te veel afgedekte regelmatigheden. →VB: Elke bol is magnetisch.
- Vraag: Is er hoop voor deze visie als interferentie nauwkeuriger gekarakteriseerd is?
2. We kunnen de klasse van interferenties niet identificeren, maar we begrijpen 'in context' wat als
interferentie telt.
- VB: metalen staven zetten uit bij verhitting. Het slaan met een hamer geldt als interferentie.
- Bezwaar: Geen hulp bij sociale wetenschappen.
- Meervoudige realiseerbaarheid in complex fysiek systeem: niemand kon een ‘implicit grasp’ hebben
op interferentie.
Social Sciences don’t need laws
Voorbeeld: studies van agrarische politieke systemen en hun verband met revolutie.
Kincaid: Dit zijn "wetten" (zij het afgedekte wetten).
Robert: Dit zijn geen wetten, maar 'projecteerbare statistische resultaten' die geschikt zijn voor
voorspellingen en verklaringen. Het kunnen strikte of statistische regelmatigheden zijn. Maar ze zijn te
‘fragiel’ om wetten te zijn: ze zouden te gemakkelijk van slag kunnen raken door veranderende
omstandigheden.
4
There are no laws of the social sciences - J. Roberts
https://personal.lse.ac.uk/robert49/ebooks/philsciadventures/lecture11.html
John Roberts stelt dat er geen wetten zijn in de sociale wetenschappen. Zijn argument is een valid
argument, wat betekent dat als de premissen waar zijn, de conclusie ook waar moet zijn. Argument van
John Roberts tegen sociaalwetenschappelijke wetten:
Als er sociale wetten zijn, dan zijn het afgedekte wetten.
Er zijn geen afgedekte wetten.
-------------------------------------------------------------------------
Er zijn geen sociale wetten.
Premisse 1: Als er sociale wetten zijn, dan zijn het afgedekte wetten.
We hebben gezien dat de wet van vraag en aanbod extreem is afgedekt. In zekere zin is dit niet
ongebruikelijk. Het lijkt eerder de typische situatie in de sociale wetenschappen.
Als we het hebben over de feiten van de antropologie, van politieke systemen, van economieën of van
samenlevingen, lijken er altijd uitzonderingen te zijn op elke regel. Volgens Roberts is dit echt een
essentieel feit over de sociale wetenschappen. Het soort sociale structuren waarmee ze te maken hebben,
laten altijd uitzonderingen toe.
John Roberts maakt het idee levendig met het volgende apocalyptische gedachte-experiment. Neem elke
bewering waarvan je zou denken dat het een wet van de sociale wetenschappen is. Het zal altijd worden
afgedekt, in ieder geval een beetje. Dit komt omdat het altijd mogelijk is dat een enorme meteoor (zoals
degene die de maan heeft gemaakt) op de planeet zal inslaan en alle sociale structuren zal vernietigen. De
feiten van de sociale wetenschappen moeten die mogelijkheid op zijn minst indekken.
Premisse 2: Er zijn geen afgedekte wetten.
Naarmate de lijst van uitzonderingen voor een wet langer wordt, eindigt men met een verklaring die in
feite zegt dat de wet waar is, behalve wanneer dat niet zo is. Dit is in feite een logische tautologie, dus per
definitie is het geen natuurwet.
Maar de situatie is erger dan die voor afgedekte wetten. Als 'hedging' is toegestaan bij het formuleren van
wetten, bestaat de zorg dat afgedekte wetten niet empirisch kunnen worden getest. Want elke
uitzondering die op een dergelijke wet wordt gevonden, kan altijd worden vermeden door 'hedging'.
Vanuit het perspectief van Karl Popper is dit inderdaad een zeer slechte eigenschap. Want als een
afgedekte wet niet kan worden vervalst, dan is het moeilijk in te zien hoe deze überhaupt als een
wetenschappelijke wet kan worden beschouwd.
Er zijn geen wetten in de sociale wetenschappen. Maar daarmee zegt Roberts niet dat de sociale
wetenschappen geen echte wetenschappen zijn. Daarentegen zou men van het idee af moeten stappen dat
wetenschap om het ontdekken van wetten gaat.
1
, https://studylib.net/doc/10316113/i.--roberts---there-are-no-laws-of-the...-social-sciences…
Sociale wetenschappen = wetenschappen met betrekking tot menselijk gedrag (economie, psychologie,
sociologie, politicologie).
Significance of question: Are there Laws in the Social Sciences? (Why care?)
Mogelijke antwoorden:
1. Het bestaan van wetten in de sociale wetenschappen is oncompatible met de menselijke vrijheid.
→ Waarom afgewezen?
- Wetten in SS zijn compatible met deterministische vrijheid.
- Wetten in SS zijn zelfs compatible met indeterminisme. Het niet-bestaan van wetten in SS is
compatible met determinisme.
2. Het bestaan van wetten in de sociale wetenschappen is een noodzakelijke voorwaarde om het als echte
wetenschap te gelden. [vgl. Hempels D-N-model]
→ Waarom afgewezen? Verklaringen en voorspellingen hoeven geen beroep te doen op wetten.
3. Physics/ Natuurkunde ('paradigmawetenschap') heeft wetten; andere vakgebieden gelden als
wetenschap voor zover ze op natuurkunde lijken.
→ Waarom afgewezen? Roberts substitueert een sociologische karakterisering van de wetenschap,
waaraan de sociale wetenschappen voldoen.
Q: Is dit circulair?
Beter: Het bestaan van wetten is geen a priori (bepaalde stelling/kennis onafhankelijk is van de
waarneming of ervaring → men kan al iets zeggen over de eigenschappen van een cirkel zonder ooit
een cirkel te hebben gezien, omdat het een theoretisch idee is) vereiste.
Roberts’ thesis:
De vraag is belangrijk, want als we aannemen dat de sociale wetenschappen wetenschappen zijn, en we
kunnen het niet-bestaan van wetten in de sociale wetenschappen vaststellen, dan kan het bestaan (of de
ontdekking) van wetten niet het kenmerk van een wetenschap zijn.
What is a Law?
Als er geen wetten zijn, dan zijn er geen wetten in de sociale wetenschappen en is het punt van Roberts
vastgesteld. Dus Roberts gaat ervan uit dat er wetten bestaan in de natuurkunde.
Wat een wet kenmerkt:
● Logisch en wiskundig contingent.
● Modaal karakter
● Kan alleen a posteriori (wat over kennis gaat dat is afgeleid uit de ervaringen) te weten worden
gekomen.
1. Wetten zijn nauw verwant aan regelmatigheden [identiek aan of met zich meebrengend].
Drie soorten regelmatigheden:
1. Strikte regelmatigheid: "Al het koper geleidt elektriciteit."
2. Statistische regelmatigheid: "Elk atoom van U238 heeft een kans van 0,5 op verval binnen 4,5
miljard jaar"
3. Afgedekte (ceteris Paribus) regelmatigheid: Wanneer A gebeurt, gebeurt B tenzij er interferentie is.
→Mogelijk VB: Wet van vraag en aanbod: "Als de aangeboden hoeveelheid toeneemt terwijl de
vraagfunctie ongewijzigd blijft, daalt de prijs"
- Vuistregels voor voorspelling en uitleg.
- Onjuist in te veel speciale gevallen om te worden geherformuleerd als een strikte regelmatigheid
of een statistische regelmatigheid.
- Uitzonderingen worden niet expliciet gemaakt en kunnen niet worden gespeld, behalve door te
zeggen "indien geen interferentie", of "ceteris paribus". [Cartwright: alle wetten zijn afgedekt?]
2. Wetten hebben een ‘modaal karakter’.
Wetten versus toevallige regelmatigheden.
Het is een soort kwalificatie en geeft de beperkingen van wat mogelijk is
2
, Modaal karakter: voor Dretske, Cartwright en anderen is het omdat wetten niet over objecten in de wereld
gaan, maar over iets anders.
3. Wetten zijn robuust (= niet ‘fragiel’).
Verwerpt: Wet: algemeen, waar, contingent, speelt een rol bij verklaring.
Fragiel: te gemakkelijk van streek door verandering [Bijv: "Zeewater is zout"].
Three distinct questions
“Zijn er wetten in de sociale wetenschappen?” kan een van de volgende drie vragen betekenen:
1. Hebben sociale wetenschappers enige wetten ontdekt? Robert: Nee.
2. Zijn er werkelijk wetten binnen het onderwerp van de sociale wetenschappen? Roberts: Nee (focus van
argument).
3. Beoordelen succesvolle theorieën in de sociale wetenschappen wetten? Roberts: Liefdadig, nee (en
negeer al het gepraat over wetten).
Verduidelijking: Wetten binnen sociale wetenschap: wetten geformuleerd met behulp van concepten van
sociale wetenschap (d.w.z. eigenschappen en soorten ontleend aan sociale wetenschap). → “Alle politici
vallen met versnelling = 9,8 m/s2 nabij het aardoppervlak” telt niet mee.
The Main Arguments against Laws in Social Sciences
1. Wetten in de sociale wetenschappen kunnen alleen afgedekte wetten zijn;
2. Er zijn geen afgedekte wetten.
Een "afgedekte wet" is een wet die slechts een afgedekte regelmaat is (of inhoudt).
Vraag: Waarom niet het volgende gemakkelijkere argument?
1′. Wetten in de sociale wetenschappen kunnen alleen afgedekte wetten in de sociale wetenschappen zijn;
2′. Er zijn geen afgedekte wetten in de sociale wetenschappen?
Roberts zou zelfs kunnen pleiten voor 2′ in plaats van 2.
Laws in Social Sciences could only be Hedged Laws.
Voorbeeld: de 'wet' van vraag en aanbod.
● Kan geen strikte wet zijn: duidelijke uitzonderingen (huurcontrole, dreigende meteor crash).
● Kan geen statistische wet zijn.
Vraag: Wat is hier het argument? Het moet dus een afgedekte wet zijn: we kunnen niet alle
uitzonderingen specificeren.
Bezwaar: het zou een strikte wet kunnen zijn: “Als voorwaarden C gelden, dan ...”
Roberts’ dilemma:
● ofwel C ≡ "er is een overtreding" (en we hebben dan een tautologie)
● of C wordt disjunctief gekarakteriseerd, en het is onuitputtelijk.
Diagnose: kinds in de sociale wetenschappen zijn multiply realizable.
● Een sociaal systeem grijpt in op het onderliggende fysieke systeem. Geen verandering in sociaal
systeem zonder verandering in het fysieke systeem.
● Een grote en heterogene klasse van fysieke systemen zou elke sociale vorm kunnen 'realiseren'.
● En hoe het sociale systeem zich zal ontwikkelen, hangt sterk af van de details van het fysieke systeem.
● **Elke wet die zou werken voor alle fysieke systemen zou nutteloos zwak zijn.
Vraag: Hoe zit het met soortgelijke bezwaren tegen wetten in de natuurkunde? (→VB: wetten van de
thermodynamica / statistische mechanica waar er een kleine kans is op verminderde entropie, of Lang’s
VB: metalen staven zetten uit bij verhitting.)
Alternatief: zouden dit toch statistische wetten kunnen zijn?
Case against Hedged Laws (in general or in the Social Sciences?)
Basisargument:
1. Elke afgedekte wet is of zou een afgedekte regelmaat met zich meebrengen. [§7.2]
3
, 2. Er is geen coherent concept van afgedekte regelmaat dat zou kunnen worden of zou worden opgelegd
door een sociaalwetenschappelijke wet.
Roberts' punt: We moeten een niet-tautologische manier hebben om te identificeren wat als interferentie
zou gelden. Er zijn slechts twee serieuze opties.
1. Een interferentie is elke oorzaak dat B niet optreedt.
- Bezwaar: leidt tot te veel afgedekte regelmatigheden. →VB: Elke bol is magnetisch.
- Vraag: Is er hoop voor deze visie als interferentie nauwkeuriger gekarakteriseerd is?
2. We kunnen de klasse van interferenties niet identificeren, maar we begrijpen 'in context' wat als
interferentie telt.
- VB: metalen staven zetten uit bij verhitting. Het slaan met een hamer geldt als interferentie.
- Bezwaar: Geen hulp bij sociale wetenschappen.
- Meervoudige realiseerbaarheid in complex fysiek systeem: niemand kon een ‘implicit grasp’ hebben
op interferentie.
Social Sciences don’t need laws
Voorbeeld: studies van agrarische politieke systemen en hun verband met revolutie.
Kincaid: Dit zijn "wetten" (zij het afgedekte wetten).
Robert: Dit zijn geen wetten, maar 'projecteerbare statistische resultaten' die geschikt zijn voor
voorspellingen en verklaringen. Het kunnen strikte of statistische regelmatigheden zijn. Maar ze zijn te
‘fragiel’ om wetten te zijn: ze zouden te gemakkelijk van slag kunnen raken door veranderende
omstandigheden.
4
