Algemene economie
Algemene economie ........................................................................................................................................ 1
1 Inleiding ................................................................................................................................................... 4
1.1 Examen .................................................................................................................................................. 4
1.2 Doelstellingen ........................................................................................................................................ 4
Deel 1 Micro-economie .................................................................................................................................... 4
2 Wat is economie? Object, doel en methode van de economische wetenschap ........................................ 4
2.1 Inleiding ................................................................................................................................................. 4
2.2 Het economisch probleem: veelvuldige behoeften versus productieprocs ............................................ 5
2.3 Het productieproces............................................................................................................................... 5
2.4 De productiemogelijkheden van een land: de curve van de productiemogelijkheden........................... 8
2.5 Het verruimen van de productiemogelijkheden van een land ............................................................... 9
2.6 Het marktmechanisme versus centrale planning .................................................................................. 9
2.7 Methodologische aspecten van economische analyse ........................................................................ 10
2.8 Kritische kanttekeningen ..................................................................................................................... 13
3 Het marktmechanisme........................................................................................................................... 13
3.1 Inleiding ............................................................................................................................................... 13
3.2 De marktvraag ..................................................................................................................................... 14
3.3 Het marktaanbod ................................................................................................................................ 16
3.4 Het marktevenwicht ............................................................................................................................ 17
3.5 De prijselasticiteit van vraag en aanbod ............................................................................................. 22
3.6 Andere elasticiteiten van vraag en aanbod ......................................................................................... 28
3.7 De markt en overheidsinterventies ...................................................................................................... 29
3.8 Besluit .................................................................................................................................................. 37
4 Consumentengedrag en de afleiding van de vraag ................................................................................. 38
4.1 Inleiding ............................................................................................................................................... 38
Pagina 1
, 4.2 Nut, marginaal nut en consumptiebeslissingen ................................................................................... 39
4.3 Preferenties, indifferentiecurven en nutsfuncties ................................................................................ 41
4.4 De budgetbeperking ............................................................................................................................ 46
4.5 De optimale keuze van de consument ................................................................................................. 48
4.6 Veranderingen van het consumentenevenwicht ................................................................................. 51
4.7 Consumentengedrag in actie: toepassingen........................................................................................ 56
4.8 Afleiding van de marktvraag uit de individuele vraagcurven .............................................................. 58
4.9 Kritische kanttekeningen ..................................................................................................................... 59
5 Productie en kosten van bedrijven op korte en op lange termijn ........................................................... 60
5.1 Inleiding ............................................................................................................................................... 60
5.2 Bedrijven en de organisatie van de productie ..................................................................................... 61
5.3 Productie en kosten: enkele inleidende begrippen .............................................................................. 62
5.4 Het gedrag van de producent op lange tertmijn: de optimale keuze van inputs in de productie ........ 66
5.5 Productie en kosten op korte termijn .................................................................................................. 80
5.6 Samenhang tussen de korte en de lange termijnkosten ...................................................................... 89
5.7 Besluit .................................................................................................................................................. 91
6 Prijsvorming onder verschillende marktstructuren ................................................................................ 91
6.1 Inleiding ............................................................................................................................................... 91
6.2 Criteria voor het onderscheiden van verschillende marktvormen ....................................................... 92
6.3 Winstmaximerend gedrag ................................................................................................................... 93
6.4 Zuivere mededinging ........................................................................................................................... 94
6.5 Monopolie .......................................................................................................................................... 102
6.6 Oligopolie ........................................................................................................................................... 107
6.7 Monopolische concurrentie ............................................................................................................... 111
6.8 Voorspellen van marktuitkomsten in de praktijk ............................................................................... 113
7 Marktimperfecties en de rol van de overheid ...................................................................................... 113
7.1 Inleiding ............................................................................................................................................. 113
7.2 Welvaartsimplicaties van de werking van de vrije markt .................................................................. 113
Pagina 2
, 7.3 Oorzaken van marktfaling en de rol van de overheid ........................................................................ 118
7.4 De politieke besluitvorming ............................................................................................................... 129
8 Examen ................................................................................................................................................ 129
9 Examenvragen ..................................................................................................................................... 130
Pagina 3
, 1 Inleiding
1.1 Examen
- Deelexamen in januari van deel 1: micro-economie
- Deelexamen in juni van deel 2: macro-economie
1.1.1 Puntenverdeling
- 10/20 open vragen
- 10/20 meerkeuzevragen
- 14/20 theorievragen
- 6/20 oefeningen
1.2 Doelstellingen
- Belangrijke economische concepten begrijpen en kunnen gebruiken (BBP,
prijselasticiteit)
- Inzicht krijgen in economische aspecten van maatschappelijke fenomenen (vb.
ontstaan van wachtlijsten, werkloosheid, inflatie)
- Eenvoudige economische redeneringen kunnen ontwikkelen (ook analytisch en niet
zuiver beschrijvend
- Begrippen kennen en verklaren
- Economische theorie verbaal uitleggen
- Economische theorie grafisch toelichten
- Oefeningen oplossen
Deel 1 Micro-economie
2 Wat is economie? Object, doel en methode van de economische
wetenschap
2.1 Inleiding
Wat doet de economische wetenschap?
- Inzicht geven in de maatschappelijke organisatie (vanuit een specifieke invalshoek)
o Om betere beslissingen te kunnen nemen in het dagelijks leven
o Om de problemen van de wereld waarin we leven beter te begrijpen
o Om een beter beleid te kunnen voeren
Pagina 4
Algemene economie ........................................................................................................................................ 1
1 Inleiding ................................................................................................................................................... 4
1.1 Examen .................................................................................................................................................. 4
1.2 Doelstellingen ........................................................................................................................................ 4
Deel 1 Micro-economie .................................................................................................................................... 4
2 Wat is economie? Object, doel en methode van de economische wetenschap ........................................ 4
2.1 Inleiding ................................................................................................................................................. 4
2.2 Het economisch probleem: veelvuldige behoeften versus productieprocs ............................................ 5
2.3 Het productieproces............................................................................................................................... 5
2.4 De productiemogelijkheden van een land: de curve van de productiemogelijkheden........................... 8
2.5 Het verruimen van de productiemogelijkheden van een land ............................................................... 9
2.6 Het marktmechanisme versus centrale planning .................................................................................. 9
2.7 Methodologische aspecten van economische analyse ........................................................................ 10
2.8 Kritische kanttekeningen ..................................................................................................................... 13
3 Het marktmechanisme........................................................................................................................... 13
3.1 Inleiding ............................................................................................................................................... 13
3.2 De marktvraag ..................................................................................................................................... 14
3.3 Het marktaanbod ................................................................................................................................ 16
3.4 Het marktevenwicht ............................................................................................................................ 17
3.5 De prijselasticiteit van vraag en aanbod ............................................................................................. 22
3.6 Andere elasticiteiten van vraag en aanbod ......................................................................................... 28
3.7 De markt en overheidsinterventies ...................................................................................................... 29
3.8 Besluit .................................................................................................................................................. 37
4 Consumentengedrag en de afleiding van de vraag ................................................................................. 38
4.1 Inleiding ............................................................................................................................................... 38
Pagina 1
, 4.2 Nut, marginaal nut en consumptiebeslissingen ................................................................................... 39
4.3 Preferenties, indifferentiecurven en nutsfuncties ................................................................................ 41
4.4 De budgetbeperking ............................................................................................................................ 46
4.5 De optimale keuze van de consument ................................................................................................. 48
4.6 Veranderingen van het consumentenevenwicht ................................................................................. 51
4.7 Consumentengedrag in actie: toepassingen........................................................................................ 56
4.8 Afleiding van de marktvraag uit de individuele vraagcurven .............................................................. 58
4.9 Kritische kanttekeningen ..................................................................................................................... 59
5 Productie en kosten van bedrijven op korte en op lange termijn ........................................................... 60
5.1 Inleiding ............................................................................................................................................... 60
5.2 Bedrijven en de organisatie van de productie ..................................................................................... 61
5.3 Productie en kosten: enkele inleidende begrippen .............................................................................. 62
5.4 Het gedrag van de producent op lange tertmijn: de optimale keuze van inputs in de productie ........ 66
5.5 Productie en kosten op korte termijn .................................................................................................. 80
5.6 Samenhang tussen de korte en de lange termijnkosten ...................................................................... 89
5.7 Besluit .................................................................................................................................................. 91
6 Prijsvorming onder verschillende marktstructuren ................................................................................ 91
6.1 Inleiding ............................................................................................................................................... 91
6.2 Criteria voor het onderscheiden van verschillende marktvormen ....................................................... 92
6.3 Winstmaximerend gedrag ................................................................................................................... 93
6.4 Zuivere mededinging ........................................................................................................................... 94
6.5 Monopolie .......................................................................................................................................... 102
6.6 Oligopolie ........................................................................................................................................... 107
6.7 Monopolische concurrentie ............................................................................................................... 111
6.8 Voorspellen van marktuitkomsten in de praktijk ............................................................................... 113
7 Marktimperfecties en de rol van de overheid ...................................................................................... 113
7.1 Inleiding ............................................................................................................................................. 113
7.2 Welvaartsimplicaties van de werking van de vrije markt .................................................................. 113
Pagina 2
, 7.3 Oorzaken van marktfaling en de rol van de overheid ........................................................................ 118
7.4 De politieke besluitvorming ............................................................................................................... 129
8 Examen ................................................................................................................................................ 129
9 Examenvragen ..................................................................................................................................... 130
Pagina 3
, 1 Inleiding
1.1 Examen
- Deelexamen in januari van deel 1: micro-economie
- Deelexamen in juni van deel 2: macro-economie
1.1.1 Puntenverdeling
- 10/20 open vragen
- 10/20 meerkeuzevragen
- 14/20 theorievragen
- 6/20 oefeningen
1.2 Doelstellingen
- Belangrijke economische concepten begrijpen en kunnen gebruiken (BBP,
prijselasticiteit)
- Inzicht krijgen in economische aspecten van maatschappelijke fenomenen (vb.
ontstaan van wachtlijsten, werkloosheid, inflatie)
- Eenvoudige economische redeneringen kunnen ontwikkelen (ook analytisch en niet
zuiver beschrijvend
- Begrippen kennen en verklaren
- Economische theorie verbaal uitleggen
- Economische theorie grafisch toelichten
- Oefeningen oplossen
Deel 1 Micro-economie
2 Wat is economie? Object, doel en methode van de economische
wetenschap
2.1 Inleiding
Wat doet de economische wetenschap?
- Inzicht geven in de maatschappelijke organisatie (vanuit een specifieke invalshoek)
o Om betere beslissingen te kunnen nemen in het dagelijks leven
o Om de problemen van de wereld waarin we leven beter te begrijpen
o Om een beter beleid te kunnen voeren
Pagina 4
