Laagland Samenvatting cursus 8
Voorgeschiedenis
3400 v. Chr. werd in Mesopotamië, voor het eerst schrift gebruikt. Dit werd uitgevonden omdat de
economie behoefte had aan administratie. De zogeheten tempeleconomie vereiste een administratie
waarbij afspraken op schrift vastgelegd konden worden. Hieruit ontstond ook het spijkerschrift. Onder de
orale cultuur verstaan we mondeling verhalen doorgeven. De oudste verhalen zijn een epos: een verhaal
over een (mythologische) held.
Na Mesopotamië kwam Griekeland tot bloei. Rond 600 v. Chr. waren er Griekse filosofen die mythen
hanteerden als verklaringsmodel. De filosofie, het streven naar inzicht, kennis en waarheid, werd bevrijd
uit de mythologie, de oude verhalen over goden en helden.
In de 8e eeuw ontstond in Griekland de polis: de stadstaat. Vanaf de 5e eeuw v. Chr. bloeide in Athene, de
Griekse tragedie (in openluchttheater). Een tragedie heeft een vaste opbouw: expositio, de beschrijving
van wat er al gebeurd was, peripeteia, er volgde een crisis en dan een beslissende wending, catastrofe, na
de wending eindigt het met een verzoening of een ondergang. Het doel van de Griekse tragedie was de
uitwerking (katharsis) op het publiek.
Het Romeinse Rijk nam vanaf de 6e eeuw v. Chr. een machtige positie van Griekeland over.
Propagandamiddelen waren in die tijd kunst en literatuur.
In de periode van het Romeinse Rijk ontstond het christendom. De Bijbel werd het heilige boek van de
christenen.
1) Historische context
De christelijke kerk breidde zijn macht en invloed steeds meer uit door kerstening (bekeren tot
christendom): overal in West-Europa werd het christendom verkondigd. Daar was in de middeleeuwen
slechts één erkende christelijke kerk: de rooms-katholieke kerk. In 632 ontstond een nieuwe godsdienst:
de islam. Het christelijke West-Europa reageerde erop met een reeks van kruistochten.
Het gewest Holland werd in de middeleeuwen bestuurd door een graaf. Er ontstonden belangrijke
handelscentra, die zich in de 14e eeuw aansloten bij de Hanze. De maatschappij was verdeeld in drie
groepen: adel, geestelijkheid en de burgers en boeren in deze standentheorie (van Adalbero) ontbrak de
groep: burgerij in de steden. De geestelijkheid is te veredelen in twee groepen. De reguliere geestelijkheid
(monniken en nonnen) en de seculiere geestelijkheid (paus, bisschoppen, pastoors). Ridders vormden tot
de 14e eeuw de kern van de legers.
Voordelen standentheorie:
- Weinig werkloosheid
- Geeft rust in samenleving
Nadeel standentheorie:
- Mensen met talent komen nooit op hogere positie
Eercultuur en feodale stelsel uitleggen!
Vanaf de 8e tot de 11e eeuw kwam de feodale maatschappij tot ontwikkeling. De kern van het feodaliteit
was een dienstrelatie die vrije mannen hadden met hun adellijke heer. De beloning was een
wapenuitrusting en inkomsten van hun leenheer. Deze inkomsten werden verkregen uit een leen: vaak een
stuk land. In economisch opzicht was de feodale maatschappij een agrarische maatschappij. Men was
afhankelijk van de opbrengsten van de landbouw en veeteelt. De vazal moest zijn leenheer met raar en
daad bijstaan. Hertogen en graven werden in de 11e en 12e eeuw steeds machtiger. Ze hadden twee
middelen om hun gezag te handhaven: kastelen en goed bewapende strijders te paard, de ridders. De
Voorgeschiedenis
3400 v. Chr. werd in Mesopotamië, voor het eerst schrift gebruikt. Dit werd uitgevonden omdat de
economie behoefte had aan administratie. De zogeheten tempeleconomie vereiste een administratie
waarbij afspraken op schrift vastgelegd konden worden. Hieruit ontstond ook het spijkerschrift. Onder de
orale cultuur verstaan we mondeling verhalen doorgeven. De oudste verhalen zijn een epos: een verhaal
over een (mythologische) held.
Na Mesopotamië kwam Griekeland tot bloei. Rond 600 v. Chr. waren er Griekse filosofen die mythen
hanteerden als verklaringsmodel. De filosofie, het streven naar inzicht, kennis en waarheid, werd bevrijd
uit de mythologie, de oude verhalen over goden en helden.
In de 8e eeuw ontstond in Griekland de polis: de stadstaat. Vanaf de 5e eeuw v. Chr. bloeide in Athene, de
Griekse tragedie (in openluchttheater). Een tragedie heeft een vaste opbouw: expositio, de beschrijving
van wat er al gebeurd was, peripeteia, er volgde een crisis en dan een beslissende wending, catastrofe, na
de wending eindigt het met een verzoening of een ondergang. Het doel van de Griekse tragedie was de
uitwerking (katharsis) op het publiek.
Het Romeinse Rijk nam vanaf de 6e eeuw v. Chr. een machtige positie van Griekeland over.
Propagandamiddelen waren in die tijd kunst en literatuur.
In de periode van het Romeinse Rijk ontstond het christendom. De Bijbel werd het heilige boek van de
christenen.
1) Historische context
De christelijke kerk breidde zijn macht en invloed steeds meer uit door kerstening (bekeren tot
christendom): overal in West-Europa werd het christendom verkondigd. Daar was in de middeleeuwen
slechts één erkende christelijke kerk: de rooms-katholieke kerk. In 632 ontstond een nieuwe godsdienst:
de islam. Het christelijke West-Europa reageerde erop met een reeks van kruistochten.
Het gewest Holland werd in de middeleeuwen bestuurd door een graaf. Er ontstonden belangrijke
handelscentra, die zich in de 14e eeuw aansloten bij de Hanze. De maatschappij was verdeeld in drie
groepen: adel, geestelijkheid en de burgers en boeren in deze standentheorie (van Adalbero) ontbrak de
groep: burgerij in de steden. De geestelijkheid is te veredelen in twee groepen. De reguliere geestelijkheid
(monniken en nonnen) en de seculiere geestelijkheid (paus, bisschoppen, pastoors). Ridders vormden tot
de 14e eeuw de kern van de legers.
Voordelen standentheorie:
- Weinig werkloosheid
- Geeft rust in samenleving
Nadeel standentheorie:
- Mensen met talent komen nooit op hogere positie
Eercultuur en feodale stelsel uitleggen!
Vanaf de 8e tot de 11e eeuw kwam de feodale maatschappij tot ontwikkeling. De kern van het feodaliteit
was een dienstrelatie die vrije mannen hadden met hun adellijke heer. De beloning was een
wapenuitrusting en inkomsten van hun leenheer. Deze inkomsten werden verkregen uit een leen: vaak een
stuk land. In economisch opzicht was de feodale maatschappij een agrarische maatschappij. Men was
afhankelijk van de opbrengsten van de landbouw en veeteelt. De vazal moest zijn leenheer met raar en
daad bijstaan. Hertogen en graven werden in de 11e en 12e eeuw steeds machtiger. Ze hadden twee
middelen om hun gezag te handhaven: kastelen en goed bewapende strijders te paard, de ridders. De
