Laagland Samenvatting cursus 9
1) Historische context
In de 16e eeuw kwam de hervorming opgang en gingen de vorsten streven naar centralisatie en
absolutisme. Nederland ging zich vrij maken van Spanje en de handel ging heel goed.
Er was onvrede in de Rooms-Katholieke kerk dit kwam doordat ze de priesters niet meer vertrouwde en
dus zelf wilde lezen. Dit leidde tot de hervorming. Ook wilden de burgers dat ze mochten geloven wat ze
wilden geloven en ze wilden de kerkdiensten in eigen taal krijgen in plaats van in het Latijn. De hervorming
betekent dus dat, voornamelijk de kerk, maar ook bijvoorbeeld wat je wilt geloven wordt ‘hervormd’.
Twee voorbeeld van mensen die zich inzetten voor de hervorming zijn Maarten Luther en Johannes Calvijn.
Calvijn zorgde ervoor dat het calvinisme ontstond. Calvinisten geloofden in zijn opvattingen en waardes. Er
stonden 3 dingen bij Calvijn centraal:
- Hard werken
- Veel sparen
- Sober leven (niet veel luxe)
Door de drukpers werden de gedachtes, meningen en waardes etc. snel verspreid over Europa.
Karel V werd koning van Spanje en heer van de Nederlanden. Hij wilde in Spanje en in de Nederlanden een
absolutistische heerschappij. Dit betekent dat een land vanuit één centraal gebied wordt geregeerd. Karel
was tegen de hervorming.
Toen Karels zoon, Filips II aan de macht kwam, gingen mensen zich nog meer verzetten tegen de
absolutistische centralisatiepolitiek. De Calvinisten gingen zich ook nog verzetten tegen de
geloofsvervolgingen. Die hielden in dat iedereen die niet het geloof had, waarvan de vorst zei dat je hem
moest hebben, werd vermoord.
De Nederlandse opstand en de Tachtigjarige oorlog waren het gevolg van dat verzet en de beeldenstorm.
De protestanten gingen hierbij massaal katholieke kerken, beelden etc. vernielen. Tijdens de Nederlandse
opstand werd de Nederlanden verdeeld. In het Noorden ontstond de Republiek van de Zeven Verenigde
Nederlanden. In het Zuiden bleef Spanje heersen. 3 redenen om oorlog te voeren met Spanje waren:
- Centralisatie
- Geloofsvervolging
- 10e penning (10% belasting)
Nadat de oorlog met Spanje was gestopt door middel van de Vrede van Münster. In de Republiek bleven
er conflicten ontstaan en er ontstonden twee groepen. De groep die achter Van Oldenbarnevelt stond,
wou vrede. De groep van Maurits niet.
Binnen de Calvinisten ontstonden ook twee groepen. De contraremonstranten en de remonstranten. De
contraremonstranten accepteerden Calvijns predestinatieleer (lot is al bepaald door god (hel of hemel)).
Maurits koos de kant van de contraremonstranten en Van Oldenbarnevelt koos de kant van de
remonstranten. Ook werd door de Nationale Synode de bijbel voor het eerst vertaald in het Nederlands en
werd de Statenbijbel (bijbel voor de burgers).
Oorlogshandelingen en vervolging werden gezongen in zogenoemde strijdliederen.
Door de zeevaarders van de 15e en 16e eeuw wilden mensen in de 17e eeuw nog meer van de wereld
ontdekken door middel van ontdekkingsreizen. De handel nam daardoor groots toe. Antwerpen werd de
grootste handelsstad. Toen die stad in de handen van Spanje kwam trokken veel mensen daar weg en
kwam de val van Antwerpen. Veel van die vertrokken mensen gingen naar Amsterdam. In 1602 werd de
Verenigde Oost-Indische Compagnie opgericht, wat de handel bevorderde.
1) Historische context
In de 16e eeuw kwam de hervorming opgang en gingen de vorsten streven naar centralisatie en
absolutisme. Nederland ging zich vrij maken van Spanje en de handel ging heel goed.
Er was onvrede in de Rooms-Katholieke kerk dit kwam doordat ze de priesters niet meer vertrouwde en
dus zelf wilde lezen. Dit leidde tot de hervorming. Ook wilden de burgers dat ze mochten geloven wat ze
wilden geloven en ze wilden de kerkdiensten in eigen taal krijgen in plaats van in het Latijn. De hervorming
betekent dus dat, voornamelijk de kerk, maar ook bijvoorbeeld wat je wilt geloven wordt ‘hervormd’.
Twee voorbeeld van mensen die zich inzetten voor de hervorming zijn Maarten Luther en Johannes Calvijn.
Calvijn zorgde ervoor dat het calvinisme ontstond. Calvinisten geloofden in zijn opvattingen en waardes. Er
stonden 3 dingen bij Calvijn centraal:
- Hard werken
- Veel sparen
- Sober leven (niet veel luxe)
Door de drukpers werden de gedachtes, meningen en waardes etc. snel verspreid over Europa.
Karel V werd koning van Spanje en heer van de Nederlanden. Hij wilde in Spanje en in de Nederlanden een
absolutistische heerschappij. Dit betekent dat een land vanuit één centraal gebied wordt geregeerd. Karel
was tegen de hervorming.
Toen Karels zoon, Filips II aan de macht kwam, gingen mensen zich nog meer verzetten tegen de
absolutistische centralisatiepolitiek. De Calvinisten gingen zich ook nog verzetten tegen de
geloofsvervolgingen. Die hielden in dat iedereen die niet het geloof had, waarvan de vorst zei dat je hem
moest hebben, werd vermoord.
De Nederlandse opstand en de Tachtigjarige oorlog waren het gevolg van dat verzet en de beeldenstorm.
De protestanten gingen hierbij massaal katholieke kerken, beelden etc. vernielen. Tijdens de Nederlandse
opstand werd de Nederlanden verdeeld. In het Noorden ontstond de Republiek van de Zeven Verenigde
Nederlanden. In het Zuiden bleef Spanje heersen. 3 redenen om oorlog te voeren met Spanje waren:
- Centralisatie
- Geloofsvervolging
- 10e penning (10% belasting)
Nadat de oorlog met Spanje was gestopt door middel van de Vrede van Münster. In de Republiek bleven
er conflicten ontstaan en er ontstonden twee groepen. De groep die achter Van Oldenbarnevelt stond,
wou vrede. De groep van Maurits niet.
Binnen de Calvinisten ontstonden ook twee groepen. De contraremonstranten en de remonstranten. De
contraremonstranten accepteerden Calvijns predestinatieleer (lot is al bepaald door god (hel of hemel)).
Maurits koos de kant van de contraremonstranten en Van Oldenbarnevelt koos de kant van de
remonstranten. Ook werd door de Nationale Synode de bijbel voor het eerst vertaald in het Nederlands en
werd de Statenbijbel (bijbel voor de burgers).
Oorlogshandelingen en vervolging werden gezongen in zogenoemde strijdliederen.
Door de zeevaarders van de 15e en 16e eeuw wilden mensen in de 17e eeuw nog meer van de wereld
ontdekken door middel van ontdekkingsreizen. De handel nam daardoor groots toe. Antwerpen werd de
grootste handelsstad. Toen die stad in de handen van Spanje kwam trokken veel mensen daar weg en
kwam de val van Antwerpen. Veel van die vertrokken mensen gingen naar Amsterdam. In 1602 werd de
Verenigde Oost-Indische Compagnie opgericht, wat de handel bevorderde.
