Laagland Samenvatting Cursus 10
1) Historische context
In 1775 kwamen de dertien Franse koloniën in Noord-Amerika in gewapend verzet. Dit was het begin van
de Amerikaanse Vrijheidsoorlog. In juli 1776 werd met de Declaration of Independence de
onafhankelijkheid van de Verenigde Staten uitgeroepen.
Frankrijk was in de achttiende eeuw een absolutistisch land met strenge censuur. Adel en kerk werden
bevoorrecht en de welvarende burgerij had geen invloed op het bestuur en de regering. Op 14 juli 1789
werd door ontevredenheid de Bastille bestormd, zo begon de Franse Revolutie. In 1792 werd de Franse
Republiek uitgeroepen. De revolutionairen waren onderling verdeeld in twee groepen: Jakobijnen, die de
“dictatuur van de gelijkheid” predikten en de gematigde Girondijnen. De Jakobijnen vestigden de Terreur
(een dictatuur). In 1799 greep Napoleon Bonaparte de macht en met zijn kroning tot keizer in 1804
eindigde de Revolutie.
De grootste overeenkomst tussen de Franse revolutie en de Amerikaanse vrijheidsoorlog is dat er zowel
in Frankrijk als in Amerika ontevredenheid was bij de derde stand, en dat de eerste en tweede stand meer
rechten hadden. Beide revoluties begonnen door een opstand van burgers die tegen het huidige bestuur
waren. In allebei de revoluties werd gebruik gemaakt van geweld (wapens)
Er waren in de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden drie groeperingen met eigen opvattingen over
de verdeling van macht en bestuur:
1. De Oranjepartij: de stadhouder en zijn aanhang.
2. De regenten: zij waren tegen de stadhouder en wensten hun macht te behouden
3. De patriotten: zij waren tegen de stadhouder én de regenten en wilden dat de burgerij meer
invloed in het bestuur kreeg. Ze verwoordden ook de belangen van de emanciperende burgerij.
Eind achttiende eeuw vestigde Frankrijk de Bataafse Republiek.
Tot de Bataafse Republiek kende de Republiek een regentenheerschappij. De rijke regenten leefden
volgens de Parijse mode, daarom werd dit de pruikentijd genoemd. De maatschappelijke verschillen
tussen regenten en burgerij werd benadrukt door verfransing.
Economisch gezien ging de Republiek eind achttiende eeuw flink achteruit. De Industriële Revolutie, de
omschakeling van handmatig naar machinaal, liet in de Republiek erg op zich wachten (hetzelfde gebeurde
in Jan, Jannetje en hun jongste kind). Deze Revolutie begon in Engeland en kreeg een impuls door de
verbetering van de stoommachine door James Watt. Engeland nam ook de macht op zee over en doordat
rijke regenten vooral rentenierden in plaats van investeerden, stagneerde de handel en nijverheid. De
groep werkelozen in de Republiek bleef ook groeien en de burgerij wilde meer invloed op het bestuur.
2) Culturele context
Immanuel Kant was een van de belangrijkste filosofen uit de achttiende eeuw, in zijn filosofie stonden twee
vragen centraal:
1. Wat kan ik weten?
2. Wat moet ik doen?
Kant vond een antwoord op de laatste vraag. Mensen moesten zich volgens hem zo gedragen, dat hun
handelingen tot algemene wet voor iedereen moesten kunnen worden verheven.
Volgens Kant begon kennis met zintuiglijke waarneming van afzonderlijke verschijnselen (ervaring). Om
vanuit ervaringen tot kennis van algemene waarheden en wetmatigheden te komen, was het verstand
(ratio, rede) nodig, waarmee je de kennis kon verwoorden. Kant stelde grenzen aan menselijke kennis,
1) Historische context
In 1775 kwamen de dertien Franse koloniën in Noord-Amerika in gewapend verzet. Dit was het begin van
de Amerikaanse Vrijheidsoorlog. In juli 1776 werd met de Declaration of Independence de
onafhankelijkheid van de Verenigde Staten uitgeroepen.
Frankrijk was in de achttiende eeuw een absolutistisch land met strenge censuur. Adel en kerk werden
bevoorrecht en de welvarende burgerij had geen invloed op het bestuur en de regering. Op 14 juli 1789
werd door ontevredenheid de Bastille bestormd, zo begon de Franse Revolutie. In 1792 werd de Franse
Republiek uitgeroepen. De revolutionairen waren onderling verdeeld in twee groepen: Jakobijnen, die de
“dictatuur van de gelijkheid” predikten en de gematigde Girondijnen. De Jakobijnen vestigden de Terreur
(een dictatuur). In 1799 greep Napoleon Bonaparte de macht en met zijn kroning tot keizer in 1804
eindigde de Revolutie.
De grootste overeenkomst tussen de Franse revolutie en de Amerikaanse vrijheidsoorlog is dat er zowel
in Frankrijk als in Amerika ontevredenheid was bij de derde stand, en dat de eerste en tweede stand meer
rechten hadden. Beide revoluties begonnen door een opstand van burgers die tegen het huidige bestuur
waren. In allebei de revoluties werd gebruik gemaakt van geweld (wapens)
Er waren in de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden drie groeperingen met eigen opvattingen over
de verdeling van macht en bestuur:
1. De Oranjepartij: de stadhouder en zijn aanhang.
2. De regenten: zij waren tegen de stadhouder en wensten hun macht te behouden
3. De patriotten: zij waren tegen de stadhouder én de regenten en wilden dat de burgerij meer
invloed in het bestuur kreeg. Ze verwoordden ook de belangen van de emanciperende burgerij.
Eind achttiende eeuw vestigde Frankrijk de Bataafse Republiek.
Tot de Bataafse Republiek kende de Republiek een regentenheerschappij. De rijke regenten leefden
volgens de Parijse mode, daarom werd dit de pruikentijd genoemd. De maatschappelijke verschillen
tussen regenten en burgerij werd benadrukt door verfransing.
Economisch gezien ging de Republiek eind achttiende eeuw flink achteruit. De Industriële Revolutie, de
omschakeling van handmatig naar machinaal, liet in de Republiek erg op zich wachten (hetzelfde gebeurde
in Jan, Jannetje en hun jongste kind). Deze Revolutie begon in Engeland en kreeg een impuls door de
verbetering van de stoommachine door James Watt. Engeland nam ook de macht op zee over en doordat
rijke regenten vooral rentenierden in plaats van investeerden, stagneerde de handel en nijverheid. De
groep werkelozen in de Republiek bleef ook groeien en de burgerij wilde meer invloed op het bestuur.
2) Culturele context
Immanuel Kant was een van de belangrijkste filosofen uit de achttiende eeuw, in zijn filosofie stonden twee
vragen centraal:
1. Wat kan ik weten?
2. Wat moet ik doen?
Kant vond een antwoord op de laatste vraag. Mensen moesten zich volgens hem zo gedragen, dat hun
handelingen tot algemene wet voor iedereen moesten kunnen worden verheven.
Volgens Kant begon kennis met zintuiglijke waarneming van afzonderlijke verschijnselen (ervaring). Om
vanuit ervaringen tot kennis van algemene waarheden en wetmatigheden te komen, was het verstand
(ratio, rede) nodig, waarmee je de kennis kon verwoorden. Kant stelde grenzen aan menselijke kennis,
