Samenvatting Tandartsassistent & medicatie
Geneesmiddelen
Geneesmiddelen kunnen ziekte of aandoeningen bestrijden, maar ook voorkomen
(preventie)
Vroeger werden geneesmiddelen vooral uit planten gemaakt en soms uit
dierlijke/menselijke oorsprong. > nu worden geneesmiddelen in de fabriek gemaakt.
Biotechnologie: het produceren van stoffen met behulp van levende organismen
Fabrikant mag een geneesmiddel alleen met toestemming van de overheid op de
markt brengen > eerst uitgebreid testen > College ter Beoordeling van
Geneesmiddelen (CBG) bepaalt of aan de voorwaarden wordt voldaan > bij
goedkeuring > geneesmiddel wordt ingeschreven in het Register der Verpakte
Geneesmiddelen (RVG) + toelatingsnummer
Soorten geneesmiddelen
4 categorieën waarin geneesmiddelen worden verdeeld:
- AV-geneesmiddelen = Algemeen Verkrijgbare geneesmiddelen
- UA-geneesmiddelen = zijn Uitsluitend in de Apotheek verkrijgbaar
- UAD-geneesmiddelen = Uitsluitend bij Apotheek en Drogist verkrijgbaar
- UR-geneesmiddelen = deze middelen zijn Uitsluitend op Recept verkrijgbaar
Av- geneesmiddelen zijn veilig verantwoord op het gebied van werkzame stof, de
dosering en de verpakkingsgrootte > gezondheidsschade is klein
UA- geneesmiddelen dienen bewaakt en begeleidt te worden door een apotheker
door kans op bijwerking of interacties (invloed hebben op de werking van andere
medicijnen) > het is noodzakelijk dat de apotheker voorlichting en juiste keuze van
het medicijn geeft.
UAD- geneesmiddelen is een tussencategorie het middel hoeft niet begeleidt en
bewaakt te worden door een apotheker maar er dient wel voorlichting worden
gegeven.
Een geneesmiddelen mag uitsluitend op recept verkrijgbaar zijn als het product
gevaar oplevert voor de gezondheid zonder medische begeleiding, of als het bedoeld
is voor parenterale toediening > toediening via een andere weg dan het darmkanaal.
Bv per injectie of intraveneus.
UR- geneesmiddelen mag geen reclame gemaakt worden aan publiek maar wel aan
beroepsbeoefenaren.
Zelfzorg
Zelfmedicatie of zelfzorg = patiënt heeft geen recept nodig
Handverkoop = het verkopen van eenvoudige medicijnen waar geen recept voor
nodig is
Drogisten
Een drogist (assistente) moet de patiënt informeren over het geneesmiddelen en de
mogelijke gevolgen > mogen alleen zonder recept verkrijgbare geneesmiddelen
,verkopen, ook wel zelfzorggeneesmiddelen > kun je AV-middelen en UAD-middelen
verkrijgen
Bij supermarkten kun je alleen AV-middelen kopen. En mogen uitsluitend verkocht
worden in originele fabrieksverpakking.
Recepten
Recept is een schriftelijke aanwijzing tot de bereiding of aflevering van een
geneesmiddelen
Uitschrijven van recepten is een voorbehouden handeling volgens de wet BIG
UR-middelen zijn alleen verkrijgbaar bij een apotheek en dienen alleen uitgeleverd te
worden door bevoegde personen
Elektronische recepten
Recept moet voorzien zijn van een elektrische handtekening of een speciale code.
Versturen van elektronische recepten mag alleen via een speciaal beveiligde
verbinding (fraude voorkomen en privacyoverweging)
Een recept via een fax is ongeldig omdat iedereen die kan versturen
Receptuurbevoegden
Recept mag uitgeschreven worden door een arts, tandarts of een verloskundige.
Artsen hebben een volledige bevoegdheid (mogen alle geneesmiddelen uitschrijven
die binnen zijn eigen deskundigheidsgebied valt)
Tandarts mag zelf geen geneesmiddelen aan de patiënt meegeven!!
Herhaling van een recept
Een geneesmiddelen mag worden herhaald als dit op het recept staat aangegeven.
De pil en niet-orale anticonceptiemiddelen die UR-geneesmiddelen zijn en
insulinepreparaten zijn uitgezonder van de regel dat op het recept vermeld moet
staan hoe vaak het herhaald mag worden.
Bewaren van recepten
i.p.v. 6 jaar dient de apotheek het recept 15 jaar te bewaren > geldt ook voor
recepten die onder de Opiumwet vallen.
Taak van de apotheker
Maakt geneesmiddelen klaar en levert ze af aan de patiënt
1. Gegevens vragen
2. Controleren of er contra-indicaties zijn en of de patiënt nog andere medicijn
gebruikt die de werking van het nieuwe medicijn kunnen beïnvloeden
(interacties)
3. Als de apotheker problemen vaststelt > met de arts overleggen voor een
oplossing
4. Op de verpakking een etiket met de gegevens van de apotheek en de patiënt
5. Bijsluiter toevoegen
6. Afleveren
Apotheken hebben een systeem die bij houdt hoe vaak de patiënt de medicijnen
gebruikt, wanneer en in welke hoeveelheid
Geneesmiddelenpaspoort: staan alle geneesmiddelen genoteerd die aan de patiënt
zijn afgeleverd.
, Reclame voor geneesmiddelen
Fabrikanten maken veel reclame bij artsen en bij consumenten. Hierbij hoopt de
fabrikant dat hun product gekocht wordt en aanbevelen wordt. Het is hierbij van
belang om kritisch om te gaan met de informatie die de farmaceutische industrie
verstrekt.
Doel en gebruik
6 mogelijkheden om gebruik te maken van geneesmiddelen:
- Casuale behandeling
- Symptomatische behandeling
- Palliatieve behandeling
- Substitutie behandeling
- Preventieve behandeling
- Diagnostisch gebruik
Casuale behandeling
= een therapie waarbij de oorzaak van de ziekte wordt weggenomen
>bv. antiobiotica, doodt de bacteriën die de ontsteking veroorzaken
Symptomatische therapie
= alleen de symptomen worden wegnomen. De oorzaak blijft bestaan
>bv. bij hoofdpijn wordt met een pijnstiller de pijn weggenomen maar door bv.
slaapgebrek wordt de oorzaak niet bestreden.
Palliatieve therapie
= ziekte wordt niet bestreden > probeert de verschijnselen te verzachten
>wordt soms toegepast bij kankerpatiënten die in het terminale stadium
(eindstadium) zijn
Substitutie therapie
=het behandelen door een ontbrekende stof van buitenaf toe te dienen
>bv. bij suikerziekte
Preventieve therapie/profylactische therapie
= manier om een ziekte/aandoening te voorkomen
>bv. een kind wordt gevaccineerd tegen een aantal infectieziekten, zoals mazelen,
bof, kinderverlamming (polio), tetanus, kinkhoest en rode hond. In de tandheelkunde
is dit bv. fluoride applicatie
Let op! Sommige therapievormen overlappen elkaar > middel tegen hypertensie is
symptomatisch (bloeddruk daalt), maar ook preventief (vermindert gevaar voor
hartkwalen)
Diagnostisch gebruik
Diagnose = het vast stellen van de oorzaak/aard van een aandoening
Toedieningswegen
Verschillende toedieningswegen:
- Oraal
- Rectaal
- Plaatselijke toediening
Geneesmiddelen
Geneesmiddelen kunnen ziekte of aandoeningen bestrijden, maar ook voorkomen
(preventie)
Vroeger werden geneesmiddelen vooral uit planten gemaakt en soms uit
dierlijke/menselijke oorsprong. > nu worden geneesmiddelen in de fabriek gemaakt.
Biotechnologie: het produceren van stoffen met behulp van levende organismen
Fabrikant mag een geneesmiddel alleen met toestemming van de overheid op de
markt brengen > eerst uitgebreid testen > College ter Beoordeling van
Geneesmiddelen (CBG) bepaalt of aan de voorwaarden wordt voldaan > bij
goedkeuring > geneesmiddel wordt ingeschreven in het Register der Verpakte
Geneesmiddelen (RVG) + toelatingsnummer
Soorten geneesmiddelen
4 categorieën waarin geneesmiddelen worden verdeeld:
- AV-geneesmiddelen = Algemeen Verkrijgbare geneesmiddelen
- UA-geneesmiddelen = zijn Uitsluitend in de Apotheek verkrijgbaar
- UAD-geneesmiddelen = Uitsluitend bij Apotheek en Drogist verkrijgbaar
- UR-geneesmiddelen = deze middelen zijn Uitsluitend op Recept verkrijgbaar
Av- geneesmiddelen zijn veilig verantwoord op het gebied van werkzame stof, de
dosering en de verpakkingsgrootte > gezondheidsschade is klein
UA- geneesmiddelen dienen bewaakt en begeleidt te worden door een apotheker
door kans op bijwerking of interacties (invloed hebben op de werking van andere
medicijnen) > het is noodzakelijk dat de apotheker voorlichting en juiste keuze van
het medicijn geeft.
UAD- geneesmiddelen is een tussencategorie het middel hoeft niet begeleidt en
bewaakt te worden door een apotheker maar er dient wel voorlichting worden
gegeven.
Een geneesmiddelen mag uitsluitend op recept verkrijgbaar zijn als het product
gevaar oplevert voor de gezondheid zonder medische begeleiding, of als het bedoeld
is voor parenterale toediening > toediening via een andere weg dan het darmkanaal.
Bv per injectie of intraveneus.
UR- geneesmiddelen mag geen reclame gemaakt worden aan publiek maar wel aan
beroepsbeoefenaren.
Zelfzorg
Zelfmedicatie of zelfzorg = patiënt heeft geen recept nodig
Handverkoop = het verkopen van eenvoudige medicijnen waar geen recept voor
nodig is
Drogisten
Een drogist (assistente) moet de patiënt informeren over het geneesmiddelen en de
mogelijke gevolgen > mogen alleen zonder recept verkrijgbare geneesmiddelen
,verkopen, ook wel zelfzorggeneesmiddelen > kun je AV-middelen en UAD-middelen
verkrijgen
Bij supermarkten kun je alleen AV-middelen kopen. En mogen uitsluitend verkocht
worden in originele fabrieksverpakking.
Recepten
Recept is een schriftelijke aanwijzing tot de bereiding of aflevering van een
geneesmiddelen
Uitschrijven van recepten is een voorbehouden handeling volgens de wet BIG
UR-middelen zijn alleen verkrijgbaar bij een apotheek en dienen alleen uitgeleverd te
worden door bevoegde personen
Elektronische recepten
Recept moet voorzien zijn van een elektrische handtekening of een speciale code.
Versturen van elektronische recepten mag alleen via een speciaal beveiligde
verbinding (fraude voorkomen en privacyoverweging)
Een recept via een fax is ongeldig omdat iedereen die kan versturen
Receptuurbevoegden
Recept mag uitgeschreven worden door een arts, tandarts of een verloskundige.
Artsen hebben een volledige bevoegdheid (mogen alle geneesmiddelen uitschrijven
die binnen zijn eigen deskundigheidsgebied valt)
Tandarts mag zelf geen geneesmiddelen aan de patiënt meegeven!!
Herhaling van een recept
Een geneesmiddelen mag worden herhaald als dit op het recept staat aangegeven.
De pil en niet-orale anticonceptiemiddelen die UR-geneesmiddelen zijn en
insulinepreparaten zijn uitgezonder van de regel dat op het recept vermeld moet
staan hoe vaak het herhaald mag worden.
Bewaren van recepten
i.p.v. 6 jaar dient de apotheek het recept 15 jaar te bewaren > geldt ook voor
recepten die onder de Opiumwet vallen.
Taak van de apotheker
Maakt geneesmiddelen klaar en levert ze af aan de patiënt
1. Gegevens vragen
2. Controleren of er contra-indicaties zijn en of de patiënt nog andere medicijn
gebruikt die de werking van het nieuwe medicijn kunnen beïnvloeden
(interacties)
3. Als de apotheker problemen vaststelt > met de arts overleggen voor een
oplossing
4. Op de verpakking een etiket met de gegevens van de apotheek en de patiënt
5. Bijsluiter toevoegen
6. Afleveren
Apotheken hebben een systeem die bij houdt hoe vaak de patiënt de medicijnen
gebruikt, wanneer en in welke hoeveelheid
Geneesmiddelenpaspoort: staan alle geneesmiddelen genoteerd die aan de patiënt
zijn afgeleverd.
, Reclame voor geneesmiddelen
Fabrikanten maken veel reclame bij artsen en bij consumenten. Hierbij hoopt de
fabrikant dat hun product gekocht wordt en aanbevelen wordt. Het is hierbij van
belang om kritisch om te gaan met de informatie die de farmaceutische industrie
verstrekt.
Doel en gebruik
6 mogelijkheden om gebruik te maken van geneesmiddelen:
- Casuale behandeling
- Symptomatische behandeling
- Palliatieve behandeling
- Substitutie behandeling
- Preventieve behandeling
- Diagnostisch gebruik
Casuale behandeling
= een therapie waarbij de oorzaak van de ziekte wordt weggenomen
>bv. antiobiotica, doodt de bacteriën die de ontsteking veroorzaken
Symptomatische therapie
= alleen de symptomen worden wegnomen. De oorzaak blijft bestaan
>bv. bij hoofdpijn wordt met een pijnstiller de pijn weggenomen maar door bv.
slaapgebrek wordt de oorzaak niet bestreden.
Palliatieve therapie
= ziekte wordt niet bestreden > probeert de verschijnselen te verzachten
>wordt soms toegepast bij kankerpatiënten die in het terminale stadium
(eindstadium) zijn
Substitutie therapie
=het behandelen door een ontbrekende stof van buitenaf toe te dienen
>bv. bij suikerziekte
Preventieve therapie/profylactische therapie
= manier om een ziekte/aandoening te voorkomen
>bv. een kind wordt gevaccineerd tegen een aantal infectieziekten, zoals mazelen,
bof, kinderverlamming (polio), tetanus, kinkhoest en rode hond. In de tandheelkunde
is dit bv. fluoride applicatie
Let op! Sommige therapievormen overlappen elkaar > middel tegen hypertensie is
symptomatisch (bloeddruk daalt), maar ook preventief (vermindert gevaar voor
hartkwalen)
Diagnostisch gebruik
Diagnose = het vast stellen van de oorzaak/aard van een aandoening
Toedieningswegen
Verschillende toedieningswegen:
- Oraal
- Rectaal
- Plaatselijke toediening
