Filosofie
Hoorcollege 1 Filosofie
Filosofie van de verwondering:
• Verwondering als oorsprong van de filosofie
• Alledaagse, vanzelfsprekende dingen
• Bevragen fundamentele opvattingen
• ‘Van gedachten wisselen’
In opvoeding zit heel veel wat vanzelfsprekend lijkt maar dat niet is.
Waarom mogen ouders wel ruzie maken met elkaar, maar kinderen
niet?
In de pedagogische praktijk is er weinig ruimte voor verwondering
omdat er een bepaald beleid wordt gevolgd. We leven in de tijd van
standaardiseren van professionaliteit.
Weinig ruimte voor niet-weten. Hoe voorkom ik dat het kind
crimineel wordt? Wat het goede is om te doen kan je niet
vastleggen. Je kan kinderen ondersteunen in de opvoeding.
De pedagoog als normatieve professional:
Twee typen professionaliteit
• Instrumentele professionaliteit (technische vragen)
• Normatieve professionaliteit (normatieve vragen)
Instrumentele professionaliteit:
Wat werkt het beste? Techniek? Zindelijk Sticker systeem gaat om
belonen. Geen luier eigen ervaring. Straffen.
Instrumentele vragen:
• Wat vraagt het systeem van mij?
• Welke techniek werkt feitelijk?
Normatieve professionaliteit:
• Welke opvoeding is wenselijk?
• Wat streef ik met mijn handelen na?
• Wat is ‘goed’ handelen en waarom?
Normatief-filosofische vragen
• Conceptueel: wat is ‘armoede’ ? Wat is ‘druk’?
• Normatief/ Moreel: ‘waartoe moeten we opvoeden’ , moeten we
armoede bestrijden ?
• Wat vind ik van waarde?
,Boodschap:
1. Alle opvoed keuzes hebben een normatieve lading.
• Aan technische vragen gaat normatieve afweging vooraf.
• Opvoeden is nooit waardevrij. Ik als pedagoog moet keuzes
maken. Soms moed hebben om iets anders dan het systeem te
doen.
2. Professioneel handelen vraagt moed
• Keuzes maken en oordelen
• Persoonlijk en subjectief (houd in dat iets vanuit persoonlijk
oogpunt wordt gezien).
Vertaal de volgende vraag naar een filosofische vraag.
• Hoeveel kinderen hebben ADHD?
Wat is ADHD? Moet je een kind met ADHD ondersteunen? Is ADHD
wel een probleem? Wat is normaal?
• Hoe kan je het empathisch vermogen van autistische kinderen
vergroten?
Moeten we stempels willen plakken op kinderen die atypisch gedrag
vertonen?
• Hoe zet je gebarentaal zo effectief mogelijk in?
Als je het woord ‘hoe’ voor het woord zet krijg je een
instrumentele vraag.
Mensbeelden:
• Descriptief: wie of wat is de mens? Kan je niet naar onderzoek
bepalen.
• Prescriptief: wie of wat zou de mens moeten zijn?
Pedagogiek: kinderen opvoeden tot een bepaald mensbeeld.
Opvoeden doe je vanuit je eigen mensbeeld. Hoe kijk ik naar
mensen? Deugen mensen? Je handelt vanuit een mensbeeld.
Maar ook het systeem werkt vanuit een mensbeeld.
Opvoed dilemma’s
• Opvoeden als schipperen
• Schippersdilemma’s
Streng zijn of luisteren naar je kind?
Streef je naar geluk of goed burgerschap?
, Voed je gender neutraal op , of maak je een verschil
tussen jongens en meisjes?
Hoorcollege filosofie 2
Schipperende ouders
Immanuel Kant is van het strenge, John Locke is van het luisteren.
John Locke wil het kind niet te erg forceren. Maar hij ging uit vanuit het
kindbeeld, dat het kind nieuwsgierig is. Straffen heeft een negatieve
ontwikkeling van het kind.
• Opvoeden is schipperen
• Twijfelen kan waardevol zijn
• Belang van dilemma’s
Keuzemogelijkheid en onderbouwing
Erkenning complexiteit
Voor werkcollege 2 : waar denk jij dat jouw opvoeders bij jouw opvoeding
over getwijfeld hebben?
2 dillema’s, en een middenweg
Hoorcollege 1 Filosofie
Filosofie van de verwondering:
• Verwondering als oorsprong van de filosofie
• Alledaagse, vanzelfsprekende dingen
• Bevragen fundamentele opvattingen
• ‘Van gedachten wisselen’
In opvoeding zit heel veel wat vanzelfsprekend lijkt maar dat niet is.
Waarom mogen ouders wel ruzie maken met elkaar, maar kinderen
niet?
In de pedagogische praktijk is er weinig ruimte voor verwondering
omdat er een bepaald beleid wordt gevolgd. We leven in de tijd van
standaardiseren van professionaliteit.
Weinig ruimte voor niet-weten. Hoe voorkom ik dat het kind
crimineel wordt? Wat het goede is om te doen kan je niet
vastleggen. Je kan kinderen ondersteunen in de opvoeding.
De pedagoog als normatieve professional:
Twee typen professionaliteit
• Instrumentele professionaliteit (technische vragen)
• Normatieve professionaliteit (normatieve vragen)
Instrumentele professionaliteit:
Wat werkt het beste? Techniek? Zindelijk Sticker systeem gaat om
belonen. Geen luier eigen ervaring. Straffen.
Instrumentele vragen:
• Wat vraagt het systeem van mij?
• Welke techniek werkt feitelijk?
Normatieve professionaliteit:
• Welke opvoeding is wenselijk?
• Wat streef ik met mijn handelen na?
• Wat is ‘goed’ handelen en waarom?
Normatief-filosofische vragen
• Conceptueel: wat is ‘armoede’ ? Wat is ‘druk’?
• Normatief/ Moreel: ‘waartoe moeten we opvoeden’ , moeten we
armoede bestrijden ?
• Wat vind ik van waarde?
,Boodschap:
1. Alle opvoed keuzes hebben een normatieve lading.
• Aan technische vragen gaat normatieve afweging vooraf.
• Opvoeden is nooit waardevrij. Ik als pedagoog moet keuzes
maken. Soms moed hebben om iets anders dan het systeem te
doen.
2. Professioneel handelen vraagt moed
• Keuzes maken en oordelen
• Persoonlijk en subjectief (houd in dat iets vanuit persoonlijk
oogpunt wordt gezien).
Vertaal de volgende vraag naar een filosofische vraag.
• Hoeveel kinderen hebben ADHD?
Wat is ADHD? Moet je een kind met ADHD ondersteunen? Is ADHD
wel een probleem? Wat is normaal?
• Hoe kan je het empathisch vermogen van autistische kinderen
vergroten?
Moeten we stempels willen plakken op kinderen die atypisch gedrag
vertonen?
• Hoe zet je gebarentaal zo effectief mogelijk in?
Als je het woord ‘hoe’ voor het woord zet krijg je een
instrumentele vraag.
Mensbeelden:
• Descriptief: wie of wat is de mens? Kan je niet naar onderzoek
bepalen.
• Prescriptief: wie of wat zou de mens moeten zijn?
Pedagogiek: kinderen opvoeden tot een bepaald mensbeeld.
Opvoeden doe je vanuit je eigen mensbeeld. Hoe kijk ik naar
mensen? Deugen mensen? Je handelt vanuit een mensbeeld.
Maar ook het systeem werkt vanuit een mensbeeld.
Opvoed dilemma’s
• Opvoeden als schipperen
• Schippersdilemma’s
Streng zijn of luisteren naar je kind?
Streef je naar geluk of goed burgerschap?
, Voed je gender neutraal op , of maak je een verschil
tussen jongens en meisjes?
Hoorcollege filosofie 2
Schipperende ouders
Immanuel Kant is van het strenge, John Locke is van het luisteren.
John Locke wil het kind niet te erg forceren. Maar hij ging uit vanuit het
kindbeeld, dat het kind nieuwsgierig is. Straffen heeft een negatieve
ontwikkeling van het kind.
• Opvoeden is schipperen
• Twijfelen kan waardevol zijn
• Belang van dilemma’s
Keuzemogelijkheid en onderbouwing
Erkenning complexiteit
Voor werkcollege 2 : waar denk jij dat jouw opvoeders bij jouw opvoeding
over getwijfeld hebben?
2 dillema’s, en een middenweg
