SOCIAAL WERK
INLEIDING................................................................................................................................................................................ 3
WAT IS SOCIAAL WERK?........................................................................................................................................................... 4
WAT DOET EEN SOCIAAL WERKER PRECIES?...................................................................................................................................4
WAT ZIJN SOCIALE PROBLEMEN?....................................................................................................................................................4
EN HOE KIJKT EEN SOCIAAL WERKER NAAR SOCIALE PROBLEMEN?...............................................................................................6
SOCIAAL WERK DEFINIËREN..................................................................................................................................................... 7
INTRODUCTIE...................................................................................................................................................................................7
EEN EERSTE BEELD: DE SOCIAALWERKBOOM..................................................................................................................................7
SOCIAAL WERK DEFINIËREN IN HISTORISCH PERSPECTIEF..............................................................................................................8
HUIDIGE GLOBALE DEFINITIE VAN SOCIAAL WERK UITGELICHT......................................................................................................9
SOCIAAL WERK ALS PRAKTIJKGEBASEERD BEROEP.....................................................................................................................9
SOCIAAL WERK ALS ACADEMISCHE DISCIPLINE........................................................................................................................10
SOCIAAL WERK BEVORDERT SOCIALE VERANDERING EN ONTWIKKELING, SOCIALE COHESIE, EMPOWERMENT EN
BEVRIJDING VAN MENSEN........................................................................................................................................................10
PRINCIPES VAN SOCIALE RECHTVAARDIGHEID, MENSENRECHTEN, COLLECTIEVE VERANTWOORDELIJKHEID EN RESPECT
VOOR DIVERSITEIT.....................................................................................................................................................................11
SOCIALE RECHTVAARDIGHEID..............................................................................................................................................11
MENSENRECHTEN.................................................................................................................................................................12
COLLECTIEVE MENSENRECHTEN...........................................................................................................................................14
RESPECT VOOR DIVERSITEIT.................................................................................................................................................14
SW WORDT ONDERBOUWD DOOR SOCIAALWERKTHEORIEËN, SOCIALE WETENSCHAPPEN, MENSWETENSCHAPPEN EN
INHEEMSE EN LOKALE VORMEN VAN KENNIS......................................................................................................................15
SW ENGAGEERT MENSEN EN STRUCTUREN OM LEVENSUITDAGINGEN EN PROBLEMEN AAN TE PAKKEN EN WELZIJN TE
BEVORDEREN........................................................................................................................................................................15
DEFINITIE SAMENGEVAT.......................................................................................................................................................15
METHODISCH HANDELEN....................................................................................................................................................... 16
INTRODUCTIE.................................................................................................................................................................................16
begrippenkader methodisch handelen..........................................................................................................................................16
WAT IS PROFESSIONEEL METHODISCH HANDELEN?.....................................................................................................................17
HET HANDELEN IS BEWUST.......................................................................................................................................................17
HET HANDELEN IS DOELGERICHT..............................................................................................................................................17
HET HANDELEN IS SYSTEMATISCH.............................................................................................................................................19
HET HANDELEN IS PROCESMATIG.............................................................................................................................................19
HET HANDELEN VERTREKT VANUIT EEN WELBEPAALDE KIJK OP DE WERELD.........................................................................19
VIJF ORIËNTATIES OP METHODISCH HANDELEN...........................................................................................................................20
STRATEGISCH METHODISCHE ORIËNTATIE...............................................................................................................................20
INTERACTIEVE ORIËNTERING EN GRONDHOUDING.................................................................................................................21
NORMATIEVE ORIËNTATIE: MENSENRECHTEN EN SOCIALE RECHTVAARDIGHEID..................................................................21
VISIE EN MENTALE MODELLEN..................................................................................................................................................22
REFLECTIEVE ORIËNTATIE EN KWALITEITSCYCLUS....................................................................................................................24
BASISMODEL VOOR HET METHODISCH HANDELEN IN HET SOCIAAL WERK.................................................................................24
WERKVELD EN SOCIALE KAART.............................................................................................................................................. 26
AFSTUDEERRICHTINGEN................................................................................................................................................................26
WERKVELD IN 4 LIJNEN..................................................................................................................................................................27
VERTICALE INDELING SOCIAAL WERK........................................................................................................................................27
SOCIALE KAARTEN..........................................................................................................................................................................29
VENSTERS.......................................................................................................................................................................................29
,
,INLEIDING
– I’m a black man in a white world (in een wereld terecht komen waar je niet helemaal past)
EXAMENVRAGEN
– Veel examenvragen die vragen naar inzicht
– Vanbuiten blokken is niet genoeg!
– Vastknopen aan de praktijk
– Breng dit vak tot leven boek, powerpoints
– SW-lab en sociaal werk hangen fel samen
– Alles uit de powerpoint (handboek is niet het vertrekpunt, het is een hulpmiddel DUS wat er in het boek
staat en niet in de ppt moet je niet kennen!)
LEERDOELEN:
– Analyseren en onderzoeken
Je kan maatschappelijke en individuele feiten en fenomenen op logische en methodische werkwijze herleiden tot duidelijke
met elkaar samenhangende, aspecten waardoor inzicht ontstaat in de situatie
Je kan sociale vraagstukken benaderen vanuit ‘het handhaven en realiseren van mensenrechten en sociale rechtvaardigheid’
Onderzoekend vermogen ontwikkelen: een onderzoekende houding aan de dag leggen
– Kritisch en ethisch reflecteren
werk maken van waarden die in het geding zijn zodat deze gerealiseerd kunnen worden
in je afwegingen de waarden van de internationale definitie betrekken
jezelf afvragen wat er van je verwacht wordt, hoe je recht doet aan het vraagstuk dat voorligt en wat in deze situatie het
goede is om te doen. ethische afwegingen aan het licht brengen en hierover in dialoog gaan met alle betrokkenen
een weloverwogen keuze maken en verantwoord handelen
– Jezelf ontwikkelen
je handelen steeds bijstellen in wisselwerking met de praktijk
flexibel omgaan met steeds veranderende context van het beroep (doelgroep, taakinvulling, financiering,…)
eigenaarschap opnemen voor de eigen professionele ontwikkeling, eigen talenten en kwaliteiten benutten
HIER STAAT NERGENS VANBUITEN BLOKKEN DUS DOE DAT DAN OOK NIET!
LESMATERIAAL:
– Handboek #sociaalwerk
– Teksten
– Filmpjes
– Lessen: ppt, kennisclips, instructiefilmpjes, opdrachten, teksten, lessen in videovorm,..
– Mededelingen canvas DAGELIJKS checken!
Studeren eerst de PowerPoint dan het boek! (Handboek is dus ‘extra’ uitleg voor de PowerPoint!)
TOETSING EN REMEDIËRING
– Vooruitgeschoven examen (na kerst) 30% multiplechoice
– Eindexamen na periode 3 70% multiplechoice remediëring proefexamen
– Traject in P4
EXCELLERING (extra uitdaging)
REMEDIËRING (studenten die niet geslaagd zijn extra oefeningen)
, WAT IS SOCIAAL WERK?
WAT DOET EEN SOCIAAL WERKER PRECIES?
– Samen met iemand die bijvoorbeeld geen papieren heeft een voorstelling maken over het
probleem er komt een publiek kijken dus zij worden dan ook wakker geschud of worden aan het
denken gezet over een probleem in de samenleving / maatschappij
– Samenlevingsopbouw
Sociale problemen = vertrekpunt
– Nieuwkomers mensen die uit andere landen komen terechtkomen in een nieuwe samenleving
– Mensen die in de gevangenis zitten
– Daklozen wij als mensen kijken verkeerd naar hen (wij bepalen deels wat een sociaal probleem
is)
WAT ZIJN SOCIALE PROBLEMEN?
Een sociaal probleem gaat niet over een objectief probleem wie behoort tot de marge? De dominante
groepen in de samenleving bepalen wie er niet bij horen en wie er wel bijhoren
Om te voldoen aan een sociaal probleem aan alle voorwaaarden voldoen:
– Problemen die door een bepaalde groep/groepen (dominante groep) als ‘onwenselijk’ gezien
worden: vergelijking tussen maatschappelijke realiteit en de gewenste situatie.
– Gepercipieerd probleem.
– Wijken af van ‘de norm’
– Norm wordt bepaald door dominante groepen en doorgegeven door socialisatie – geconstrueerd
door de samenleving = sociaal construct -> resultaat van een wisselwerking. Reactie van de
samenleving op gedrag van mens/groep is essentieel!
– Voorwerp van maatschappelijk debat en beleid: strijd tussen dominante groepen en minderheden
(Aha! Meteen het antwoord op de vraag of politiek belangrijk is voor sociaal werk!)
– Norm wordt vaak geformaliseerd in wetgeving.
– Evolueert doorheen de tijd vb. 100 jaar geleden werkten vrouwen niet <-> vandaag moeten
vrouwen ook werken -> in historisch perspectief plaatsen!
– Cultureel bepaald vb. ‘morality police’ in Iran -> hoofddoek verplicht <-> Westen:
hoofddoekenverbod op bepaalde plaatsen/in bepaalde functies.
Deviantie, labelling, stigma, socialisatie
Aanhangers van Trump stormen het capitool binnen, is dit een sociaal probleem? Neen, het was één punt
wanneer het gebeurde en daarna stopte het direct.
voorbeeld van een examenvraag!!!
INLEIDING................................................................................................................................................................................ 3
WAT IS SOCIAAL WERK?........................................................................................................................................................... 4
WAT DOET EEN SOCIAAL WERKER PRECIES?...................................................................................................................................4
WAT ZIJN SOCIALE PROBLEMEN?....................................................................................................................................................4
EN HOE KIJKT EEN SOCIAAL WERKER NAAR SOCIALE PROBLEMEN?...............................................................................................6
SOCIAAL WERK DEFINIËREN..................................................................................................................................................... 7
INTRODUCTIE...................................................................................................................................................................................7
EEN EERSTE BEELD: DE SOCIAALWERKBOOM..................................................................................................................................7
SOCIAAL WERK DEFINIËREN IN HISTORISCH PERSPECTIEF..............................................................................................................8
HUIDIGE GLOBALE DEFINITIE VAN SOCIAAL WERK UITGELICHT......................................................................................................9
SOCIAAL WERK ALS PRAKTIJKGEBASEERD BEROEP.....................................................................................................................9
SOCIAAL WERK ALS ACADEMISCHE DISCIPLINE........................................................................................................................10
SOCIAAL WERK BEVORDERT SOCIALE VERANDERING EN ONTWIKKELING, SOCIALE COHESIE, EMPOWERMENT EN
BEVRIJDING VAN MENSEN........................................................................................................................................................10
PRINCIPES VAN SOCIALE RECHTVAARDIGHEID, MENSENRECHTEN, COLLECTIEVE VERANTWOORDELIJKHEID EN RESPECT
VOOR DIVERSITEIT.....................................................................................................................................................................11
SOCIALE RECHTVAARDIGHEID..............................................................................................................................................11
MENSENRECHTEN.................................................................................................................................................................12
COLLECTIEVE MENSENRECHTEN...........................................................................................................................................14
RESPECT VOOR DIVERSITEIT.................................................................................................................................................14
SW WORDT ONDERBOUWD DOOR SOCIAALWERKTHEORIEËN, SOCIALE WETENSCHAPPEN, MENSWETENSCHAPPEN EN
INHEEMSE EN LOKALE VORMEN VAN KENNIS......................................................................................................................15
SW ENGAGEERT MENSEN EN STRUCTUREN OM LEVENSUITDAGINGEN EN PROBLEMEN AAN TE PAKKEN EN WELZIJN TE
BEVORDEREN........................................................................................................................................................................15
DEFINITIE SAMENGEVAT.......................................................................................................................................................15
METHODISCH HANDELEN....................................................................................................................................................... 16
INTRODUCTIE.................................................................................................................................................................................16
begrippenkader methodisch handelen..........................................................................................................................................16
WAT IS PROFESSIONEEL METHODISCH HANDELEN?.....................................................................................................................17
HET HANDELEN IS BEWUST.......................................................................................................................................................17
HET HANDELEN IS DOELGERICHT..............................................................................................................................................17
HET HANDELEN IS SYSTEMATISCH.............................................................................................................................................19
HET HANDELEN IS PROCESMATIG.............................................................................................................................................19
HET HANDELEN VERTREKT VANUIT EEN WELBEPAALDE KIJK OP DE WERELD.........................................................................19
VIJF ORIËNTATIES OP METHODISCH HANDELEN...........................................................................................................................20
STRATEGISCH METHODISCHE ORIËNTATIE...............................................................................................................................20
INTERACTIEVE ORIËNTERING EN GRONDHOUDING.................................................................................................................21
NORMATIEVE ORIËNTATIE: MENSENRECHTEN EN SOCIALE RECHTVAARDIGHEID..................................................................21
VISIE EN MENTALE MODELLEN..................................................................................................................................................22
REFLECTIEVE ORIËNTATIE EN KWALITEITSCYCLUS....................................................................................................................24
BASISMODEL VOOR HET METHODISCH HANDELEN IN HET SOCIAAL WERK.................................................................................24
WERKVELD EN SOCIALE KAART.............................................................................................................................................. 26
AFSTUDEERRICHTINGEN................................................................................................................................................................26
WERKVELD IN 4 LIJNEN..................................................................................................................................................................27
VERTICALE INDELING SOCIAAL WERK........................................................................................................................................27
SOCIALE KAARTEN..........................................................................................................................................................................29
VENSTERS.......................................................................................................................................................................................29
,
,INLEIDING
– I’m a black man in a white world (in een wereld terecht komen waar je niet helemaal past)
EXAMENVRAGEN
– Veel examenvragen die vragen naar inzicht
– Vanbuiten blokken is niet genoeg!
– Vastknopen aan de praktijk
– Breng dit vak tot leven boek, powerpoints
– SW-lab en sociaal werk hangen fel samen
– Alles uit de powerpoint (handboek is niet het vertrekpunt, het is een hulpmiddel DUS wat er in het boek
staat en niet in de ppt moet je niet kennen!)
LEERDOELEN:
– Analyseren en onderzoeken
Je kan maatschappelijke en individuele feiten en fenomenen op logische en methodische werkwijze herleiden tot duidelijke
met elkaar samenhangende, aspecten waardoor inzicht ontstaat in de situatie
Je kan sociale vraagstukken benaderen vanuit ‘het handhaven en realiseren van mensenrechten en sociale rechtvaardigheid’
Onderzoekend vermogen ontwikkelen: een onderzoekende houding aan de dag leggen
– Kritisch en ethisch reflecteren
werk maken van waarden die in het geding zijn zodat deze gerealiseerd kunnen worden
in je afwegingen de waarden van de internationale definitie betrekken
jezelf afvragen wat er van je verwacht wordt, hoe je recht doet aan het vraagstuk dat voorligt en wat in deze situatie het
goede is om te doen. ethische afwegingen aan het licht brengen en hierover in dialoog gaan met alle betrokkenen
een weloverwogen keuze maken en verantwoord handelen
– Jezelf ontwikkelen
je handelen steeds bijstellen in wisselwerking met de praktijk
flexibel omgaan met steeds veranderende context van het beroep (doelgroep, taakinvulling, financiering,…)
eigenaarschap opnemen voor de eigen professionele ontwikkeling, eigen talenten en kwaliteiten benutten
HIER STAAT NERGENS VANBUITEN BLOKKEN DUS DOE DAT DAN OOK NIET!
LESMATERIAAL:
– Handboek #sociaalwerk
– Teksten
– Filmpjes
– Lessen: ppt, kennisclips, instructiefilmpjes, opdrachten, teksten, lessen in videovorm,..
– Mededelingen canvas DAGELIJKS checken!
Studeren eerst de PowerPoint dan het boek! (Handboek is dus ‘extra’ uitleg voor de PowerPoint!)
TOETSING EN REMEDIËRING
– Vooruitgeschoven examen (na kerst) 30% multiplechoice
– Eindexamen na periode 3 70% multiplechoice remediëring proefexamen
– Traject in P4
EXCELLERING (extra uitdaging)
REMEDIËRING (studenten die niet geslaagd zijn extra oefeningen)
, WAT IS SOCIAAL WERK?
WAT DOET EEN SOCIAAL WERKER PRECIES?
– Samen met iemand die bijvoorbeeld geen papieren heeft een voorstelling maken over het
probleem er komt een publiek kijken dus zij worden dan ook wakker geschud of worden aan het
denken gezet over een probleem in de samenleving / maatschappij
– Samenlevingsopbouw
Sociale problemen = vertrekpunt
– Nieuwkomers mensen die uit andere landen komen terechtkomen in een nieuwe samenleving
– Mensen die in de gevangenis zitten
– Daklozen wij als mensen kijken verkeerd naar hen (wij bepalen deels wat een sociaal probleem
is)
WAT ZIJN SOCIALE PROBLEMEN?
Een sociaal probleem gaat niet over een objectief probleem wie behoort tot de marge? De dominante
groepen in de samenleving bepalen wie er niet bij horen en wie er wel bijhoren
Om te voldoen aan een sociaal probleem aan alle voorwaaarden voldoen:
– Problemen die door een bepaalde groep/groepen (dominante groep) als ‘onwenselijk’ gezien
worden: vergelijking tussen maatschappelijke realiteit en de gewenste situatie.
– Gepercipieerd probleem.
– Wijken af van ‘de norm’
– Norm wordt bepaald door dominante groepen en doorgegeven door socialisatie – geconstrueerd
door de samenleving = sociaal construct -> resultaat van een wisselwerking. Reactie van de
samenleving op gedrag van mens/groep is essentieel!
– Voorwerp van maatschappelijk debat en beleid: strijd tussen dominante groepen en minderheden
(Aha! Meteen het antwoord op de vraag of politiek belangrijk is voor sociaal werk!)
– Norm wordt vaak geformaliseerd in wetgeving.
– Evolueert doorheen de tijd vb. 100 jaar geleden werkten vrouwen niet <-> vandaag moeten
vrouwen ook werken -> in historisch perspectief plaatsen!
– Cultureel bepaald vb. ‘morality police’ in Iran -> hoofddoek verplicht <-> Westen:
hoofddoekenverbod op bepaalde plaatsen/in bepaalde functies.
Deviantie, labelling, stigma, socialisatie
Aanhangers van Trump stormen het capitool binnen, is dit een sociaal probleem? Neen, het was één punt
wanneer het gebeurde en daarna stopte het direct.
voorbeeld van een examenvraag!!!
