Rechtseconomie
Inhoudsopgave
College 1 Inleiding .................................................................................................................................................. 1
College 2 Eigendomsrechten ................................................................................................................................ 14
College 3 Overeenkomsten .................................................................................................................................. 24
College 4 Onrechtmatige daad ............................................................................................................................. 38
College 5 Geschillenbeslechting ........................................................................................................................... 48
College 6 Milieurecht ........................................................................................................................................... 55
College 7 Misdaad en straf ................................................................................................................................... 68
College 1 Inleiding
Indeling college:
1. Wat is rechtseconomie?
2. Verhouding recht en economie
3. Opbouw cursus
4. Stof week 1: welvaart, markten en overheid
1. Wat is rechtseconomie?
> Economische analyse van het recht
- Bestudering van het recht m.b.v. inzichten uit de economie
- Economie: nutsmaximaliserendgedrag
- Recht: prikkels
- Basisgedachte: recht beïnvloed gedrag
Twee vragen:
1. Invloed recht op gedrag
2. Invloed recht op maatschappelijke welvaart (<-nut van individuen)
- Om te bepalen of de welvaart toeneemt worden verschillende criteria gebruikt:
Pareto-criterium en Hicks-Kaldor-criterium.
Perspectief
- Kritische academicus
- Wetgevingsjurist
- Beleidsadviseur
Efficiëntie (synoniem van maatschappelijke welvaart)
- Pareto-criterium: de welvaart/efficiëntie wordt geacht toe te nemen als er in ieder
geval 1 individu op vooruit gaat en geen individuen op achteruit)
, - Hicks-Kaldor-criterium: de welvaart neemt toe als de winst van de winnaars groter is
dan het verlies van de verliezers.
Posner 1972: Common law is best explained as if judges were trying to maximize wealth in
the economist’s sense.
2. Verhouding recht en economie?
Ex ante vs. ex post
Efficientie vs rechtvaardigheid
Oorzaak longkanker in concrete geval niet te achterhalen
Genetische aanleg? Eigen handelen (roken)? Nalaten van Nefalit?
Traditionele benadering: alles-of-niets
HR: naar rato van bijdrage aan sterftekans, Karamus 45%, Nefalit 55%
Nieuwenhuis over (dis) proportionele aansprakelijkheid - vb. van juridische benadering
- Rechter tot de gedaagde: ik heb voor u twee berichten, een slecht bericht en een
goed bericht.
- Eerst het slechte bericht: u wordt veroordeeld tot vergoeding van schade die met
aanzienlijke waarschijnlijkheid (75%) niet door u is veroorzaakt.
- Nu het goede bericht: u krijgt een aantrekkelijke korting: u betaalt slechts 25%.
> Rechtvaardiging
Vb. economische benadering:
Bij Nefalit/Keramus werkt proportionele aansprakelijkheid niet optimaal, omdat niet alle
partijen worden gedwongen om ten volle rekening te houden met hun bijdrage aan de
verwachte schade.
, - Juridische kant: accent op rechtvaardiging
- Economische kant: wat voor effect heeft het op gedrag van partijen, wat doet dat
uiteindelijk met de welvaart efficiëntie.
- Vertrekpunt: recht beïnvloed gedrag
- Invloed op gedrag?
- Invloed op maatschappelijke welvaart?
- ‘Economie gaat over gedrag’
3. Opbouw cursus – 7 weken:
(1) Welvaart, markten en overheid
(2) Eigendom
(3) Overeenkomsten
(4) Onrechtmatige daad
(5) Civiele geschillenbeslechting
(6) Milieurecht
(7) Strafrecht
4. Stof week I – welvaart, markten en overheid
(1) Voorkeuren en efficiëntie
- Indifferentiecurves
- Edgeworthbox
- Pareto-verbeteringen
- Pareto-optima
- Hicks-Kaldor-criterium
(2) Volledige mededinging
- Marktevenwicht (korte en lange termijn)
- Welvaart
(1) Voorkeuren en efficientie
Indifferentiecurves
- Punten waar Sjonnie op dezelfde manier ‘goed af is’ = hetzelfde nut aan
ontlenen/individuele welvaart.
- Indifferent= weergave van goederenpakketten die Sjonnie even goed vindt.
- Een goederenpakket= een combinatie van chocola en sigaretten.
, - Tweede curve: weergave van goederenpakketten die Sjonnie beter vindt dan de
goederenpakketten op de oorspronkelijke indifferentiecurve. Zo kun je de voorkeur
van Sjonnie weergeven met behulp van indifferentiecurves.
- Naarmate Anita over meer chocola beschikt is ze beter af.
Edgeworhbox (= geeft weer hoe de goederen over Sjonnie en Anita verdeeld zijn)
- Op punt A is de verdeling van chocola en sigaretten voor Anita en Sjonnie precies
evenveel.
Inhoudsopgave
College 1 Inleiding .................................................................................................................................................. 1
College 2 Eigendomsrechten ................................................................................................................................ 14
College 3 Overeenkomsten .................................................................................................................................. 24
College 4 Onrechtmatige daad ............................................................................................................................. 38
College 5 Geschillenbeslechting ........................................................................................................................... 48
College 6 Milieurecht ........................................................................................................................................... 55
College 7 Misdaad en straf ................................................................................................................................... 68
College 1 Inleiding
Indeling college:
1. Wat is rechtseconomie?
2. Verhouding recht en economie
3. Opbouw cursus
4. Stof week 1: welvaart, markten en overheid
1. Wat is rechtseconomie?
> Economische analyse van het recht
- Bestudering van het recht m.b.v. inzichten uit de economie
- Economie: nutsmaximaliserendgedrag
- Recht: prikkels
- Basisgedachte: recht beïnvloed gedrag
Twee vragen:
1. Invloed recht op gedrag
2. Invloed recht op maatschappelijke welvaart (<-nut van individuen)
- Om te bepalen of de welvaart toeneemt worden verschillende criteria gebruikt:
Pareto-criterium en Hicks-Kaldor-criterium.
Perspectief
- Kritische academicus
- Wetgevingsjurist
- Beleidsadviseur
Efficiëntie (synoniem van maatschappelijke welvaart)
- Pareto-criterium: de welvaart/efficiëntie wordt geacht toe te nemen als er in ieder
geval 1 individu op vooruit gaat en geen individuen op achteruit)
, - Hicks-Kaldor-criterium: de welvaart neemt toe als de winst van de winnaars groter is
dan het verlies van de verliezers.
Posner 1972: Common law is best explained as if judges were trying to maximize wealth in
the economist’s sense.
2. Verhouding recht en economie?
Ex ante vs. ex post
Efficientie vs rechtvaardigheid
Oorzaak longkanker in concrete geval niet te achterhalen
Genetische aanleg? Eigen handelen (roken)? Nalaten van Nefalit?
Traditionele benadering: alles-of-niets
HR: naar rato van bijdrage aan sterftekans, Karamus 45%, Nefalit 55%
Nieuwenhuis over (dis) proportionele aansprakelijkheid - vb. van juridische benadering
- Rechter tot de gedaagde: ik heb voor u twee berichten, een slecht bericht en een
goed bericht.
- Eerst het slechte bericht: u wordt veroordeeld tot vergoeding van schade die met
aanzienlijke waarschijnlijkheid (75%) niet door u is veroorzaakt.
- Nu het goede bericht: u krijgt een aantrekkelijke korting: u betaalt slechts 25%.
> Rechtvaardiging
Vb. economische benadering:
Bij Nefalit/Keramus werkt proportionele aansprakelijkheid niet optimaal, omdat niet alle
partijen worden gedwongen om ten volle rekening te houden met hun bijdrage aan de
verwachte schade.
, - Juridische kant: accent op rechtvaardiging
- Economische kant: wat voor effect heeft het op gedrag van partijen, wat doet dat
uiteindelijk met de welvaart efficiëntie.
- Vertrekpunt: recht beïnvloed gedrag
- Invloed op gedrag?
- Invloed op maatschappelijke welvaart?
- ‘Economie gaat over gedrag’
3. Opbouw cursus – 7 weken:
(1) Welvaart, markten en overheid
(2) Eigendom
(3) Overeenkomsten
(4) Onrechtmatige daad
(5) Civiele geschillenbeslechting
(6) Milieurecht
(7) Strafrecht
4. Stof week I – welvaart, markten en overheid
(1) Voorkeuren en efficiëntie
- Indifferentiecurves
- Edgeworthbox
- Pareto-verbeteringen
- Pareto-optima
- Hicks-Kaldor-criterium
(2) Volledige mededinging
- Marktevenwicht (korte en lange termijn)
- Welvaart
(1) Voorkeuren en efficientie
Indifferentiecurves
- Punten waar Sjonnie op dezelfde manier ‘goed af is’ = hetzelfde nut aan
ontlenen/individuele welvaart.
- Indifferent= weergave van goederenpakketten die Sjonnie even goed vindt.
- Een goederenpakket= een combinatie van chocola en sigaretten.
, - Tweede curve: weergave van goederenpakketten die Sjonnie beter vindt dan de
goederenpakketten op de oorspronkelijke indifferentiecurve. Zo kun je de voorkeur
van Sjonnie weergeven met behulp van indifferentiecurves.
- Naarmate Anita over meer chocola beschikt is ze beter af.
Edgeworhbox (= geeft weer hoe de goederen over Sjonnie en Anita verdeeld zijn)
- Op punt A is de verdeling van chocola en sigaretten voor Anita en Sjonnie precies
evenveel.
