Methodologie: kwalitatief onderzoek
voor de gezondheidszorg
,Inhoudsopgave
Hoofdstuk 1: basisdenkkaders.............................................................................. 11
1.1 het onderzoeksproces................................................................................. 11
1.2 onderzoeksproces in kwalitatief onderzoek.................................................11
1 The main features and uses of qualitative research..........................................12
1.1 wat is kwalitatief onderzoek?......................................................................12
1.1 de belangrijkste kenmerken van kwalitatief onderzoek..............................12
1.1.1 DE DATA VORMEN ALTIJD HET VERTREKPUNT.......................................12
1.1.2 De context is cruciaal (holistic inquiry).................................................12
1.1.3 De echte leefwereld (naturalistic inquiry).............................................13
1.1.4 Focus op “emic” perspective.................................................................13
1.1.5 Thick description is onontbeerlijk..........................................................13
1.1.6 De onderzoeker beïnvloedt...................................................................13
1.1.7 insider- outsider continuüm..................................................................14
1.1.8 Reflexivity is de belangrijkste sleutel....................................................14
1.2 een aantal verschillen tussen kwalitatief en kwantitatief onderzoek..........15
1.3 De plaats van theorie in kwalitatief onderzoek...........................................16
1.5 de bruikbaarheid van kwalitatief onderzoek in de gezondheidszorg...........16
1.6 een benadering kiezen voor onderzoek in de gezondheidszorg..................16
1.7 problemen in kwalitatief onderzoek............................................................17
1.7.1 gebrek aan methodologisch onderzoek................................................17
1.7.2 verdrinken in de data en tijdsnood........................................................17
1.7.3. methodolatry........................................................................................ 17
1.7.4 emotionaliteit en romantisering............................................................17
1.7.5 method slurring..................................................................................... 17
1.8 samenvatting van hoofdstuk 1....................................................................17
Hoofdstuk 2: The paradigm debate: the place of qualitative research.................18
2.1 theoretisch kader en ontologische positive.................................................18
2.1.1 Het natuurwetenschappelijk model: positivisme, objectivisme en
waardenneutraliteit........................................................................................ 18
2.2 Het paradigma debat.................................................................................. 19
2.2.1 de interpretatie/descriptieve benadering..............................................19
2.2.2 Recente focus op postmodernisme en sociale constructivisme............19
2.3 Wetenschapsfilosofie/gastdocent...................................................................20
2.4 Wat? Wetenschap?...................................................................................... 20
2.4.1 manier................................................................................................... 20
, 2.4.2 organisatie............................................................................................ 20
2.4.3 takken................................................................................................... 20
2.5 Filosofie? Waarom?..................................................................................... 20
2.5.1. is wetenschap waar?............................................................................ 21
2.5.2 is wetenschap zeker?............................................................................ 22
2.5.3 is wetenschap objectief?.......................................................................24
2.6 case study “paradigm wars”: kwantitatief vs kwalitatief onderzoek...........25
2.6.1 kwantitatief onderzoek..........................................................................25
2.6.2 kwalitatief onderzoek............................................................................ 25
Hoofdstuk 3: Initial steps in the research process................................................26
3.1 het formuleren van een onderzoeksvraag: basisprincipes..........................26
3.1.1 praktische problemen........................................................................... 26
3.1.2. specifieke onderdelen kwalitatief onderzoek.......................................26
3.2 Literatuur review......................................................................................... 26
3.2.1 het gebruik van literatuur in een kwalitatief onderzoek........................27
3.3 Schrijven van een onderzoeksvoorstel/onderzoeksprotocol........................27
3.4 toegang tot de setting................................................................................. 28
3.4.1 stappen in het proces van toegang:......................................................28
3.4.2 keuze van de setting............................................................................. 28
Hoofdstuk 4: Ethische overwegingen...................................................................29
4.1 de basisprincipes – basis ethisch kader voor onderzoek.............................29
4.2 ethiek in kwalitatief onderzoek...................................................................29
4.2.1 introductie............................................................................................. 29
4.2.2 ethiek in onderzoek met patiënten.......................................................29
4.2.3 interviews.............................................................................................. 30
4.2.4 observatie............................................................................................. 30
4.2.5 informed consent en vrijwillige deelname.............................................30
4.2.6 anonimiteit on confidentialiteit.............................................................30
4.2.7 participant informatie formulier............................................................30
4.3 Peeronderzoek............................................................................................ 30
4.4 Onderzoeksrelatie....................................................................................... 31
4.5 Onderzoek in de onderzoekers werplaats...................................................31
4.6 De rol van onderzoek ethische comités.......................................................31
4.7 Samenvatting.............................................................................................. 31
Hoofdstuk 5: Supervision of qualitative research.................................................32
5.1 de verantwoordelijkheden van de supervisor en de student.......................32
5.2 Schrijven en relaties.................................................................................... 32
, 5.3 praktische aspecten van supervisie............................................................32
5.4 enkelvoudige of meervoudige supervisie....................................................33
5.5 problemen met supervisie...........................................................................33
5.5.1 academische problemen.......................................................................33
5.5.2 laatste noties........................................................................................ 34
Hoofdstuk 6: Data collection................................................................................ 36
Doel van datacollectie....................................................................................... 36
Wat? datacollectie............................................................................................. 36
6: datacollectie: interviewen................................................................................ 36
6.1 het interview process.................................................................................. 36
6.1.1 het voorbereiden van het interview......................................................37
6.2 Soorten interviews...................................................................................... 37
6.3 Probing-vragen, prompting-vragen en samenvatten...................................38
6.4 de sociale context van het interview...........................................................38
6.5 opnemen van interview data.......................................................................38
6.6 de interviewer- particpant relatie................................................................38
6.6.1 Peer interviews (peer = iemand met dezelfde status, bv. collega):......39
6.7 Problematische onderwerpen en uitdagingen bij interviewen.....................39
6.7 interviewen via elektronische media...........................................................39
6.7.1 online onderzoek en e-mail interviews..................................................39
6.7.2 Telefonische interviews.........................................................................40
6.8 sterktes en zwaktes bij interviewen............................................................40
6.9 samenvatting.............................................................................................. 41
6.9.1 Retrospectieve data.............................................................................. 41
6.9.2 van gesproken naar geschreven data...................................................42
6.10. Aandachtspunten Practica...........................................................................42
Hoofdstuk 7: Participant observatie en documenten als data..............................43
7.1 Participant observatie................................................................................. 43
7.2 onderdompelen in cultuur en setting..........................................................43
7.2.1 focus en setting..................................................................................... 44
7.2.2 types van observaties...........................................................................44
7.2.3 ethische problemen bij observeren.......................................................45
7.2.4 progressie en proces............................................................................. 45
7.2.5 proces................................................................................................... 46
7.2.6 problematische kwesties.......................................................................46
7.2.7 technische procedures en praktische tips.............................................46
7.3 documentaire bronnen van data.................................................................47
voor de gezondheidszorg
,Inhoudsopgave
Hoofdstuk 1: basisdenkkaders.............................................................................. 11
1.1 het onderzoeksproces................................................................................. 11
1.2 onderzoeksproces in kwalitatief onderzoek.................................................11
1 The main features and uses of qualitative research..........................................12
1.1 wat is kwalitatief onderzoek?......................................................................12
1.1 de belangrijkste kenmerken van kwalitatief onderzoek..............................12
1.1.1 DE DATA VORMEN ALTIJD HET VERTREKPUNT.......................................12
1.1.2 De context is cruciaal (holistic inquiry).................................................12
1.1.3 De echte leefwereld (naturalistic inquiry).............................................13
1.1.4 Focus op “emic” perspective.................................................................13
1.1.5 Thick description is onontbeerlijk..........................................................13
1.1.6 De onderzoeker beïnvloedt...................................................................13
1.1.7 insider- outsider continuüm..................................................................14
1.1.8 Reflexivity is de belangrijkste sleutel....................................................14
1.2 een aantal verschillen tussen kwalitatief en kwantitatief onderzoek..........15
1.3 De plaats van theorie in kwalitatief onderzoek...........................................16
1.5 de bruikbaarheid van kwalitatief onderzoek in de gezondheidszorg...........16
1.6 een benadering kiezen voor onderzoek in de gezondheidszorg..................16
1.7 problemen in kwalitatief onderzoek............................................................17
1.7.1 gebrek aan methodologisch onderzoek................................................17
1.7.2 verdrinken in de data en tijdsnood........................................................17
1.7.3. methodolatry........................................................................................ 17
1.7.4 emotionaliteit en romantisering............................................................17
1.7.5 method slurring..................................................................................... 17
1.8 samenvatting van hoofdstuk 1....................................................................17
Hoofdstuk 2: The paradigm debate: the place of qualitative research.................18
2.1 theoretisch kader en ontologische positive.................................................18
2.1.1 Het natuurwetenschappelijk model: positivisme, objectivisme en
waardenneutraliteit........................................................................................ 18
2.2 Het paradigma debat.................................................................................. 19
2.2.1 de interpretatie/descriptieve benadering..............................................19
2.2.2 Recente focus op postmodernisme en sociale constructivisme............19
2.3 Wetenschapsfilosofie/gastdocent...................................................................20
2.4 Wat? Wetenschap?...................................................................................... 20
2.4.1 manier................................................................................................... 20
, 2.4.2 organisatie............................................................................................ 20
2.4.3 takken................................................................................................... 20
2.5 Filosofie? Waarom?..................................................................................... 20
2.5.1. is wetenschap waar?............................................................................ 21
2.5.2 is wetenschap zeker?............................................................................ 22
2.5.3 is wetenschap objectief?.......................................................................24
2.6 case study “paradigm wars”: kwantitatief vs kwalitatief onderzoek...........25
2.6.1 kwantitatief onderzoek..........................................................................25
2.6.2 kwalitatief onderzoek............................................................................ 25
Hoofdstuk 3: Initial steps in the research process................................................26
3.1 het formuleren van een onderzoeksvraag: basisprincipes..........................26
3.1.1 praktische problemen........................................................................... 26
3.1.2. specifieke onderdelen kwalitatief onderzoek.......................................26
3.2 Literatuur review......................................................................................... 26
3.2.1 het gebruik van literatuur in een kwalitatief onderzoek........................27
3.3 Schrijven van een onderzoeksvoorstel/onderzoeksprotocol........................27
3.4 toegang tot de setting................................................................................. 28
3.4.1 stappen in het proces van toegang:......................................................28
3.4.2 keuze van de setting............................................................................. 28
Hoofdstuk 4: Ethische overwegingen...................................................................29
4.1 de basisprincipes – basis ethisch kader voor onderzoek.............................29
4.2 ethiek in kwalitatief onderzoek...................................................................29
4.2.1 introductie............................................................................................. 29
4.2.2 ethiek in onderzoek met patiënten.......................................................29
4.2.3 interviews.............................................................................................. 30
4.2.4 observatie............................................................................................. 30
4.2.5 informed consent en vrijwillige deelname.............................................30
4.2.6 anonimiteit on confidentialiteit.............................................................30
4.2.7 participant informatie formulier............................................................30
4.3 Peeronderzoek............................................................................................ 30
4.4 Onderzoeksrelatie....................................................................................... 31
4.5 Onderzoek in de onderzoekers werplaats...................................................31
4.6 De rol van onderzoek ethische comités.......................................................31
4.7 Samenvatting.............................................................................................. 31
Hoofdstuk 5: Supervision of qualitative research.................................................32
5.1 de verantwoordelijkheden van de supervisor en de student.......................32
5.2 Schrijven en relaties.................................................................................... 32
, 5.3 praktische aspecten van supervisie............................................................32
5.4 enkelvoudige of meervoudige supervisie....................................................33
5.5 problemen met supervisie...........................................................................33
5.5.1 academische problemen.......................................................................33
5.5.2 laatste noties........................................................................................ 34
Hoofdstuk 6: Data collection................................................................................ 36
Doel van datacollectie....................................................................................... 36
Wat? datacollectie............................................................................................. 36
6: datacollectie: interviewen................................................................................ 36
6.1 het interview process.................................................................................. 36
6.1.1 het voorbereiden van het interview......................................................37
6.2 Soorten interviews...................................................................................... 37
6.3 Probing-vragen, prompting-vragen en samenvatten...................................38
6.4 de sociale context van het interview...........................................................38
6.5 opnemen van interview data.......................................................................38
6.6 de interviewer- particpant relatie................................................................38
6.6.1 Peer interviews (peer = iemand met dezelfde status, bv. collega):......39
6.7 Problematische onderwerpen en uitdagingen bij interviewen.....................39
6.7 interviewen via elektronische media...........................................................39
6.7.1 online onderzoek en e-mail interviews..................................................39
6.7.2 Telefonische interviews.........................................................................40
6.8 sterktes en zwaktes bij interviewen............................................................40
6.9 samenvatting.............................................................................................. 41
6.9.1 Retrospectieve data.............................................................................. 41
6.9.2 van gesproken naar geschreven data...................................................42
6.10. Aandachtspunten Practica...........................................................................42
Hoofdstuk 7: Participant observatie en documenten als data..............................43
7.1 Participant observatie................................................................................. 43
7.2 onderdompelen in cultuur en setting..........................................................43
7.2.1 focus en setting..................................................................................... 44
7.2.2 types van observaties...........................................................................44
7.2.3 ethische problemen bij observeren.......................................................45
7.2.4 progressie en proces............................................................................. 45
7.2.5 proces................................................................................................... 46
7.2.6 problematische kwesties.......................................................................46
7.2.7 technische procedures en praktische tips.............................................46
7.3 documentaire bronnen van data.................................................................47
