INHOUDSOPGAVE
kwaliteitsvol wonen........................................................................................................................................ 3
Kader 1: wonen als basisbehioefte...................................................................................................................... 3
Kader 2: woonbehoefte en woningmarkt ........................................................................................................... 9
woningmarkt & woonbehoefte ...................................................................................................................... 9
sociale huurmarkt Vlaanderen: facts & figures stakeholders ....................................................................... 20
Kader 3: woonbeleid ........................................................................................................................................ 28
Zorgwonen – ageing in place ........................................................................................................................ 28
zorgwonen – woonzorgcentra ...................................................................................................................... 31
Woningaanpassingen - Personen met een beperking .................................................................................. 33
Wonen aan de onderkant - Armoede ........................................................................................................... 33
Wonen aan de onderkant - Dak- en thuisloosheid ....................................................................................... 34
Vlaanderen – beleidsnota - Wonen .............................................................................................................. 38
Lokaal woonbeleid ........................................................................................................................................ 51
Knelpunten in het - actuele woonbeleid ...................................................................................................... 52
Kader 4: woonkwaliteit ..................................................................................................................................... 54
Woning kwaliteit : begrippen & kader .......................................................................................................... 55
woningkwaliteit : normen & technisch verslag ............................................................................................ 58
woningkwaliteitsnormen : methodiek.......................................................................................................... 58
Technisch verslag : gebouw, woning & bezitting.......................................................................................... 61
technisch verslag : gebouwniveau (deel B) .................................................................................................. 62
Technisch verslag : woning zelf (deel c)........................................................................................................ 64
handhaving – administratief ......................................................................................................................... 76
handhaving – fiscaal ..................................................................................................................................... 82
handhaving – strafrechterlijk........................................................................................................................ 83
handhaving – privaatrechtelijk ..................................................................................................................... 88
handhaving – overbewoning ........................................................................................................................ 90
thema 1 : betaalbaar wonen............................................................................................................................. 93
1. vaststelling ................................................................................................................................................ 93
2. analyse ...................................................................................................................................................... 96
4. basis voor mogelijkheden ....................................................................................................................... 103
4. enkele concrete mogelijkheden ............................................................................................................. 107
thema 2 : collectief wonen .............................................................................................................................. 122
1. Algemene situering ................................................................................................................................. 122
2. veranderende tendensen ....................................................................................................................... 123
3. Collectieve woonvormen ........................................................................................................................ 128
4. coöperatief wonen ................................................................................................................................. 139
5. Belangrijkste actoren / pilootprojecten .................................................................................................. 145
thema 3 : wonen en zorg................................................................................................................................. 146
1. algemene situering ................................................................................................................................. 146
2. vernieuwend in Vlaanderen.................................................................................................................... 150
3. pilootinitiatieven .................................................................................................................................... 161
4. diverse mogelijkheden............................................................................................................................ 165
thema 4 : Meegroeiwonen .............................................................................................................................. 173
1. goed wonen ............................................................................................................................................ 173
1
, 2. Vraag – aanbod ....................................................................................................................................... 176
3. meegroeiwonen...................................................................................................................................... 177
EXAMEN .......................................................................................................................................................... 186
2
, KWALITEITSVOL WONEN
KADER 1: WONEN ALS BASISBEHIOEFTE
Recht op wonen
ð Wonen is een sociaal grondrecht/mensenrecht?
Mensenrechten of grondrechten = een verzameling van subjectieve rechten die tot voorwerp hebben
de wezenlijke voorwaarden te waarborgen om als persoon in
waardigheid te leven en zich in vrijheid te ontplooien
Wonen als sociaal grondrecht
ð Wonen is een sociaal grondrecht?
Ze zijn inherent aan het mens-zijn ® rechten waarover 1-ieder beschikt net omdat hij/zij mens is
Sociale grondrechten.
Ze zijn onaantastbaar en levensnoodzakelijk
o Noodzakelijk voor fysieke en psychische ontwikkeling
o opgenomen in internationale verdragen en grondwetten
o staan ‘boven de wet’
o dragen een project in zich
o willen een doel realiseren (¯)
Traditioneel staat de OVH in voor het beschermen en verwerkelijken van de voorwaarden opdat een
persoon vrij en in waardigheid kan leven
o Grondrechten moeten institutioneel worden verankerd (grondwet)
o Overheid mag de grondrechten van de burgers niet aantasten
o Rechten betekent plichten (voor de overheid om de rechten van de burgers te honoreren)
3
, Weten dat er 2 generaties v. grondrechten zijn ontstaan
1e generatie grondrechten ® burgerlijk en politiek (19e eeuw)
2e generatie grondrechten ® sociaal-economische dimensie (20e eeuw)
o Realiseren van een bepaalde levensstandaard
o Recht op arbeid, voeding, kleding, huisvesting, cultuur, …
Redenering : basisbehoeften dienen vervuld om andere grondrechten te kunnen uitoefenen
Uiteindelijk doel?
o Komen tot een volledig mens-zijn
o ≠ wederkerigheidprincipe, wel solidariteit (vanuit mens-zijn)
o Geïnstitutionaliseerd via de overheid
Uiteindelijk resultaat van burgerlijke, politieke, sociale, economische en culturele grondrechten?
o Een menswaardig leven
o Volledig mens-zijn
o Geïnstitutionaliseerd via de overheid, maar ook toegepast en gehandhaafd (!) niet enkel
gecreëerd
Universele Verklaring voor de rechten van de mens
Art. 3 – 21 – politieke en burgerlijke rechten
Art. 22 – 27 – economische, sociale en culturele rechten
Alle rechten zijn evenwaardig.
4
kwaliteitsvol wonen........................................................................................................................................ 3
Kader 1: wonen als basisbehioefte...................................................................................................................... 3
Kader 2: woonbehoefte en woningmarkt ........................................................................................................... 9
woningmarkt & woonbehoefte ...................................................................................................................... 9
sociale huurmarkt Vlaanderen: facts & figures stakeholders ....................................................................... 20
Kader 3: woonbeleid ........................................................................................................................................ 28
Zorgwonen – ageing in place ........................................................................................................................ 28
zorgwonen – woonzorgcentra ...................................................................................................................... 31
Woningaanpassingen - Personen met een beperking .................................................................................. 33
Wonen aan de onderkant - Armoede ........................................................................................................... 33
Wonen aan de onderkant - Dak- en thuisloosheid ....................................................................................... 34
Vlaanderen – beleidsnota - Wonen .............................................................................................................. 38
Lokaal woonbeleid ........................................................................................................................................ 51
Knelpunten in het - actuele woonbeleid ...................................................................................................... 52
Kader 4: woonkwaliteit ..................................................................................................................................... 54
Woning kwaliteit : begrippen & kader .......................................................................................................... 55
woningkwaliteit : normen & technisch verslag ............................................................................................ 58
woningkwaliteitsnormen : methodiek.......................................................................................................... 58
Technisch verslag : gebouw, woning & bezitting.......................................................................................... 61
technisch verslag : gebouwniveau (deel B) .................................................................................................. 62
Technisch verslag : woning zelf (deel c)........................................................................................................ 64
handhaving – administratief ......................................................................................................................... 76
handhaving – fiscaal ..................................................................................................................................... 82
handhaving – strafrechterlijk........................................................................................................................ 83
handhaving – privaatrechtelijk ..................................................................................................................... 88
handhaving – overbewoning ........................................................................................................................ 90
thema 1 : betaalbaar wonen............................................................................................................................. 93
1. vaststelling ................................................................................................................................................ 93
2. analyse ...................................................................................................................................................... 96
4. basis voor mogelijkheden ....................................................................................................................... 103
4. enkele concrete mogelijkheden ............................................................................................................. 107
thema 2 : collectief wonen .............................................................................................................................. 122
1. Algemene situering ................................................................................................................................. 122
2. veranderende tendensen ....................................................................................................................... 123
3. Collectieve woonvormen ........................................................................................................................ 128
4. coöperatief wonen ................................................................................................................................. 139
5. Belangrijkste actoren / pilootprojecten .................................................................................................. 145
thema 3 : wonen en zorg................................................................................................................................. 146
1. algemene situering ................................................................................................................................. 146
2. vernieuwend in Vlaanderen.................................................................................................................... 150
3. pilootinitiatieven .................................................................................................................................... 161
4. diverse mogelijkheden............................................................................................................................ 165
thema 4 : Meegroeiwonen .............................................................................................................................. 173
1. goed wonen ............................................................................................................................................ 173
1
, 2. Vraag – aanbod ....................................................................................................................................... 176
3. meegroeiwonen...................................................................................................................................... 177
EXAMEN .......................................................................................................................................................... 186
2
, KWALITEITSVOL WONEN
KADER 1: WONEN ALS BASISBEHIOEFTE
Recht op wonen
ð Wonen is een sociaal grondrecht/mensenrecht?
Mensenrechten of grondrechten = een verzameling van subjectieve rechten die tot voorwerp hebben
de wezenlijke voorwaarden te waarborgen om als persoon in
waardigheid te leven en zich in vrijheid te ontplooien
Wonen als sociaal grondrecht
ð Wonen is een sociaal grondrecht?
Ze zijn inherent aan het mens-zijn ® rechten waarover 1-ieder beschikt net omdat hij/zij mens is
Sociale grondrechten.
Ze zijn onaantastbaar en levensnoodzakelijk
o Noodzakelijk voor fysieke en psychische ontwikkeling
o opgenomen in internationale verdragen en grondwetten
o staan ‘boven de wet’
o dragen een project in zich
o willen een doel realiseren (¯)
Traditioneel staat de OVH in voor het beschermen en verwerkelijken van de voorwaarden opdat een
persoon vrij en in waardigheid kan leven
o Grondrechten moeten institutioneel worden verankerd (grondwet)
o Overheid mag de grondrechten van de burgers niet aantasten
o Rechten betekent plichten (voor de overheid om de rechten van de burgers te honoreren)
3
, Weten dat er 2 generaties v. grondrechten zijn ontstaan
1e generatie grondrechten ® burgerlijk en politiek (19e eeuw)
2e generatie grondrechten ® sociaal-economische dimensie (20e eeuw)
o Realiseren van een bepaalde levensstandaard
o Recht op arbeid, voeding, kleding, huisvesting, cultuur, …
Redenering : basisbehoeften dienen vervuld om andere grondrechten te kunnen uitoefenen
Uiteindelijk doel?
o Komen tot een volledig mens-zijn
o ≠ wederkerigheidprincipe, wel solidariteit (vanuit mens-zijn)
o Geïnstitutionaliseerd via de overheid
Uiteindelijk resultaat van burgerlijke, politieke, sociale, economische en culturele grondrechten?
o Een menswaardig leven
o Volledig mens-zijn
o Geïnstitutionaliseerd via de overheid, maar ook toegepast en gehandhaafd (!) niet enkel
gecreëerd
Universele Verklaring voor de rechten van de mens
Art. 3 – 21 – politieke en burgerlijke rechten
Art. 22 – 27 – economische, sociale en culturele rechten
Alle rechten zijn evenwaardig.
4
