Taalevolutie en woordvorming
Zie quizlet voclijst: https://quizlet.com/be/698427109/nederlands-taalevolutie-
woordvorming-flash-cards/
Taalevoluties op het vlak van woordenschat
A. Woorden verouderen en verdwijnen
Woorden raken verouderd = archaïsch → uiteindelijk zelf verdwijnen
Verschillende redenen/oorzaken:
Datgene waarnaar een woord verwijst is verdwenen/wordt niet meer gebruikt
Er is een ander (nieuw) woord dat het oude verdringt → soms nog gebruikt in
formele context
B. Nieuwe woorden ontstaan
Er komen voortdurend nieuwe woorden bij = neologismen
Verschillende redenen/oorzaken:
Nieuwe fenomenen, uitvindingen of ontdekkingen moeten een naam krijgen
Auteurs maken soms nieuwe woorden voor originaliteit en betere uitdrukking
gevoelens/gedachten (kan stijlfiguur zijn)
Dankzij reclamemakers → originele woorden die iets positiefs uitdrukken of
prikkelend werken trekken klanten aan
Kan geïntroduceerd worden als purisme van een leenwoord → taalpuristen
streven naar een ‘zuivere’ taal
Soms heeft een oud woord een pejoratieve connatie gekregen → wordt vervangen
door nieuw, neutraal woord of woord met melioratieve connotatie = eufemisme
Nieuwe woorden worden pas opgenomen in woordenboek als ze hun bestaan en nut
werlekijk bewezen hebben
C. Betekenis van woorden kan wijzigen
Betekenis v/e woord kan doorheen de tijd veranderen
Taalevolutie en woordvorming 1
, Woordvormingsprincipes
→ Nieuwe woorden introduceren? → aantal principes:
1. Leenwoorden: vreemde woorden & bastaardwoorden
Soms geen neologisme maar overgenomen woord/geleend woord uit andere taal
Vreemde woorden = woorden die in hun oorspronkelijke vorm uit andere taal zijn
overgenomen → schrijft en spreekt ze uit zoals in die vreemde taal
EN: flat, aftershave; DU: sowieso, überhaupt; FR: scène, frêle, au sérieux
Bastaardwoorden = woorden die ontleend zijn uit andere taal en aangepast aan NL
→ aanpassing in spelling, uitspraak en/of verbuiging, vervoeging of toevoegen v/e
prefix (voorvoegsel) of suffix (achtervoegsel)
Spelling: tekst (FR: texte); boetiek (FR: boutique)
Uitspraak: directeur (FR: directeur)
Vervoeging: hij checkte (EN: he checked)
Toevoeging achtervoegsel: directie (FR: direction); zich excuseren (FR:
excuser)
❗OPMERKING:
Barbarismen = woord/constructie overgenomen uit vreemde taal en letterlijk vertaald
MAAR het is een taalfout
Gallicismen = overgenomen uit het Frans (Een foto trekken = ... nemen)
(Chauffage = verwarming) (bang hebben = bang zijn)
Anglicismen = overgenomen uit het Engels (Een beslissing maken = ... nemen)
Germanismen = overgenomen uit het Duits (Middels = met/door middel van →
vertaling van mittels)
2. Samenstellingen en afleidingen van bestaande woorden
Samenstelling
Woorden waarin je 2 of meer woorden vindt die afzonderlijk bestaan (= 2 of meer
grondwoorden) → ❗ Soms is er een tussenklank nodig (= geen uitgang/suffix)
Taalevolutie en woordvorming 2
Zie quizlet voclijst: https://quizlet.com/be/698427109/nederlands-taalevolutie-
woordvorming-flash-cards/
Taalevoluties op het vlak van woordenschat
A. Woorden verouderen en verdwijnen
Woorden raken verouderd = archaïsch → uiteindelijk zelf verdwijnen
Verschillende redenen/oorzaken:
Datgene waarnaar een woord verwijst is verdwenen/wordt niet meer gebruikt
Er is een ander (nieuw) woord dat het oude verdringt → soms nog gebruikt in
formele context
B. Nieuwe woorden ontstaan
Er komen voortdurend nieuwe woorden bij = neologismen
Verschillende redenen/oorzaken:
Nieuwe fenomenen, uitvindingen of ontdekkingen moeten een naam krijgen
Auteurs maken soms nieuwe woorden voor originaliteit en betere uitdrukking
gevoelens/gedachten (kan stijlfiguur zijn)
Dankzij reclamemakers → originele woorden die iets positiefs uitdrukken of
prikkelend werken trekken klanten aan
Kan geïntroduceerd worden als purisme van een leenwoord → taalpuristen
streven naar een ‘zuivere’ taal
Soms heeft een oud woord een pejoratieve connatie gekregen → wordt vervangen
door nieuw, neutraal woord of woord met melioratieve connotatie = eufemisme
Nieuwe woorden worden pas opgenomen in woordenboek als ze hun bestaan en nut
werlekijk bewezen hebben
C. Betekenis van woorden kan wijzigen
Betekenis v/e woord kan doorheen de tijd veranderen
Taalevolutie en woordvorming 1
, Woordvormingsprincipes
→ Nieuwe woorden introduceren? → aantal principes:
1. Leenwoorden: vreemde woorden & bastaardwoorden
Soms geen neologisme maar overgenomen woord/geleend woord uit andere taal
Vreemde woorden = woorden die in hun oorspronkelijke vorm uit andere taal zijn
overgenomen → schrijft en spreekt ze uit zoals in die vreemde taal
EN: flat, aftershave; DU: sowieso, überhaupt; FR: scène, frêle, au sérieux
Bastaardwoorden = woorden die ontleend zijn uit andere taal en aangepast aan NL
→ aanpassing in spelling, uitspraak en/of verbuiging, vervoeging of toevoegen v/e
prefix (voorvoegsel) of suffix (achtervoegsel)
Spelling: tekst (FR: texte); boetiek (FR: boutique)
Uitspraak: directeur (FR: directeur)
Vervoeging: hij checkte (EN: he checked)
Toevoeging achtervoegsel: directie (FR: direction); zich excuseren (FR:
excuser)
❗OPMERKING:
Barbarismen = woord/constructie overgenomen uit vreemde taal en letterlijk vertaald
MAAR het is een taalfout
Gallicismen = overgenomen uit het Frans (Een foto trekken = ... nemen)
(Chauffage = verwarming) (bang hebben = bang zijn)
Anglicismen = overgenomen uit het Engels (Een beslissing maken = ... nemen)
Germanismen = overgenomen uit het Duits (Middels = met/door middel van →
vertaling van mittels)
2. Samenstellingen en afleidingen van bestaande woorden
Samenstelling
Woorden waarin je 2 of meer woorden vindt die afzonderlijk bestaan (= 2 of meer
grondwoorden) → ❗ Soms is er een tussenklank nodig (= geen uitgang/suffix)
Taalevolutie en woordvorming 2
