SAMENVATTING
GOEDERENRECHT
2021-2022
,DEEL 1 Algemeen................................................................................................................................... 11
Titel 1 Situering van het goederenrecht...................................................................................................... 11
Titel 2 Temporeel toepassingsgebied Boek 3 BW........................................................................................ 13
Hoofdstuk 1 Principe: eerbiedigende werking per 1 september 2021.....................................................13
Hoofdstuk 2 Bijzondere regimes inzake overgangsrecht.........................................................................14
Afdeling 1. Bijzondere regeling voor verkrijgende verjaring................................................................14
Afdeling 2. Bijzondere regeling voor horizontale eigendomssplitsingen (opstal).................................14
Hoofdstuk 3 Anticipatieve toepassing voor inwerkingtreding.................................................................16
Titel 3 Vermogensleer................................................................................................................................. 17
Hoofdstuk1. Begrip en samenstelling van vermogen..............................................................................17
Hoofdstuk 2 Kenmerken en functies van het vermogen..........................................................................17
Hoofdstuk 3 Overdracht van het vermogen............................................................................................ 18
Hoofdstuk 4 Gehoudenheid met het volledige vermogen en eenheid van vermogen.............................19
Titel 4 Algemene principes van zakelijke rechten........................................................................................ 22
Hoofdstuk 1. Onderscheid tussen zakelijke en persoonlijke rechten.......................................................22
Afdeling 1. Klassieke zienswijze........................................................................................................... 22
Afdeling 2. Kritiek op klassieke zienswijze........................................................................................... 22
Afdeling 3. Nieuwe indeling van GINOSSAR......................................................................................... 23
Afdeling 4. Synthese............................................................................................................................ 24
Hoofdstuk 2. Numerus clausus en ‘gecontroleerde’ wilsautonomie.......................................................25
Afdeling 1. Numerus clausus............................................................................................................... 25
Onderafdeling 1. Begrip en opsomming zakelijke rechten..............................................................25
Onderafdeling 2. Grondslagen voor numerus clausus.....................................................................26
Onderafdeling 3. Nuanceringen...................................................................................................... 27
Afdeling 2. ‘Gecontroleerde wilsautonomie’....................................................................................... 27
Hoofdstuk 3. Kenmerken van zakelijke rechten......................................................................................28
Afdeling 1. Volgrecht........................................................................................................................... 28
§1. Principe................................................................................................................................. 28
§2. Uitzonderingen...................................................................................................................... 29
Afdeling 2. Bescherming tegen insolvabiliteit...................................................................................... 30
Afdeling 3. Bijzondere vereisten inzake het voorwerp van zakelijke rechten......................................31
Onderafdeling 1. Specialiteitsbeginsel – Zakelijke subrogatie – Vermenging..................................31
§1. Principe................................................................................................................................. 31
2
, §2. Zakelijke subrogatie............................................................................................................... 32
§3. Vermenging........................................................................................................................... 32
Onderafdeling 2. Eenheidsbeginsel – accessoriteitsbeginsel...........................................................33
Hoofdstuk 4. Rechtsvorderingen ter bescherming van zakelijke rechten................................................34
Afdeling 1. Bezitsvorderingen............................................................................................................. 34
Onderafdeling 1. Begrip.................................................................................................................. 34
Onderafdeling 2. Welke bezitsvorderingen zijn er?.........................................................................35
Onderafdeling 3. Vereisten............................................................................................................. 35
§1. Openbaar en ongestoord bezit van een onroerend zakelijk recht.........................................35
§2. Vereisten in verband met de bezitsstoornis..........................................................................36
§3. Termijn om een bezitsvordering in te stellen.........................................................................36
Onderafdeling 4. Rechtspleging....................................................................................................... 36
Onderafdeling 5. Gevolgen.............................................................................................................. 37
Onderafdeling 6. Bezitsstoornissen die niet (meer) beteugeld worden door een bezitsvordering. .37
Afdeling 2. Zakelijke rechtsvorderingen.............................................................................................. 37
Onderafdeling 1. Inleiding............................................................................................................... 37
Onderafdeling 2. Welke zakelijke rechtsvorderingen (ter bescherming van een zakelijk recht) zijn
er?................................................................................................................................................... 38
Onderafdeling 3. Vereisten............................................................................................................. 39
Onderafdeling 4. Gevolgen.............................................................................................................. 39
§1. Zakenrechtelijke gevolgen..................................................................................................... 39
§2. Vergoedingen........................................................................................................................ 40
Hoofdstuk 5. (Her)kwalificatie en conversie van zakelijke rechten..........................................................40
Titel 5 Verkrijging en overdracht van zakelijke rechten...............................................................................42
Hoofdstuk 1. Overdraagbaarheid van goederen.....................................................................................42
Hoofdstuk 2. Afgeleide vs. oorspronkelijke wijze van verkrijging algemeen............................................42
Afdeling 1. Overzicht........................................................................................................................... 42
Afdeling 2. Afgeleide wijze van verkrijging.......................................................................................... 43
Afdeling 3. Oorspronkelijke wijze van verkrijging................................................................................44
Afdeling 4. Verschillen tussen afgeleide en oorspronkelijke wijze van verkrijging...............................44
Hoofdstuk 3. Afgeleide wijzen van verkrijging......................................................................................... 45
Afdeling 1. Algemeen.......................................................................................................................... 45
Afdeling 2. Titel tot overdracht of vestiging........................................................................................45
3
, Afdeling 3. Beschikkingsbevoegdheid.................................................................................................. 49
Onderafdeling 1. Principes.............................................................................................................. 49
Onderafdeling 2. Uitzonderingen op de beschikkingsbevoegdheid.................................................50
§1. Beschikkkingsonbevoegdheid................................................................................................ 50
§2. Remedies tegen onbevoegd handelen................................................................................... 51
§3. Een werkzame overdracht ondanks onbevoegdheid.............................................................52
§4. Contractuele inperking van beschikkingsbevoegdheid..........................................................54
§5. Gevolgen bij miskenning........................................................................................................ 55
Onderafdeling 3. Bevoegdheid aan derden.....................................................................................55
§1. Bevoegdheid op grond van het eigen zakelijk recht...............................................................55
§2. Bevoegdheid wegens de aard van de goederen....................................................................56
§3. Conventionele toekenning van bevoegdheid.........................................................................57
§4. Algemene regime van bevoegdheid over andermans goederen............................................57
Afdeling 4. Juridische levering............................................................................................................. 57
Hoofdstuk 4. Oorspronkelijke wijzen van verkrijging..............................................................................58
Afdeling 1. Begripsbepaling en algemene gevolgen........................................................................58
Afdeling 2. Verkrijgende verjaring................................................................................................... 59
Onderafdeling 1. Definitie........................................................................................................... 59
Onderafdeling 2. Vereisten van de verkrijgende verjaring...........................................................59
Onderafdeling 3. Gevolgen van de verkrijgende verjaring...........................................................64
Onderafdeling 4. Ongedaanmaking van de verkrijgende verjaring..............................................67
Onderafdeling 5. De verkrijgende verjaring van dwingend recht?...............................................68
Afdeling 3. Onmiddellijke verkrijging te goeder trouw van roerende zakelijke rechten...................69
Onderafdeling 1. Inleiding........................................................................................................... 69
Onderafdeling 2. Vereisten.......................................................................................................... 69
Onderafdeling 3. Gevolgen.......................................................................................................... 71
Afdeling 4. Verkrijging van vruchten en opbrengsten (art. 3.29 BW)...............................................72
Onderafdeling 1. Algemeen......................................................................................................... 72
Onderafdeling 2. Verkrijging van de vruchten en opbrengsten door de bezitter te goeder trouw
(eerste lid)................................................................................................................................... 72
Onderafdeling 3. Bezitter te kwader trouw na een oorspronkelijke verkrijging (tweede lid):
voordeelsafdracht van de opbrengsten.......................................................................................74
Afdeling 5. Toe-eigening (occupatio) van heerloze goederen (res nullius).......................................76
Onderafdeling 1. Verkrijging van roerende heerloze goederen...................................................76
4
GOEDERENRECHT
2021-2022
,DEEL 1 Algemeen................................................................................................................................... 11
Titel 1 Situering van het goederenrecht...................................................................................................... 11
Titel 2 Temporeel toepassingsgebied Boek 3 BW........................................................................................ 13
Hoofdstuk 1 Principe: eerbiedigende werking per 1 september 2021.....................................................13
Hoofdstuk 2 Bijzondere regimes inzake overgangsrecht.........................................................................14
Afdeling 1. Bijzondere regeling voor verkrijgende verjaring................................................................14
Afdeling 2. Bijzondere regeling voor horizontale eigendomssplitsingen (opstal).................................14
Hoofdstuk 3 Anticipatieve toepassing voor inwerkingtreding.................................................................16
Titel 3 Vermogensleer................................................................................................................................. 17
Hoofdstuk1. Begrip en samenstelling van vermogen..............................................................................17
Hoofdstuk 2 Kenmerken en functies van het vermogen..........................................................................17
Hoofdstuk 3 Overdracht van het vermogen............................................................................................ 18
Hoofdstuk 4 Gehoudenheid met het volledige vermogen en eenheid van vermogen.............................19
Titel 4 Algemene principes van zakelijke rechten........................................................................................ 22
Hoofdstuk 1. Onderscheid tussen zakelijke en persoonlijke rechten.......................................................22
Afdeling 1. Klassieke zienswijze........................................................................................................... 22
Afdeling 2. Kritiek op klassieke zienswijze........................................................................................... 22
Afdeling 3. Nieuwe indeling van GINOSSAR......................................................................................... 23
Afdeling 4. Synthese............................................................................................................................ 24
Hoofdstuk 2. Numerus clausus en ‘gecontroleerde’ wilsautonomie.......................................................25
Afdeling 1. Numerus clausus............................................................................................................... 25
Onderafdeling 1. Begrip en opsomming zakelijke rechten..............................................................25
Onderafdeling 2. Grondslagen voor numerus clausus.....................................................................26
Onderafdeling 3. Nuanceringen...................................................................................................... 27
Afdeling 2. ‘Gecontroleerde wilsautonomie’....................................................................................... 27
Hoofdstuk 3. Kenmerken van zakelijke rechten......................................................................................28
Afdeling 1. Volgrecht........................................................................................................................... 28
§1. Principe................................................................................................................................. 28
§2. Uitzonderingen...................................................................................................................... 29
Afdeling 2. Bescherming tegen insolvabiliteit...................................................................................... 30
Afdeling 3. Bijzondere vereisten inzake het voorwerp van zakelijke rechten......................................31
Onderafdeling 1. Specialiteitsbeginsel – Zakelijke subrogatie – Vermenging..................................31
§1. Principe................................................................................................................................. 31
2
, §2. Zakelijke subrogatie............................................................................................................... 32
§3. Vermenging........................................................................................................................... 32
Onderafdeling 2. Eenheidsbeginsel – accessoriteitsbeginsel...........................................................33
Hoofdstuk 4. Rechtsvorderingen ter bescherming van zakelijke rechten................................................34
Afdeling 1. Bezitsvorderingen............................................................................................................. 34
Onderafdeling 1. Begrip.................................................................................................................. 34
Onderafdeling 2. Welke bezitsvorderingen zijn er?.........................................................................35
Onderafdeling 3. Vereisten............................................................................................................. 35
§1. Openbaar en ongestoord bezit van een onroerend zakelijk recht.........................................35
§2. Vereisten in verband met de bezitsstoornis..........................................................................36
§3. Termijn om een bezitsvordering in te stellen.........................................................................36
Onderafdeling 4. Rechtspleging....................................................................................................... 36
Onderafdeling 5. Gevolgen.............................................................................................................. 37
Onderafdeling 6. Bezitsstoornissen die niet (meer) beteugeld worden door een bezitsvordering. .37
Afdeling 2. Zakelijke rechtsvorderingen.............................................................................................. 37
Onderafdeling 1. Inleiding............................................................................................................... 37
Onderafdeling 2. Welke zakelijke rechtsvorderingen (ter bescherming van een zakelijk recht) zijn
er?................................................................................................................................................... 38
Onderafdeling 3. Vereisten............................................................................................................. 39
Onderafdeling 4. Gevolgen.............................................................................................................. 39
§1. Zakenrechtelijke gevolgen..................................................................................................... 39
§2. Vergoedingen........................................................................................................................ 40
Hoofdstuk 5. (Her)kwalificatie en conversie van zakelijke rechten..........................................................40
Titel 5 Verkrijging en overdracht van zakelijke rechten...............................................................................42
Hoofdstuk 1. Overdraagbaarheid van goederen.....................................................................................42
Hoofdstuk 2. Afgeleide vs. oorspronkelijke wijze van verkrijging algemeen............................................42
Afdeling 1. Overzicht........................................................................................................................... 42
Afdeling 2. Afgeleide wijze van verkrijging.......................................................................................... 43
Afdeling 3. Oorspronkelijke wijze van verkrijging................................................................................44
Afdeling 4. Verschillen tussen afgeleide en oorspronkelijke wijze van verkrijging...............................44
Hoofdstuk 3. Afgeleide wijzen van verkrijging......................................................................................... 45
Afdeling 1. Algemeen.......................................................................................................................... 45
Afdeling 2. Titel tot overdracht of vestiging........................................................................................45
3
, Afdeling 3. Beschikkingsbevoegdheid.................................................................................................. 49
Onderafdeling 1. Principes.............................................................................................................. 49
Onderafdeling 2. Uitzonderingen op de beschikkingsbevoegdheid.................................................50
§1. Beschikkkingsonbevoegdheid................................................................................................ 50
§2. Remedies tegen onbevoegd handelen................................................................................... 51
§3. Een werkzame overdracht ondanks onbevoegdheid.............................................................52
§4. Contractuele inperking van beschikkingsbevoegdheid..........................................................54
§5. Gevolgen bij miskenning........................................................................................................ 55
Onderafdeling 3. Bevoegdheid aan derden.....................................................................................55
§1. Bevoegdheid op grond van het eigen zakelijk recht...............................................................55
§2. Bevoegdheid wegens de aard van de goederen....................................................................56
§3. Conventionele toekenning van bevoegdheid.........................................................................57
§4. Algemene regime van bevoegdheid over andermans goederen............................................57
Afdeling 4. Juridische levering............................................................................................................. 57
Hoofdstuk 4. Oorspronkelijke wijzen van verkrijging..............................................................................58
Afdeling 1. Begripsbepaling en algemene gevolgen........................................................................58
Afdeling 2. Verkrijgende verjaring................................................................................................... 59
Onderafdeling 1. Definitie........................................................................................................... 59
Onderafdeling 2. Vereisten van de verkrijgende verjaring...........................................................59
Onderafdeling 3. Gevolgen van de verkrijgende verjaring...........................................................64
Onderafdeling 4. Ongedaanmaking van de verkrijgende verjaring..............................................67
Onderafdeling 5. De verkrijgende verjaring van dwingend recht?...............................................68
Afdeling 3. Onmiddellijke verkrijging te goeder trouw van roerende zakelijke rechten...................69
Onderafdeling 1. Inleiding........................................................................................................... 69
Onderafdeling 2. Vereisten.......................................................................................................... 69
Onderafdeling 3. Gevolgen.......................................................................................................... 71
Afdeling 4. Verkrijging van vruchten en opbrengsten (art. 3.29 BW)...............................................72
Onderafdeling 1. Algemeen......................................................................................................... 72
Onderafdeling 2. Verkrijging van de vruchten en opbrengsten door de bezitter te goeder trouw
(eerste lid)................................................................................................................................... 72
Onderafdeling 3. Bezitter te kwader trouw na een oorspronkelijke verkrijging (tweede lid):
voordeelsafdracht van de opbrengsten.......................................................................................74
Afdeling 5. Toe-eigening (occupatio) van heerloze goederen (res nullius).......................................76
Onderafdeling 1. Verkrijging van roerende heerloze goederen...................................................76
4
