Hogeschool Gent
Ontwikkelingsstoornissen
2
Spellingsstoornissen
2021 - 2022
,Inhoud
Herhaling OS1 ................................................................................................................................................................... 2
Orthografie Nederlands ................................................................................................................................................ 2
Spellingstrategieën ....................................................................................................................................................... 2
Spellingprobleme .......................................................................................................................................................... 2
Specifieke symptomatologie ......................................................................................................................................... 2
Foutenclassificatie van Gheysen ................................................................................................................................... 3
Verloop normale spelling .............................................................................................................................................. 3
Foutenanalyse Spelling ................................................................................................................................................. 4
Gheysen ........................................................................................................................................................................ 4
Diagnostiek........................................................................................................................................................................ 7
Functies onderzoek ....................................................................................................................................................... 7
Productgericht spellingonderzoek ................................................................................................................................ 7
1. Tests(s) .............................................................................................................................................................. 7
2. Interpretatie scores......................................................................................................................................... 10
Procesgericht spellingonderzoek ................................................................................................................................ 11
Uitgebreide diagnostiek .............................................................................................................................................. 11
Voorwaarden en procedure terugbetaling ................................................................................................................. 12
Aanvangsbilan ............................................................................................................................................................. 14
Therapie .......................................................................................................................................................................... 14
Algemene richtlijnen therapie .................................................................................................................................... 14
Inhoud therapie .......................................................................................................................................................... 14
Basisregels therapie ................................................................................................................................................ 16
Therapie op niveau van klankzuivere woorden .......................................................................................................... 18
Therapie bij regelwoorden.......................................................................................................................................... 18
Frequente regelwoorden (in therapie) ................................................................................................................... 18
Therapie bij onthoudwoorden .................................................................................................................................... 19
Instructieprincipes ...................................................................................................................................................... 19
Mogelijke oefeningen ............................................................................................................................................. 20
Handelingsplan............................................................................................................................................................ 22
Doel handelingsplan................................................................................................................................................ 22
Opbouw handelingsplan ......................................................................................................................................... 22
Doelstellingen formuleren .......................................................................................................................................... 24
Psycho-educatie en STICORDI maatregelen ................................................................................................................... 25
STICORDI-maatregelen (basisonderwijs) .................................................................................................................... 25
STICORDI-maatregelen (secundair onderwijs)............................................................................................................ 26
Feedback ......................................................................................................................................................................... 28
Mogelijke examenvragen ................................................................................................................................................ 29
1
, Leerstoornissen: spellingstoornissen
Herhaling OS1
Orthografie Nederlands
• Hoorwoorden
• Regelwoorden
• Onthoudwoorden
Spellingstrategieën
• Specifieke spellingstrategieën
o Fonologische strategie (klankstrategie, auditieve strategie)
o Visuele strategie (woordbeeldstrategie, geheugenstrategie)
o Analogieaanpak
o Regelstrategie
• Hulp- en compensatiestrategieën
o Zoek- en opzoekstrategieën
o Inzetten spellingchecker
Spellingproblemen
Klankzuivere woorden
• een gebrekkige auditieve discriminatie
• een gebrekkige auditieve analyse
• de eigen uitspraak van het kind
• een foutieve omzetting van klank naar teken, onzekerheid in de notatie
• problemen met het auditief sequentieel geheugen
• problemen bij de omzetting van de auditief geanalyseerde sequentie naar de visuo-motorische sequentie
• onbekendheid met het woord
• problemen met de ruimtelijke oriëntatie (bijvoorbeeld bij b/d problemen)
Niet-klankzuivere woorden
• Spellingsregels
• Visueel parate woordbeelden
Specifieke symptomatologie
• Op letter – klankniveau
• Op het niveau van eenlettergrepige woorden
• Op het niveau van twee- en meerlettergrepige woorden
• Op zinsniveau
Letter – klankniveau
= perceptuele fouten
• Eerder willekeurige vervanging
• Vervanging door verwante letter – klank
• Omkeringen
• Vervanging door niet bestaand letterbeeld
2
Ontwikkelingsstoornissen
2
Spellingsstoornissen
2021 - 2022
,Inhoud
Herhaling OS1 ................................................................................................................................................................... 2
Orthografie Nederlands ................................................................................................................................................ 2
Spellingstrategieën ....................................................................................................................................................... 2
Spellingprobleme .......................................................................................................................................................... 2
Specifieke symptomatologie ......................................................................................................................................... 2
Foutenclassificatie van Gheysen ................................................................................................................................... 3
Verloop normale spelling .............................................................................................................................................. 3
Foutenanalyse Spelling ................................................................................................................................................. 4
Gheysen ........................................................................................................................................................................ 4
Diagnostiek........................................................................................................................................................................ 7
Functies onderzoek ....................................................................................................................................................... 7
Productgericht spellingonderzoek ................................................................................................................................ 7
1. Tests(s) .............................................................................................................................................................. 7
2. Interpretatie scores......................................................................................................................................... 10
Procesgericht spellingonderzoek ................................................................................................................................ 11
Uitgebreide diagnostiek .............................................................................................................................................. 11
Voorwaarden en procedure terugbetaling ................................................................................................................. 12
Aanvangsbilan ............................................................................................................................................................. 14
Therapie .......................................................................................................................................................................... 14
Algemene richtlijnen therapie .................................................................................................................................... 14
Inhoud therapie .......................................................................................................................................................... 14
Basisregels therapie ................................................................................................................................................ 16
Therapie op niveau van klankzuivere woorden .......................................................................................................... 18
Therapie bij regelwoorden.......................................................................................................................................... 18
Frequente regelwoorden (in therapie) ................................................................................................................... 18
Therapie bij onthoudwoorden .................................................................................................................................... 19
Instructieprincipes ...................................................................................................................................................... 19
Mogelijke oefeningen ............................................................................................................................................. 20
Handelingsplan............................................................................................................................................................ 22
Doel handelingsplan................................................................................................................................................ 22
Opbouw handelingsplan ......................................................................................................................................... 22
Doelstellingen formuleren .......................................................................................................................................... 24
Psycho-educatie en STICORDI maatregelen ................................................................................................................... 25
STICORDI-maatregelen (basisonderwijs) .................................................................................................................... 25
STICORDI-maatregelen (secundair onderwijs)............................................................................................................ 26
Feedback ......................................................................................................................................................................... 28
Mogelijke examenvragen ................................................................................................................................................ 29
1
, Leerstoornissen: spellingstoornissen
Herhaling OS1
Orthografie Nederlands
• Hoorwoorden
• Regelwoorden
• Onthoudwoorden
Spellingstrategieën
• Specifieke spellingstrategieën
o Fonologische strategie (klankstrategie, auditieve strategie)
o Visuele strategie (woordbeeldstrategie, geheugenstrategie)
o Analogieaanpak
o Regelstrategie
• Hulp- en compensatiestrategieën
o Zoek- en opzoekstrategieën
o Inzetten spellingchecker
Spellingproblemen
Klankzuivere woorden
• een gebrekkige auditieve discriminatie
• een gebrekkige auditieve analyse
• de eigen uitspraak van het kind
• een foutieve omzetting van klank naar teken, onzekerheid in de notatie
• problemen met het auditief sequentieel geheugen
• problemen bij de omzetting van de auditief geanalyseerde sequentie naar de visuo-motorische sequentie
• onbekendheid met het woord
• problemen met de ruimtelijke oriëntatie (bijvoorbeeld bij b/d problemen)
Niet-klankzuivere woorden
• Spellingsregels
• Visueel parate woordbeelden
Specifieke symptomatologie
• Op letter – klankniveau
• Op het niveau van eenlettergrepige woorden
• Op het niveau van twee- en meerlettergrepige woorden
• Op zinsniveau
Letter – klankniveau
= perceptuele fouten
• Eerder willekeurige vervanging
• Vervanging door verwante letter – klank
• Omkeringen
• Vervanging door niet bestaand letterbeeld
2
