INLEIDING
De innervatie van de skeletspieren gebeurt door de cerebrospinale zenuwen, deze lopen ongeveer op dezelfde manier. Dit is hoe het verloop
en het aftakkingspatroon ven een cerebrospinale zenuw eruitziet op het niveau van de lenden en het kruis
Verbonden met het ruggenmerg door
- Radix dorsalis (= dorsale wortel) ➔ sensibele zenuwvezels
- Radix ventralis (= ventrale wortel) ➔ motorische zenuwvezels
Thv het foramen intervertebrale versmelten de 2 radixxen tot 1 geheel ➔ en nervus spinalis/ spinaalzenuw die uit dit foramen treedt. Per
segment is er 1 linker en 1 rechter n spinalis, kort na de uittrede uit het wervelkanaal splitst in 2 componenten
- Autonome component (anatomisch) als r communicans albus (in het thoracolumbale deel van ruggenmerg)
o Bestaat uit preganglionaire vezels van het sympathisch zenuwstelsel
o Of vormen de vezels een synaps on de paravertebrale ganglia. De postganglionaire vezels trekken, vanuit het
paravertebrale ganglion, als een r communicans griseus terug naar de n spinalis om finaal in de perifere bloedvaten,
haarspiertjes en zweetklieren te innerveren
o Of ze vormen geen synaps, maar trekken hierdoor en vormen een synaps verderop, dichter bij het eindorgaan zelf in de
prevertebrale ganglia
- Somatische (anatomisch) component splitst in 3 takken
o R meningeus
▪ Loopt terug in het(zelfde) wervelkanaal om de ruggenmergvliezen en de bloedvaten rondom het ruggenmerg
te innerveren
o R dorsalis (➔ huid en spieren dorsaal van de wervelkolom)
▪ Loopt op het niveau van het kruis doorheen de foramina sacralia dorsalia
▪ Splitst in 2 takken
• R medialis ➔ epaxiale spieren
• R lateralis, komt tussen de m longissimus en m iliocostalis tevoorschijn als een huidtak (= ‘de eerste
huidtak’). Deze huidtak deelt zicht net onder de huid in een r cutaneus medialis en r cutaneus
lateralis. Deze lopen over de m gluteus medius en worden aangeduid als nn clunium cranialis (voor de
nn lumbales) en de nn clunium mediae (voor de nn sacrales) ➔ innerveren de huid in de
lendenstreek en op het kruist tot tegen de knie
• R ventralis ➔ huid en spieren ventraal van de wervelkolom en de ledematen, gaan netwerken
vormen ➔ plexus lumbosacralis voor het achterste lidmaat ➔ 1 welbepaalde n spinalis van 1
bepaald ruggenmergsegment kan spieren innerveren die tot andere segmenten behoort
ZENUWEN INNERVATIE ONTSTAAN/DIERSVERSCHIL VERLOOP EQ RU CAR
PLEXUS LUMBALIS
Plexus lumbalis Het aantal nn lumbales die een dier heeft hangt af van het aantal lendenwervels, CARN hebben X X X
er 7 (de eerste is in 2 gesplitst) terwijl de andere er 6 hebben
De plexus lumbalis wordt gevormd door de rami ventrales van de verschillende nn lumbales
(buiten de eerste 2 nn lumbales).
Plexus lumbosacralis De laatste 2 nn lumbales gaan naast onderlinge verbindingen, zich ook verbindingen met de X X X
nn sacrales ➔ vormen van een plexus lumbosacralis. Hieruit ontstaan de zwaarste zenuwen
N iliohypogastricus Lendenspieren L1 Komt tussen de m psoas major en de X X X
Gevormd door de r ventralis m quadratus lumborum tevoorschijn
van de eerste n lumbalis ➔ hier takken naar de lendenspieren
CARN = r ventralis van L1
vormt de n iliohypogastricus
cranialis en de r ventralis van
L2, de n iliohypogastricus
caudalis (beide een
vergelijkbare loop)
R cutaneus lateralis Buikspieren Aftakking van de n duikt door de buikspieren naar de X X X
(tweede huidtak) Onderste deel iliohypogastricus buikwand en eindigt aan de laterale
buikwand tem de vlakte van de knie
laterale vlakte van Ontstaat aan de laterale boord
de knie van de m psoas major
R cutaneus ventralis Buikspieren Aftakking van de n Na afgifte van de r cutaneus lateralis X X X
(derde huidtak) Huid van de iliohypogastricus loopt de zenuw verder tussen de m
uitwendige transversus abdominis en m obliquus
geslachtsdelen abdominis internus, ze doorboort de
(preputium, m rectus abdominis en komt aan de
scrotum, uier, opp aan de onderzijde van de buik als
perineaalstreek) de r cutaneus ventralis
Binnenkant bil + takjes verbinding met de takken
van de n ilioinguinalis en van de n
genitofemoralis tot de nn inguinalis
die langs de uitwendige liesring de
uitwendige geslachtsdelen en de
binnenkant van de bil reiken
, N ilioinguinalis Lendenspieren L2 Komt tussen de m psoas major en de X X X
Gevormd door de r ventralis m quadratus lumborum tevoorschijn
van de tweede (CARN 3de) n (takken naar de lendenspieren)
lumbalis, loopt parallel met de
vorige zenuw
R cutaneus lateralis Buikspieren Aftakking van de n duikt door de buikspieren naar de X X X
(tweede huidtak) Onderste deel iliohypogastricus buikwand en eindigt aan de laterale
buikwand tem de vlakte van de knie
laterale vlakte van Ontstaat aan de laterale boord
de knie van de m psoas major
R cutaneus ventralis Buikspieren Aftakking van de n Na afgifte van de r cutaneus lateralis X X X
(derde huidtak) Huid van de iliohypogastricus loopt de zenuw verder tussen de m
uitwendige transversus abdominis en m obliquus
geslachtsdelen abdominis internus, ze doorboort de
(preputium, m rectus abdominis en komt aan de
scrotum, uier, opp aan de onderzijde van de buik als
perineaalstreek) de r cutaneus ventralis
Binnenkant bil + takjes verbinding met de takken
van de n ilioinguinalis en van de n
genitofemoralis tot de nn inguinalis
die langs de uitwendige liesring de
uitwendige geslachtsdelen en de
binnenkant van de bil reiken
N genitofemoralis Lendenspieren (L2), L3, L4 De eerste zenuw die deel uitmaakt X X X
van de plexus lumbalis en heeft een
ander verloop dan de 2 vorige
zenuwen
Dringt door de m psoas minor en
deelt zich direct in 2 takken
Geeft ondertussen takken af naar de
lendenspieren
R femoralis Aftakking n genitofemoralis Bereikt via de lacuna vasorum het X X X
dijkanaal (afwezig bij de huisdieren)
R genitalis Aftakking n genitofemoralis Kruist de a circumflexa ilium X X X
profunda en treedt langs de
achterrand van de m obliquus
abdominalis internus samen met de a
pudenda externa in het lieskanaal en
splitst in het kanaal in 2 takken
R cranialis M cremaster Aftakking van de r genitalis Zuivere spiertak die naar de m X X X
cremaster gaat (alleen bij mannelijke
dieren goed ontwikkeld)
R caudalis Nn scrotales Aftakking van de r genitalis Loopt samen met de takken van de n X X X
Nn mammarii iliohypogastricus en van de n
ilioinguinalis als nn inguinalis verder
in het lieskanaal
Bereikt via het lieskanaal de
uitwendige geslachtsdelen (nn
scrotales, nn mammarii)
N cutaneus femoris Lendenspieren L3, L4, L5 Een gemengde zenuw, met als X X X
lateralis Huid mediaal en motorisch innervatiegebied de
lateraal van de lendenspieren
lendenstreek Kruipt tussen de m psoas major en de
m psoas minor en loopt langs de
laterale zijde van de m psoas major
verder
Komt samen met de r caudalis van de
a circumflexa ilium profunda aan de
mediale voorrand van de m tensor
fascia lata te liggen (maar innerveert
de MFL niet!) en loopt zuiver
sensiebel verder tot aan de knie
De innervatie van de skeletspieren gebeurt door de cerebrospinale zenuwen, deze lopen ongeveer op dezelfde manier. Dit is hoe het verloop
en het aftakkingspatroon ven een cerebrospinale zenuw eruitziet op het niveau van de lenden en het kruis
Verbonden met het ruggenmerg door
- Radix dorsalis (= dorsale wortel) ➔ sensibele zenuwvezels
- Radix ventralis (= ventrale wortel) ➔ motorische zenuwvezels
Thv het foramen intervertebrale versmelten de 2 radixxen tot 1 geheel ➔ en nervus spinalis/ spinaalzenuw die uit dit foramen treedt. Per
segment is er 1 linker en 1 rechter n spinalis, kort na de uittrede uit het wervelkanaal splitst in 2 componenten
- Autonome component (anatomisch) als r communicans albus (in het thoracolumbale deel van ruggenmerg)
o Bestaat uit preganglionaire vezels van het sympathisch zenuwstelsel
o Of vormen de vezels een synaps on de paravertebrale ganglia. De postganglionaire vezels trekken, vanuit het
paravertebrale ganglion, als een r communicans griseus terug naar de n spinalis om finaal in de perifere bloedvaten,
haarspiertjes en zweetklieren te innerveren
o Of ze vormen geen synaps, maar trekken hierdoor en vormen een synaps verderop, dichter bij het eindorgaan zelf in de
prevertebrale ganglia
- Somatische (anatomisch) component splitst in 3 takken
o R meningeus
▪ Loopt terug in het(zelfde) wervelkanaal om de ruggenmergvliezen en de bloedvaten rondom het ruggenmerg
te innerveren
o R dorsalis (➔ huid en spieren dorsaal van de wervelkolom)
▪ Loopt op het niveau van het kruis doorheen de foramina sacralia dorsalia
▪ Splitst in 2 takken
• R medialis ➔ epaxiale spieren
• R lateralis, komt tussen de m longissimus en m iliocostalis tevoorschijn als een huidtak (= ‘de eerste
huidtak’). Deze huidtak deelt zicht net onder de huid in een r cutaneus medialis en r cutaneus
lateralis. Deze lopen over de m gluteus medius en worden aangeduid als nn clunium cranialis (voor de
nn lumbales) en de nn clunium mediae (voor de nn sacrales) ➔ innerveren de huid in de
lendenstreek en op het kruist tot tegen de knie
• R ventralis ➔ huid en spieren ventraal van de wervelkolom en de ledematen, gaan netwerken
vormen ➔ plexus lumbosacralis voor het achterste lidmaat ➔ 1 welbepaalde n spinalis van 1
bepaald ruggenmergsegment kan spieren innerveren die tot andere segmenten behoort
ZENUWEN INNERVATIE ONTSTAAN/DIERSVERSCHIL VERLOOP EQ RU CAR
PLEXUS LUMBALIS
Plexus lumbalis Het aantal nn lumbales die een dier heeft hangt af van het aantal lendenwervels, CARN hebben X X X
er 7 (de eerste is in 2 gesplitst) terwijl de andere er 6 hebben
De plexus lumbalis wordt gevormd door de rami ventrales van de verschillende nn lumbales
(buiten de eerste 2 nn lumbales).
Plexus lumbosacralis De laatste 2 nn lumbales gaan naast onderlinge verbindingen, zich ook verbindingen met de X X X
nn sacrales ➔ vormen van een plexus lumbosacralis. Hieruit ontstaan de zwaarste zenuwen
N iliohypogastricus Lendenspieren L1 Komt tussen de m psoas major en de X X X
Gevormd door de r ventralis m quadratus lumborum tevoorschijn
van de eerste n lumbalis ➔ hier takken naar de lendenspieren
CARN = r ventralis van L1
vormt de n iliohypogastricus
cranialis en de r ventralis van
L2, de n iliohypogastricus
caudalis (beide een
vergelijkbare loop)
R cutaneus lateralis Buikspieren Aftakking van de n duikt door de buikspieren naar de X X X
(tweede huidtak) Onderste deel iliohypogastricus buikwand en eindigt aan de laterale
buikwand tem de vlakte van de knie
laterale vlakte van Ontstaat aan de laterale boord
de knie van de m psoas major
R cutaneus ventralis Buikspieren Aftakking van de n Na afgifte van de r cutaneus lateralis X X X
(derde huidtak) Huid van de iliohypogastricus loopt de zenuw verder tussen de m
uitwendige transversus abdominis en m obliquus
geslachtsdelen abdominis internus, ze doorboort de
(preputium, m rectus abdominis en komt aan de
scrotum, uier, opp aan de onderzijde van de buik als
perineaalstreek) de r cutaneus ventralis
Binnenkant bil + takjes verbinding met de takken
van de n ilioinguinalis en van de n
genitofemoralis tot de nn inguinalis
die langs de uitwendige liesring de
uitwendige geslachtsdelen en de
binnenkant van de bil reiken
, N ilioinguinalis Lendenspieren L2 Komt tussen de m psoas major en de X X X
Gevormd door de r ventralis m quadratus lumborum tevoorschijn
van de tweede (CARN 3de) n (takken naar de lendenspieren)
lumbalis, loopt parallel met de
vorige zenuw
R cutaneus lateralis Buikspieren Aftakking van de n duikt door de buikspieren naar de X X X
(tweede huidtak) Onderste deel iliohypogastricus buikwand en eindigt aan de laterale
buikwand tem de vlakte van de knie
laterale vlakte van Ontstaat aan de laterale boord
de knie van de m psoas major
R cutaneus ventralis Buikspieren Aftakking van de n Na afgifte van de r cutaneus lateralis X X X
(derde huidtak) Huid van de iliohypogastricus loopt de zenuw verder tussen de m
uitwendige transversus abdominis en m obliquus
geslachtsdelen abdominis internus, ze doorboort de
(preputium, m rectus abdominis en komt aan de
scrotum, uier, opp aan de onderzijde van de buik als
perineaalstreek) de r cutaneus ventralis
Binnenkant bil + takjes verbinding met de takken
van de n ilioinguinalis en van de n
genitofemoralis tot de nn inguinalis
die langs de uitwendige liesring de
uitwendige geslachtsdelen en de
binnenkant van de bil reiken
N genitofemoralis Lendenspieren (L2), L3, L4 De eerste zenuw die deel uitmaakt X X X
van de plexus lumbalis en heeft een
ander verloop dan de 2 vorige
zenuwen
Dringt door de m psoas minor en
deelt zich direct in 2 takken
Geeft ondertussen takken af naar de
lendenspieren
R femoralis Aftakking n genitofemoralis Bereikt via de lacuna vasorum het X X X
dijkanaal (afwezig bij de huisdieren)
R genitalis Aftakking n genitofemoralis Kruist de a circumflexa ilium X X X
profunda en treedt langs de
achterrand van de m obliquus
abdominalis internus samen met de a
pudenda externa in het lieskanaal en
splitst in het kanaal in 2 takken
R cranialis M cremaster Aftakking van de r genitalis Zuivere spiertak die naar de m X X X
cremaster gaat (alleen bij mannelijke
dieren goed ontwikkeld)
R caudalis Nn scrotales Aftakking van de r genitalis Loopt samen met de takken van de n X X X
Nn mammarii iliohypogastricus en van de n
ilioinguinalis als nn inguinalis verder
in het lieskanaal
Bereikt via het lieskanaal de
uitwendige geslachtsdelen (nn
scrotales, nn mammarii)
N cutaneus femoris Lendenspieren L3, L4, L5 Een gemengde zenuw, met als X X X
lateralis Huid mediaal en motorisch innervatiegebied de
lateraal van de lendenspieren
lendenstreek Kruipt tussen de m psoas major en de
m psoas minor en loopt langs de
laterale zijde van de m psoas major
verder
Komt samen met de r caudalis van de
a circumflexa ilium profunda aan de
mediale voorrand van de m tensor
fascia lata te liggen (maar innerveert
de MFL niet!) en loopt zuiver
sensiebel verder tot aan de knie
