Spraakstoornissen:
Myofuntionele stoornissen
MYOFUNCTIONELE STOORNISSEN
INLEIDING
• Wat zijn afwijkende mondgewoonten?
o Duimzuigen, verkeerd slikken, open mond gedrag (ademhaling),…
• Welke zijn de belangrijkste AMG?
• Waarom belangrijk deze te bestuderen?
• Wie is er allemaal betrokken bij de behandeling van AMG?
o Orthodont, logo, leerkracht, ouders, stomatoloog, NKO arts
• Rol van de logopedist in de behandeling van AMG?
o Juiste mondgewoonten aanleren, gedragstherapeutische aanpak
AFWIJKENDE MONDGEWOONTEN
Duimen (Habitueel) Mondademen Infantiel slikken Flesvoeding / fopspenen
GEVOLGEN AMG
Malocclusies: open beet Kaak- en verhemeltestructuurafwijkingen
Hoog of gotisch gehemelte
OMFT: EFFECTIVITEIT?
Doorheen de jaren veel controverses effectiviteit Oraal MyoFunctionele Therapie:
• Ene groep laat zich positief uit over de positieve uitwerking van doelgerichte spieroefeningen in het
OFG
• Andere: stellen de myofunctionele therapie in twijfel. Baseren zich op uitspraak van “Joint Committee
for Dental and Speech Pathology uit 1974”.
JCDSP: ONVOLDOENDE WETENSCHAPPELIJKE EVIDENTIE
• Dat er een causaal verband is tussen tongpersen en open beet
• Dat er onderscheid is tussen normale en abnormale slikpatroon
• Dat er een causaal verband bestaat tussen slikken en occlusie
• Dat myofunctionele therapie effect heeft op slikpatronen en mondvormen
JCO IN 1975
• “A speech pathologist may conduct a study on tong thrust with regard to speech, but not with regard
to orthodontic effects. That is only within the orthodontists province and we do well to keep this in
mind.” (Hoofdredacteur Journal of Clinical orthodontics)
o Strijd tussen verschillende disciplines barst los
o Bepaalt de functie de vorm of bepaalt de vorm de functie?
ORALE STRUCTUREN
Vestibulum oris en cavum oris
1
,INLEIDING IN HET MOND-KEELGEBIE/ MYOFUNCTIONELE STOORNISSEN
ORALE MYOLOGIE
SPIEREN VAN DE FACIALE EXPRESSIE
Spieren van het aangezicht zijn voornamelijk dwarsgestreepte spieren → willekeurige spieren!
• Contraheren op 2 verschillende manieren:
o Isotonisch: korter en dikker zonder wijziging spierspanning (tonus)
o Isometrisch: tegen een weerstand ingaan en spierspanning vergroten zonder spierlengte te
veranderen
Spieren faciale expressie:
Bezenuwd door N. Fascialis (VII)
m. Orbicularis oris: gesloten
houden van de mond
M. Buccinator: kauwspieren, kaken
naar binnen zuigen
M. Mentalis: heeft niet echt een
functie maar bij AMG is er te veel
spanning daar.
Kauwspieren:
Bezenuwd door N. Trigeminus
• M. Masseter
• M. Pterygideus externus
en internus
• M. Temporalis: bewegen
van onderkaak
Tongspieren:
De spieren moeten we niet kennen
enkel het doel en de innervatie.
Supra- en infrahyoidspieren: • Suprahyoidale spieren: heffen tongbeen en
Bezenuwd door verschillende vernauwen farynx tijdens slikken
zenuwen. • Infrahyoidale spieren
Keelspieren
• Bezenuwing hoofdzakelijk
door N.Vagus (X)
• Mm.Constrictores pharyngis
2
, Spieren van het zachte verhemelte
Besturen van:
• Velum
• Huig
• Tong
• Farynx
BASISKENNIS GEBIT
DE TANDEN
Een volwassen gebit al 32 permanente tanden, een melkgebit telt 20 wisselende tanden. Een reeks tanden op
één kaak heet een tandenboog.
Gebit 4 kwadranten:
• 4 X 5 bij kinderen (20 tanden)
• 4 X 8 bij volwassenen (32
tanden)
INTERNATIONALE NUMMERING VAN DE TANDEN
Hoektanden: 4
Snijtanden: 8
Valse kiezen: 8
Grote kiezen: 8
Verstandskiezen: 4
BLIJVEND GEBIT
3
, Permanente dentitie: Wisseldentitie:
(kijken over welk gebit het gaat)
Blauw: 21
Roos: 11
Rood: 42
Groen: 75
POSITIE VAN DE TANDEN T.O.V. TANDKAS
• Mesioversie: de tanduitwijking wijkt uit naar de middellijn.
• Distoversie: de tanduitwijking wijkt uit/ weg van de
middellijn.
• Linguoversie: het gebit wijkt uit in de richting van de tong.
• Labioversie: het gebit wijkt uit in de richting van de lippen.
• Buccoversie: het gebit wijkt uit in de richting van de wang.
• Protrusie en retrusie van de onderkaak.
o protrusie: snijtanden te veel naar voor
o retrusie: snijtanden te veel naar achter
OCCLUSIE
= het in contact komen van de elementen van boven-en onderkaak.
Normale occlusie vs. Malocclusie
NORMALE RELATIE VAN GEBITSELEMENTEN EN KAKEN
Bij een normale occlusie zien we bij gesloten kaken dat:
• de palatinale knobbels van de bovenkiezen goed sluiten in de centrale
fissuur van de onderkiezen.
• De hoeken van de snijtanden van de onderkaak tegen de linguale
oppervlakken van de antagonisten in de bovenkaak in occlusie komen.
• Deze normale overlap wordt overbeet of verticale overbeet (VOB) genoemd, daarnaast
is er ook nog een horizontale of sagittale overbeet (SOB).
SAGITTALE OVERBEET (SOB)
Sagittale overbeet is de afstand in sagittale zin van het front tussen de buccale vlakken van de
bovenste elementen en die van de onderste elementen (normaal +/- 1 mm).
4
Myofuntionele stoornissen
MYOFUNCTIONELE STOORNISSEN
INLEIDING
• Wat zijn afwijkende mondgewoonten?
o Duimzuigen, verkeerd slikken, open mond gedrag (ademhaling),…
• Welke zijn de belangrijkste AMG?
• Waarom belangrijk deze te bestuderen?
• Wie is er allemaal betrokken bij de behandeling van AMG?
o Orthodont, logo, leerkracht, ouders, stomatoloog, NKO arts
• Rol van de logopedist in de behandeling van AMG?
o Juiste mondgewoonten aanleren, gedragstherapeutische aanpak
AFWIJKENDE MONDGEWOONTEN
Duimen (Habitueel) Mondademen Infantiel slikken Flesvoeding / fopspenen
GEVOLGEN AMG
Malocclusies: open beet Kaak- en verhemeltestructuurafwijkingen
Hoog of gotisch gehemelte
OMFT: EFFECTIVITEIT?
Doorheen de jaren veel controverses effectiviteit Oraal MyoFunctionele Therapie:
• Ene groep laat zich positief uit over de positieve uitwerking van doelgerichte spieroefeningen in het
OFG
• Andere: stellen de myofunctionele therapie in twijfel. Baseren zich op uitspraak van “Joint Committee
for Dental and Speech Pathology uit 1974”.
JCDSP: ONVOLDOENDE WETENSCHAPPELIJKE EVIDENTIE
• Dat er een causaal verband is tussen tongpersen en open beet
• Dat er onderscheid is tussen normale en abnormale slikpatroon
• Dat er een causaal verband bestaat tussen slikken en occlusie
• Dat myofunctionele therapie effect heeft op slikpatronen en mondvormen
JCO IN 1975
• “A speech pathologist may conduct a study on tong thrust with regard to speech, but not with regard
to orthodontic effects. That is only within the orthodontists province and we do well to keep this in
mind.” (Hoofdredacteur Journal of Clinical orthodontics)
o Strijd tussen verschillende disciplines barst los
o Bepaalt de functie de vorm of bepaalt de vorm de functie?
ORALE STRUCTUREN
Vestibulum oris en cavum oris
1
,INLEIDING IN HET MOND-KEELGEBIE/ MYOFUNCTIONELE STOORNISSEN
ORALE MYOLOGIE
SPIEREN VAN DE FACIALE EXPRESSIE
Spieren van het aangezicht zijn voornamelijk dwarsgestreepte spieren → willekeurige spieren!
• Contraheren op 2 verschillende manieren:
o Isotonisch: korter en dikker zonder wijziging spierspanning (tonus)
o Isometrisch: tegen een weerstand ingaan en spierspanning vergroten zonder spierlengte te
veranderen
Spieren faciale expressie:
Bezenuwd door N. Fascialis (VII)
m. Orbicularis oris: gesloten
houden van de mond
M. Buccinator: kauwspieren, kaken
naar binnen zuigen
M. Mentalis: heeft niet echt een
functie maar bij AMG is er te veel
spanning daar.
Kauwspieren:
Bezenuwd door N. Trigeminus
• M. Masseter
• M. Pterygideus externus
en internus
• M. Temporalis: bewegen
van onderkaak
Tongspieren:
De spieren moeten we niet kennen
enkel het doel en de innervatie.
Supra- en infrahyoidspieren: • Suprahyoidale spieren: heffen tongbeen en
Bezenuwd door verschillende vernauwen farynx tijdens slikken
zenuwen. • Infrahyoidale spieren
Keelspieren
• Bezenuwing hoofdzakelijk
door N.Vagus (X)
• Mm.Constrictores pharyngis
2
, Spieren van het zachte verhemelte
Besturen van:
• Velum
• Huig
• Tong
• Farynx
BASISKENNIS GEBIT
DE TANDEN
Een volwassen gebit al 32 permanente tanden, een melkgebit telt 20 wisselende tanden. Een reeks tanden op
één kaak heet een tandenboog.
Gebit 4 kwadranten:
• 4 X 5 bij kinderen (20 tanden)
• 4 X 8 bij volwassenen (32
tanden)
INTERNATIONALE NUMMERING VAN DE TANDEN
Hoektanden: 4
Snijtanden: 8
Valse kiezen: 8
Grote kiezen: 8
Verstandskiezen: 4
BLIJVEND GEBIT
3
, Permanente dentitie: Wisseldentitie:
(kijken over welk gebit het gaat)
Blauw: 21
Roos: 11
Rood: 42
Groen: 75
POSITIE VAN DE TANDEN T.O.V. TANDKAS
• Mesioversie: de tanduitwijking wijkt uit naar de middellijn.
• Distoversie: de tanduitwijking wijkt uit/ weg van de
middellijn.
• Linguoversie: het gebit wijkt uit in de richting van de tong.
• Labioversie: het gebit wijkt uit in de richting van de lippen.
• Buccoversie: het gebit wijkt uit in de richting van de wang.
• Protrusie en retrusie van de onderkaak.
o protrusie: snijtanden te veel naar voor
o retrusie: snijtanden te veel naar achter
OCCLUSIE
= het in contact komen van de elementen van boven-en onderkaak.
Normale occlusie vs. Malocclusie
NORMALE RELATIE VAN GEBITSELEMENTEN EN KAKEN
Bij een normale occlusie zien we bij gesloten kaken dat:
• de palatinale knobbels van de bovenkiezen goed sluiten in de centrale
fissuur van de onderkiezen.
• De hoeken van de snijtanden van de onderkaak tegen de linguale
oppervlakken van de antagonisten in de bovenkaak in occlusie komen.
• Deze normale overlap wordt overbeet of verticale overbeet (VOB) genoemd, daarnaast
is er ook nog een horizontale of sagittale overbeet (SOB).
SAGITTALE OVERBEET (SOB)
Sagittale overbeet is de afstand in sagittale zin van het front tussen de buccale vlakken van de
bovenste elementen en die van de onderste elementen (normaal +/- 1 mm).
4
