Cultuur 1.2
1. Hugo Häring (1882-1985)
1.1 Inleiding
Hugo Häring
• Niet veel gebouwd
• Tegenwicht voor ‘International Style’-beweging -> aangevoerd door Le Corbusier
• Opdrachten werden stilgelegd in 1933 tijdens WOII door té avant-gardistisch
• Na oorlog in totale vergetelheid
• Opnieuw ontdekt na dood 1960-1970 -> kritiek op modernisme
• Vorm van broederschap met Hans Scharoun (1893-1972)
• Alvar Aalto en Fran Lloyd Wright ook voorvechters van ‘organische bouwen’
• Kritiek t.o.v. te abstracte en afstandelijke modernisme en huiverachtig tegenover ‘witte
architectuur’ met weinig interactie met specificiteit van plek, niet in materiaal en
planopbouw
• Pleit voor functionalistische, maar ornamentloze benadering
Egypte Griekenland: Parthenon
Rome: Parthenon Barok: San Andrea – Bernini
Renaissance: Palladio / Alberti Classicisme en Neo-stijlen
Pagina | 1
, Hagha Sophia - Istanboel Sint-Baafskathedraal – Gent
1.2 ‘Wege zur Form’
‘Wege zur Form‘ (1925)
• Unieke kijk op architectuurgeschiedenis die bevrijd moet worden van dominantie van
geometrie
• Bekommernis rond functie mag niet in conflict komen met nood aan emotie -> zij aan zij
ontwikkelen
• Individuele aspect van elk element proberen uitdrukken -> uitdrukking is zoals de dingen zijn,
het leven zelf
Häring zegt:
• De nieuwe-moderne – tijd kan de ontplooiing betekenen van een geometrische vorm naar
een organische vorm
• Creatie van de vorm groeit vanuit functie
• Ontwerpen = ontdekken in een zo vrij en open mogelijke geest en niet laten dicteren door
geometrische wetmatigheden
• Vorm is geen doel maar een resultaat
• Zoeken naar werkelijke leven is prioriteit -> zoek naar betekenis, expressie ipv schoonheid of
esthetica
Parijs – Frank O’Gehry / Tsuruoka - Sanaa
Londen - Herzog & De Meuron / New York - Big Architects
Oslo - Snöhetta / Lissabon - Amanda Levete
Pagina | 2
,1.3 Gut Garkau – Lübeck
Boerderij in Lübeck schenkt Häring een plaats in de
architectuurgeschiedenis
• Gebouwd in 1924
Koestal – 1924 Gut Garkau
• Progressief en traditioneel, ook avontuurlijk en bescheiden
• Realisatie van 3/7 gebouwen -> koestal, schuur en machine loods
o Koestal -> complexe vorm, gedicteerd door gebruik
Peervormig plan -> hoofden van koeien ver uit
elkaar voor het vermijden van overbrengen van
ziektes + in het midden een zone voor voederen
van hooi
Specifieke plaats voor stier aan de spits ->
afgeronde muren tegen verwonding
• Spontane vermenging van houten bekleding met betonconstructie en timmerhoutwerk ->
grote gevoeligheid voor lokale bouwtechnieken
• Häring heeft zich niet laten verleiden door witbepleisterde gevelarchitectuur van 1920 ->
bouwt als boer
Bauhausschool in Dessau (1919-1933)
• Start vanuit een ‘organische’ en ‘middeleeuwse’ beeldtaal
-> evolueert snel naar een zoektocht naar primaire
vormen om te koppelen aan industrie en standaardisatie
=> Duidelijkheid dat geometrie terug zal overheersen
Bauhaus -1924 Dessau
In 1960, 1970 komt stillaan een tegenbeweging op gang
die afstandelijkheid en objectmatige van modernisme in vraag zal stellen
1.4 ‘Neues Bauen’ versus ‘Architektur’
Volgens Häring is architect de vertolker
• Voert uit wat opdracht vraagt
• Helper bij geboorte
• Verzamelaar innerlijke kracht door vraag opgeroepen
Zijn visie: ‘Neues Bauen’ -> in contrast met ‘Architektur’
• Onderscheid architectuur Renaissance en Classicisme enerzijds en middeleeuws
bouwen/regionale architectuur anderzijds
• Fascinatie middeleeuwen terug te vinden in gotische spitsboog die
opduiken in zijn werken
Bv. Plan van koestal, doorsnede ontwerp loods
o Ook terug te vinden in heropleving gotiek die manifesteert
met modernisme, in neogotiek Gut Garkau - loods
Gotiek als Germaanse en noordelijke bouwkunst
Renaissance en neoklassiek als ‘indringer’ uit het Zuiden
Pagina | 3
, Noordelijke traditie en zuidelijke rationelere benadering identiek aan wezenlijke polemiek…
• Tussen ‘bouwen’ en ‘architectuur’
• Tussen organische en geometrische
• Tussen hem en Le Corbusier
Häring was prominent aanwezig op scharnierpunten in de architectuurgeschiedenis met ideeën over
‘organische architectuur’, MAAR moest altijd onderspit delven door Mies Van der Rohe en Le
Corbusier -> bepalen verdere geschiedenis van moderne architectuur
Mies Van der Rohe en Huga Häring delen getzelfde bureel in Berlijn (1921-1926) -> ieder gaat zijn
eigen weg
• Mies Van der Rohe: "Architectuur is de wil van het moment, gevat in ruimtelijkheid. Niet
gisteren, niet morgen alleen vandaag kan vorm ontstaan."
• Hugo Häring: "Vorm mag niet vanuit esthetische of stylische overwegingen ontstaat, maar de
vorm moet de mogelijkheid hebben te groeien vanuit de opdracht"
‘Architektur’ ‘Neues Bauen’
Visie Häring botste met Le Corbusier: een universele architectuur die welomschreven dogma’s volgde
(‘les cinque points de l’architecture moderne’)
Duidelijke keuze masterplan voor Weissenhofsiedlung in Stuttgart (1927)
• Rechtlijnig masterplan van Mies Van der Rohe boven
organisch plan Hugo Häring
• Le Corbusier liet weten zo snel mogelijk verlost willen
worden van vervelende ‘haring’ Hugo
Häring
Häring was voorzitter van architectengroepering ‘Der Ring’ (1925)
• Zeteling van alle belangrijke architecten uit Berlijn
=> Le Corbusier trekt aandacht naar zich toe, ook op CIAM- Der Ring 1926-1933
congressen met als doel Häring zijn organische architectuur te laten
verdwijnen voor opkomende ‘International Style’
• 1933: ontstaan kritiek op modernisme -> over de hele
wereld éénzelfde type architectuur naar voren brengen
o Ook Le Corbusier stelt zichzelf in vraag in 1930 -> in
latere werk neigt hij naar organische architectuur
Pagina | 4
1. Hugo Häring (1882-1985)
1.1 Inleiding
Hugo Häring
• Niet veel gebouwd
• Tegenwicht voor ‘International Style’-beweging -> aangevoerd door Le Corbusier
• Opdrachten werden stilgelegd in 1933 tijdens WOII door té avant-gardistisch
• Na oorlog in totale vergetelheid
• Opnieuw ontdekt na dood 1960-1970 -> kritiek op modernisme
• Vorm van broederschap met Hans Scharoun (1893-1972)
• Alvar Aalto en Fran Lloyd Wright ook voorvechters van ‘organische bouwen’
• Kritiek t.o.v. te abstracte en afstandelijke modernisme en huiverachtig tegenover ‘witte
architectuur’ met weinig interactie met specificiteit van plek, niet in materiaal en
planopbouw
• Pleit voor functionalistische, maar ornamentloze benadering
Egypte Griekenland: Parthenon
Rome: Parthenon Barok: San Andrea – Bernini
Renaissance: Palladio / Alberti Classicisme en Neo-stijlen
Pagina | 1
, Hagha Sophia - Istanboel Sint-Baafskathedraal – Gent
1.2 ‘Wege zur Form’
‘Wege zur Form‘ (1925)
• Unieke kijk op architectuurgeschiedenis die bevrijd moet worden van dominantie van
geometrie
• Bekommernis rond functie mag niet in conflict komen met nood aan emotie -> zij aan zij
ontwikkelen
• Individuele aspect van elk element proberen uitdrukken -> uitdrukking is zoals de dingen zijn,
het leven zelf
Häring zegt:
• De nieuwe-moderne – tijd kan de ontplooiing betekenen van een geometrische vorm naar
een organische vorm
• Creatie van de vorm groeit vanuit functie
• Ontwerpen = ontdekken in een zo vrij en open mogelijke geest en niet laten dicteren door
geometrische wetmatigheden
• Vorm is geen doel maar een resultaat
• Zoeken naar werkelijke leven is prioriteit -> zoek naar betekenis, expressie ipv schoonheid of
esthetica
Parijs – Frank O’Gehry / Tsuruoka - Sanaa
Londen - Herzog & De Meuron / New York - Big Architects
Oslo - Snöhetta / Lissabon - Amanda Levete
Pagina | 2
,1.3 Gut Garkau – Lübeck
Boerderij in Lübeck schenkt Häring een plaats in de
architectuurgeschiedenis
• Gebouwd in 1924
Koestal – 1924 Gut Garkau
• Progressief en traditioneel, ook avontuurlijk en bescheiden
• Realisatie van 3/7 gebouwen -> koestal, schuur en machine loods
o Koestal -> complexe vorm, gedicteerd door gebruik
Peervormig plan -> hoofden van koeien ver uit
elkaar voor het vermijden van overbrengen van
ziektes + in het midden een zone voor voederen
van hooi
Specifieke plaats voor stier aan de spits ->
afgeronde muren tegen verwonding
• Spontane vermenging van houten bekleding met betonconstructie en timmerhoutwerk ->
grote gevoeligheid voor lokale bouwtechnieken
• Häring heeft zich niet laten verleiden door witbepleisterde gevelarchitectuur van 1920 ->
bouwt als boer
Bauhausschool in Dessau (1919-1933)
• Start vanuit een ‘organische’ en ‘middeleeuwse’ beeldtaal
-> evolueert snel naar een zoektocht naar primaire
vormen om te koppelen aan industrie en standaardisatie
=> Duidelijkheid dat geometrie terug zal overheersen
Bauhaus -1924 Dessau
In 1960, 1970 komt stillaan een tegenbeweging op gang
die afstandelijkheid en objectmatige van modernisme in vraag zal stellen
1.4 ‘Neues Bauen’ versus ‘Architektur’
Volgens Häring is architect de vertolker
• Voert uit wat opdracht vraagt
• Helper bij geboorte
• Verzamelaar innerlijke kracht door vraag opgeroepen
Zijn visie: ‘Neues Bauen’ -> in contrast met ‘Architektur’
• Onderscheid architectuur Renaissance en Classicisme enerzijds en middeleeuws
bouwen/regionale architectuur anderzijds
• Fascinatie middeleeuwen terug te vinden in gotische spitsboog die
opduiken in zijn werken
Bv. Plan van koestal, doorsnede ontwerp loods
o Ook terug te vinden in heropleving gotiek die manifesteert
met modernisme, in neogotiek Gut Garkau - loods
Gotiek als Germaanse en noordelijke bouwkunst
Renaissance en neoklassiek als ‘indringer’ uit het Zuiden
Pagina | 3
, Noordelijke traditie en zuidelijke rationelere benadering identiek aan wezenlijke polemiek…
• Tussen ‘bouwen’ en ‘architectuur’
• Tussen organische en geometrische
• Tussen hem en Le Corbusier
Häring was prominent aanwezig op scharnierpunten in de architectuurgeschiedenis met ideeën over
‘organische architectuur’, MAAR moest altijd onderspit delven door Mies Van der Rohe en Le
Corbusier -> bepalen verdere geschiedenis van moderne architectuur
Mies Van der Rohe en Huga Häring delen getzelfde bureel in Berlijn (1921-1926) -> ieder gaat zijn
eigen weg
• Mies Van der Rohe: "Architectuur is de wil van het moment, gevat in ruimtelijkheid. Niet
gisteren, niet morgen alleen vandaag kan vorm ontstaan."
• Hugo Häring: "Vorm mag niet vanuit esthetische of stylische overwegingen ontstaat, maar de
vorm moet de mogelijkheid hebben te groeien vanuit de opdracht"
‘Architektur’ ‘Neues Bauen’
Visie Häring botste met Le Corbusier: een universele architectuur die welomschreven dogma’s volgde
(‘les cinque points de l’architecture moderne’)
Duidelijke keuze masterplan voor Weissenhofsiedlung in Stuttgart (1927)
• Rechtlijnig masterplan van Mies Van der Rohe boven
organisch plan Hugo Häring
• Le Corbusier liet weten zo snel mogelijk verlost willen
worden van vervelende ‘haring’ Hugo
Häring
Häring was voorzitter van architectengroepering ‘Der Ring’ (1925)
• Zeteling van alle belangrijke architecten uit Berlijn
=> Le Corbusier trekt aandacht naar zich toe, ook op CIAM- Der Ring 1926-1933
congressen met als doel Häring zijn organische architectuur te laten
verdwijnen voor opkomende ‘International Style’
• 1933: ontstaan kritiek op modernisme -> over de hele
wereld éénzelfde type architectuur naar voren brengen
o Ook Le Corbusier stelt zichzelf in vraag in 1930 -> in
latere werk neigt hij naar organische architectuur
Pagina | 4
