China (1842 – 2001)
Waardoor verloor China zijn positie als regionale grootmacht (1842 – 1911)?
China was in de 19e eeuw in handen van de Qing-dynastie. Keizers met het ‘Hemels
Mandaat’ die volgens het absolutisme regeerden en het confucianisme volgden. China kreeg
natuurrampen wat voor hongersnoden (mislukte oogst + groeiende bevolking) zorgde. Er
was veel corruptie in het bestuur. Het westen was bezig met het moderne imperialisme,
China moest hier niets van weten.
Veel Chinezen waren verslaafd aan de Britse opium, dit zorgde voor verslaving en schulden.
China wilde de handel stoppen en na het weigeren van de Britten namen ze opium in beslag,
waarop de Britten militair ingrepen: De Eerste Opiumoorlog (1839 – 1842). China verloor
met het Verdrag van Nanking. Door het verdrag, hongersnoden en de economische situatie
kwam er binnenlands verzet in China tegen het beleid van de regering. De Britten startten de
Tweede Opiumoorlog (1856 – 1860) omdat de Chinezen niet nieuwe concessies wilden
doen. Ze kregen steun van Frankrijk en China verloor weer.
In Zuid-China vond tussen 1850 en 1864 de Taipingopstand plaats, geleid door Hong
Xiuquan. Hij wilde het confucianisme en particulier bezit afschaffen. Hij kreeg veel aanhang.
De opstand werd verslagen door China met hulp van de Britten en Fransen. De opstand van
de Nian in 1851 – 1868 was in het noorden van China. Zij wilden de rijkdommen van het
gezag verdelen onder het volk. Deze opstand werd ook neergeslagen.
Doordat in de 19e eeuw steeds meer landen ongelijke verdragen sloten met China, door de
slechte economische situatie en het verzwakte centrale gezag kwam de
Zelfversterkingsbeweging op. Zij wilden China op militair en bestuurlijk vlak moderniseren,
met behoud van de Chinese cultuur en het confucianisme door bijv. te investeren in
infrastructuur en fabrieken. Het werd geen succes door de tegenwerking in de regering en
het weinig beschikbare geld.
De Eerste Chinees-Japanse Oorlog (1894 – 1895) werd verloren door China, Chinezen wilden
hervormingen. Keizerinweduwe Cixi moest hier niets van weten.
Aan het eind van de 19e eeuw kwam de nationalistische Bokserbeweging op. Zij waren tegen
de buitenlandse inmenging in China, dit leidde tot de Bokseropstand (1899 – 1901). De
opstand werd neergeslagen en China moest herstelbetalingen doen, dit zorgde voor onrust.
Hervormers kregen steun maar hervormingspogingen mislukten. Sun Yat-Sen wilde alles
anders en bracht verzetsgroepen samen in de Tongmenghui, zij leidden in 1911 de revolutie.
De Chinese regering vroeg Yuan Shikai om hulp. Yuan Shikai ging onderhandelen met de
revolutionairen. Sun Yat-sen bood Yuan Shikai het presidentschap aan in ruil voor zijn hulp.
Yuan accepteerde en samen maakten ze een einde aan het keizerrijk China (begin 1912).
, Waardoor ontstond de Volksrepubliek China (1912 – 1949)?
In 1912 stichtte Sun Yat-sen de Republiek China, hij stond aan Yuan Shikai het
presidentschap af. In 1912 richtte Sun de Kuomintang op. Zij wonnen de eerste verkiezingen
in 1912-1913. Yuan vermoorde de leider en verbood de KMT. Sun vluchtte naar Japan en
riep op tot een revolutie. Yuan sloeg de opstand neer en liet zich in 1915 kronen tot keizer,
hij overleed in 1916. Na de 1e W.O. werden de Duitse bezittingen in China aan Japan
gegeven, dit zorgde voor de 4 mei-beweging in 1919. Zij waren tegen de westerse invloed,
en richtten zich op Rusland. Daar had het communisme de macht gegrepen in 1917. Uit de
beweging ontstond in 1921 de Chinese-Communistische Partij (CCP).
Sun keerde terug en riep met de KMT in 1921 een tegenregering uit. Hij werkte samen met
de communisten en de Sovjet-Unie. Na zijn dood werd hij in 1925 opgevolgd door Chiang
Kai-shek. Hij leidde de Noorderlijke Veldtocht in 1926 – 1928. Hij maakte een einde aan de
samenwerking met de CCP, door in 1927 een staatsgreep met de KMT. Ze brachten
industrialisatie, infrastructuur, verbeterd onderwijs en volksgezondheid en een einde aan
verdragen. Corruptie en armoede bleef bestaan en volledige eenheid lukte niet, dit leidde
tot ontevredenheid waar de CCP op inspeelde. De CCP en KMT waren van 1927 tot 1949 in
conflict (m.u.v. 1937 – 1945). In 1931 viel Japan Mantsjoerije binnen, zij stelden Puyi aan als
keizer. De KMT en CCP werkten gedwongen samen om Japan tegen te gaan in de Tweede
Chinees-Japanse Oorlog (1937 – 1945). Japan verloor de Tweede W.O. en trok zich terug uit
China. De communisten en nationalisten probeerden beiden dit gebied te krijgen en het
conflict ging verder. Er kwam verder verzet tegen de KMT-regering door de hoge inflatie,
slecht leiderschap en corruptie. De CCP had het Rode Leger (Volksbevrijdingsleger) waarmee
zij veel gebieden veroverden. In 1949 waren alle belangrijke steden in de handen van de
communisten. Mao Zedong riep in oktober 1949 de communistische Volksrepubliek China
uit. Chian Kai-shek vluchtte naar Taiwan, waar de Republiek China werd voortgezet. Hij kreeg
hier steun van de VS, uit angst voor het communisme.