FISCALITEIT
DEEL 1 - BASISBEGINSELEN
HOODSTUK 1 – BEGRIP EN KENMERKEN VAN DE BELASTINGEN
Waarom betalen we belastingen aan overheid:
- Pensioenen
- Aanleggen van wegen, treinsporen, fietspaden…
- Ziekteuitkeringen, werkloosheidsuitkeringen (leeflonen)
- Gevangenissen
- Politie en onderwijs
- Ambtenaren betalen
1. BEGRIP BELASTING
BELASTING
= Geen wettelijke definitie
Kenmerken:
Belastingen komen in “1 pot” terecht → je weet niet waarvoor jouw geld exact wordt gebruikt (vb onderwijs,
politie)
- Financieel doel: overheidsuitgaven financieren – geen tegenprestatie!
- Dwingend karakter: sancties mogelijk = boetes betalen als je uw belastingen niet betaalt
De fiscale wet is van openbare orde = “moet je gaan volgen”
Zijn geen belastingen:
• Inkomgelden musea
• Retributies = Vergoeding voor geïndividualiseerde dienstverlening – er is een tegenprestatie
Vb. tolgelden, parkeerretributies, …
Vb retributies: parkeert in sint pietersplein → betaalt €3 → in ruil mag jij alleen die specifieke
parkeerplaats gebruiken → wel tegenprestaties
Vb “: tolgelden: je betaalt en tegenprestatie is dat je die snelweg gebruikt om grens over te steken
(péage)
Geen belastingen maar retributie
→ Verschil tussen 2: geen tegenprestatie bij belastingen, wel bij retributie
• Parafiscale heffingen (sociale bijdragen) – bv: OCMW
2. SITUERING
Privaat recht Publiek recht
Individu vs. Individu Overheid vs. Individu
- Burgerlijk recht - Staatsrecht
- Handelsrecht - Administratief recht
- Gerechtelijke recht - Strafrecht
- Sociaal recht - Fiscaal recht
- Sociaal recht
1
,HOOFDSTUK 5 – WIE MAG BELASTINGEN HEFFEN?
= IEDEREEN
Wie zijn de heffende overheden
Federaal
Regionaal
•Gewesten (Vlaams, Waals, Brussels Hoofdstedelijk)
•Gemeenschappen (Vlaams, Frans, Duitstalig)
Lokaal
•Provincies & gemeenten
Publiekrechterlijke instellingen
•Opdracht van algemeen belang
•Vb: instellingen openbaar nut, openbare centra voor maatschappelijk welzijn
Supranationale overheden
•EU
•Vb: douane aan buitengrens; btw belasting van supranationale overheden
EU staat boven alle andere
Btw-basis opgesteld door EU en moeten alle landen volgen maar elk land implementeert dit zelf (ene land hoge
BTW, ander land lage)
FISCAAL AUTONOMIE
NON BIS IN IDEM = geen 2 keer hetzelfde
= Iedere overheid kan belastingen heffen maar non bis in idem → geen 2x hetzelfde → niet 2x op hetzelfde
belast worden
Als iets door een hogere overheid al belast wordt dan kan lagere overheid dit niet meer heffen (iets wat
federale overheid belast vb inkomen kan niet worden belast door lagere overheid)
• Algemeen rechtsbeginsel (niet in de grondwet)
• Je kan niet 2x op dezelfde grondslag worden belast
➔Regionale en lokale overheden kunnen geen belasting heffen op federale bevoegdheden
HOOFDSTUK 6: GRONDWETTELIJKE BEGINSELEN VAN DE BELASTINGHEFFING
1. Legaliteitsbeginsel
2. Annualiteitsbeginsel
3. Gelijkheidsbeginsel
= staan alle 3 in grondwet – moet aandeze grondwettelijke regels voldoen
2
,LEGALLITEITSBEGINSEL
Belasting kan enkel en alleen ingevoerd worden door de wet, niet in de wet → niet belast (je kan niet zomaar
belastingen heffen, enkel wetgevende overheid)
Gevolgen:
- Je moet jezelf hieraan houden (BTW van 21% dan moet dit effectief toegepast worden)
- Wet dubbelzinnig
• Alles is vrij van belasting, tenzij de wet anders bepaalt
- Zorgt voor vermijden dar een minister vandaag zegt van iedereen met 2 garages ga ik
belasten
• Daaruit volgt een strikte interpretatie van de fiscale wet, het verbod op analogische toepassing en het
principe in dubio contra fiscus
- De wet moet in het geval van dubbelzinnigheid tegen de fiscus worden uitgelegd
• Gebonden bevoegdheid van de administratie: zij moet de fiscale wetten toepassen zoals zij zijn
Wat kan een belastingplichtige doen bij het legaliteitsbeginsel?
De belastingplichtige mag belastingen ontwijken op een legale manier. Hij mag geen wettelijke verplichtingen
schenden.
Vb: thuis poetshulp en je betaalt met dienstencheques dat kan je aftrekken van je belastingen dus minder
belastingen betalen (legaal) → je mag de minst belastbare weg kiezen
Belastingontwijking = toegelaten Belastingontduiking = niet-toegelaten
Vb. een vennootschap oprichten i.p.v. Vb. fraude, zwartwerk, valse facturen, …
zelfstandige te zijn
ANNUALITEITSBEGINSEL
= belastingwetten gelden voor 1 jaar tenzij ze worden vernieuwd
Gevolgen:
• Elk jaar een nieuwe aangifte
• Beroepskosten enkel aftrekbaar in het belastbaar tijdperk waarin zij zijn gedaan/gedragen
• Jaarlijkse indexatie fiscale bedragen
GELIJKHEIDSBEGINSEL
3
, Gevolgen:
• Elke fiscale wet kan door het Grondwettelijk Hof worden getoetst aan het grondwettelijk
gelijkheidsbeginsel
• Verschillen zijn enkel mogelijk op basis van een objectief criterium dat redelijk verantwoord is
VB: Iedereen die dienstencheques (als je voldoet aan voorwaarden) gebruikt kan belastingen verminderen –
iedereen gelijk
HOOFDSTUK 6: INDELING VAN DE BELASTINGEN?
VAST, EVENREDIG EN PROGRESSIEVE BELASTINGEN
1. Vaste belastingen
Het bedrag van een vaste belasting is steeds hetzelfde, ongeacht de omvang van het belastbare feit.
Voorbeeld: het vast recht in de registratierechten (bijv. 50 EUR), huurcontract zijn de registratierecht €50, hoe
duur of goedkoop de huur is
2. Evenredige belastingen
Het bedrag van een evenredige belasting is een vast percentage op een veranderlijke grondslag.
Voorbeeld: de vennootschapsbelasting
3. Progressieve belastingen
Het percentage van de belastingen stijgt naargelang de grondslag toeneemt.
Voorbeeld: de personenbelasting = trapsgewijs: hoe hoger uw belastbare grondslag hoe hoger uw %
Van 0 tot 13.540 25%
Van 13.540 tot 23.900 40%
Van 23.900 tot 41.360 45% Niet te kennen
Van 41.360 tot … 50%
ONDERSCHEID DIRECTE EN INDIRECTE BELASTING
Directe belasting
•Schuldenaar ook de drager
•Aanhoudende toestand wordt belast
•Inkomstenbelastingen: personenbelasting, vennootschapsbelasting, …
•Met inkomstenbelastingen gelijkgestelde: verkeersbelasting, belasting op inverkeersstelling, …
Indirecte belasting
•Schuldenaar niet noodzakelijk de drager
•Toevallig of voorbijgaande gebeurtenissen
•Verbruik van goederen: douane, accijnzen, milieuheffing
•Rechtsverkeer/juridische feiten: btw, erfbelasting, registratiebelasting, …
EXTRA: ben je op dit moment onderworpen aan personenbelasting? =
4
DEEL 1 - BASISBEGINSELEN
HOODSTUK 1 – BEGRIP EN KENMERKEN VAN DE BELASTINGEN
Waarom betalen we belastingen aan overheid:
- Pensioenen
- Aanleggen van wegen, treinsporen, fietspaden…
- Ziekteuitkeringen, werkloosheidsuitkeringen (leeflonen)
- Gevangenissen
- Politie en onderwijs
- Ambtenaren betalen
1. BEGRIP BELASTING
BELASTING
= Geen wettelijke definitie
Kenmerken:
Belastingen komen in “1 pot” terecht → je weet niet waarvoor jouw geld exact wordt gebruikt (vb onderwijs,
politie)
- Financieel doel: overheidsuitgaven financieren – geen tegenprestatie!
- Dwingend karakter: sancties mogelijk = boetes betalen als je uw belastingen niet betaalt
De fiscale wet is van openbare orde = “moet je gaan volgen”
Zijn geen belastingen:
• Inkomgelden musea
• Retributies = Vergoeding voor geïndividualiseerde dienstverlening – er is een tegenprestatie
Vb. tolgelden, parkeerretributies, …
Vb retributies: parkeert in sint pietersplein → betaalt €3 → in ruil mag jij alleen die specifieke
parkeerplaats gebruiken → wel tegenprestaties
Vb “: tolgelden: je betaalt en tegenprestatie is dat je die snelweg gebruikt om grens over te steken
(péage)
Geen belastingen maar retributie
→ Verschil tussen 2: geen tegenprestatie bij belastingen, wel bij retributie
• Parafiscale heffingen (sociale bijdragen) – bv: OCMW
2. SITUERING
Privaat recht Publiek recht
Individu vs. Individu Overheid vs. Individu
- Burgerlijk recht - Staatsrecht
- Handelsrecht - Administratief recht
- Gerechtelijke recht - Strafrecht
- Sociaal recht - Fiscaal recht
- Sociaal recht
1
,HOOFDSTUK 5 – WIE MAG BELASTINGEN HEFFEN?
= IEDEREEN
Wie zijn de heffende overheden
Federaal
Regionaal
•Gewesten (Vlaams, Waals, Brussels Hoofdstedelijk)
•Gemeenschappen (Vlaams, Frans, Duitstalig)
Lokaal
•Provincies & gemeenten
Publiekrechterlijke instellingen
•Opdracht van algemeen belang
•Vb: instellingen openbaar nut, openbare centra voor maatschappelijk welzijn
Supranationale overheden
•EU
•Vb: douane aan buitengrens; btw belasting van supranationale overheden
EU staat boven alle andere
Btw-basis opgesteld door EU en moeten alle landen volgen maar elk land implementeert dit zelf (ene land hoge
BTW, ander land lage)
FISCAAL AUTONOMIE
NON BIS IN IDEM = geen 2 keer hetzelfde
= Iedere overheid kan belastingen heffen maar non bis in idem → geen 2x hetzelfde → niet 2x op hetzelfde
belast worden
Als iets door een hogere overheid al belast wordt dan kan lagere overheid dit niet meer heffen (iets wat
federale overheid belast vb inkomen kan niet worden belast door lagere overheid)
• Algemeen rechtsbeginsel (niet in de grondwet)
• Je kan niet 2x op dezelfde grondslag worden belast
➔Regionale en lokale overheden kunnen geen belasting heffen op federale bevoegdheden
HOOFDSTUK 6: GRONDWETTELIJKE BEGINSELEN VAN DE BELASTINGHEFFING
1. Legaliteitsbeginsel
2. Annualiteitsbeginsel
3. Gelijkheidsbeginsel
= staan alle 3 in grondwet – moet aandeze grondwettelijke regels voldoen
2
,LEGALLITEITSBEGINSEL
Belasting kan enkel en alleen ingevoerd worden door de wet, niet in de wet → niet belast (je kan niet zomaar
belastingen heffen, enkel wetgevende overheid)
Gevolgen:
- Je moet jezelf hieraan houden (BTW van 21% dan moet dit effectief toegepast worden)
- Wet dubbelzinnig
• Alles is vrij van belasting, tenzij de wet anders bepaalt
- Zorgt voor vermijden dar een minister vandaag zegt van iedereen met 2 garages ga ik
belasten
• Daaruit volgt een strikte interpretatie van de fiscale wet, het verbod op analogische toepassing en het
principe in dubio contra fiscus
- De wet moet in het geval van dubbelzinnigheid tegen de fiscus worden uitgelegd
• Gebonden bevoegdheid van de administratie: zij moet de fiscale wetten toepassen zoals zij zijn
Wat kan een belastingplichtige doen bij het legaliteitsbeginsel?
De belastingplichtige mag belastingen ontwijken op een legale manier. Hij mag geen wettelijke verplichtingen
schenden.
Vb: thuis poetshulp en je betaalt met dienstencheques dat kan je aftrekken van je belastingen dus minder
belastingen betalen (legaal) → je mag de minst belastbare weg kiezen
Belastingontwijking = toegelaten Belastingontduiking = niet-toegelaten
Vb. een vennootschap oprichten i.p.v. Vb. fraude, zwartwerk, valse facturen, …
zelfstandige te zijn
ANNUALITEITSBEGINSEL
= belastingwetten gelden voor 1 jaar tenzij ze worden vernieuwd
Gevolgen:
• Elk jaar een nieuwe aangifte
• Beroepskosten enkel aftrekbaar in het belastbaar tijdperk waarin zij zijn gedaan/gedragen
• Jaarlijkse indexatie fiscale bedragen
GELIJKHEIDSBEGINSEL
3
, Gevolgen:
• Elke fiscale wet kan door het Grondwettelijk Hof worden getoetst aan het grondwettelijk
gelijkheidsbeginsel
• Verschillen zijn enkel mogelijk op basis van een objectief criterium dat redelijk verantwoord is
VB: Iedereen die dienstencheques (als je voldoet aan voorwaarden) gebruikt kan belastingen verminderen –
iedereen gelijk
HOOFDSTUK 6: INDELING VAN DE BELASTINGEN?
VAST, EVENREDIG EN PROGRESSIEVE BELASTINGEN
1. Vaste belastingen
Het bedrag van een vaste belasting is steeds hetzelfde, ongeacht de omvang van het belastbare feit.
Voorbeeld: het vast recht in de registratierechten (bijv. 50 EUR), huurcontract zijn de registratierecht €50, hoe
duur of goedkoop de huur is
2. Evenredige belastingen
Het bedrag van een evenredige belasting is een vast percentage op een veranderlijke grondslag.
Voorbeeld: de vennootschapsbelasting
3. Progressieve belastingen
Het percentage van de belastingen stijgt naargelang de grondslag toeneemt.
Voorbeeld: de personenbelasting = trapsgewijs: hoe hoger uw belastbare grondslag hoe hoger uw %
Van 0 tot 13.540 25%
Van 13.540 tot 23.900 40%
Van 23.900 tot 41.360 45% Niet te kennen
Van 41.360 tot … 50%
ONDERSCHEID DIRECTE EN INDIRECTE BELASTING
Directe belasting
•Schuldenaar ook de drager
•Aanhoudende toestand wordt belast
•Inkomstenbelastingen: personenbelasting, vennootschapsbelasting, …
•Met inkomstenbelastingen gelijkgestelde: verkeersbelasting, belasting op inverkeersstelling, …
Indirecte belasting
•Schuldenaar niet noodzakelijk de drager
•Toevallig of voorbijgaande gebeurtenissen
•Verbruik van goederen: douane, accijnzen, milieuheffing
•Rechtsverkeer/juridische feiten: btw, erfbelasting, registratiebelasting, …
EXTRA: ben je op dit moment onderworpen aan personenbelasting? =
4
