Pneumologie
Biologie longen en luchtwegen
- De longen voorzien de vitale functie van uitwisseling van O2 en CO2 lucht en bloed
- Verplaatsen van lucht van en naar in de long
- Bescherming alveolaire oppervlakte tegen uitdroging en temperatuursverandering,
verdediging tegen ziekteverwekkers
- Vorming van geluid (spraak, zang)
- Reukzin bevorderen (neus)
Druk en luchtstroom naar de longen
- verplaatsing van lucht van hoge naar lage druk (drukgradiënt)
- Borstkas flexibele ruimte
- vergroting volume borstkas (inademen) verplaatsing lucht naar binnen
- verkleining volume borstkas (uitademen) verplaatsing van lucht naar buiten
- Twee longvliezen kleven ahw tegen elkaar (cfr twee glaasjes met H2O tussenin.
- Gevolg verandering van volume geeft wijziging van druk
02 transport
- O2 beperkt oplosbaar gas
- 1,5 % van de O2 in arterieel bloed
- REST gebonden aan Hemoglobine
- Hb + O2 HbO2
- Toepassing CO intoxicatie
CO2 transport
- vrij goed oplosbaar gas
- Binding aan Hb of omzetting in opgeloste vorm
- CO2 + H2O ⇋ H2CO3 ⇋ H⁺ + HCO3⁻
- Koolzuuranhydrase
Symptomen en diagnose van longaandoeningen
Hoesten
Wat?
- luchtwegen vrij maken van expectoratie
- product sputum - mengsel van slijm, afval materiaal + door de longen en luchtwegen
afgestoten celmateriaal
- Meest frequente oorzaken:
o ACUUT Bovenste luchtweg infecties, opstoot van COPD, pneumonie
o CHRONISCH Chronische bronchitis, hypergevoeligheid van de luchtwegen, GERD
(gastroesofageale reflux disease)
Behandeling
- Antitussiva onderdrukken van het hoesten vb. dextrometorphan en codeine
- Expectorantia zorgen voor verminderde viscositeit van de spat vb. acetyl cysteine -
Lysomucil)
, - Topicale behandelingen geen wetenschappelijke bewijs van efficiëntie - honing, glycerine,
acacia
- Bronchodilatoren opzetten van de luchtwegen door interferentie met de gladde
spiercellen in de wand van de kleinere luchtwegen
Dyspnoe
Wat?
- onaangenaam gevoel van een moeizame ademhaling
- Snellere ademhaling bij inspanning, bij vele ziektebeelden, vb. Koorts
- Dyspnoe of dyspnoe bijkomend gevoel van een tekort aan lucht, door niet voldoende diep
te kunnen in- of uitademen en het gevoel dat er meer spierkracht nodig is voor in- of
uitademen
- Oorzaken zijn zeer gevarieerd:
o Cardiale redenen myocardiale ischemie, hartfalen
o Pulmonaire redenen astma, pneumonie, COPD (chronic obstructive pulmonary
disease of chronisch obstructief longlijden), fysische verzwakking en
deconditionering), pneumothorax
o Algemene redenen koorts, anemie
Red flag symptoms:
- Dyspnoe bij rust
- Verminderd bewustzijn
- Pijn op de borstkas
- Gewichtsverlies
- Nachtelijke zweten
- Palpitaties
- Orthopnoe klachten nemen toe bij neerliggen vooral ‘s nachts
Hemoptysis – hemoptoe
Wat?
- Ophoesten van bloed uit de luchtwegen
- Oorzaken:
o Milde respiratoire aandoeningen
o Bovenste luchtweginfecties
o Virale bronchitis
o Ook tuberculose, pneumonie
- Ernstiger Longkanker (ALARMSYMPTOOM) - > 40 jaar en rokers, longembolie
- Meestal vrij beangstigend voor pat. en omgeving
Pijn op de borst
Wat?
- Kan ontstaan vanuit elke pathologievan de long, de borstwand, de pleura en het hart
- Pleurale pijn meestal door een ontstekingsproces van de pleura (pleuritis)
- Andere oorzaken bot en spieraandoeningen, longtumoren, longabces, huidaandoeningen
(gordelroos of varicella zoster - zona)
, Wheezing
Wat?
- Fluitende ademhaling bij in of uitademen door verplaatsing van lucht doorheen
vernauwde of gecomprimeerde luchtwegen
- Oorzaak obstructie thv de luchtwegen, astma, COPD
- zowel een symptoom als een klinische bevinding bij onderzoek pat. acuut of chronisch
- Red Flags Gebruik van accessoire ademhalingsspieren, zwelling van gezicht-tong
- Vormen
o Expiratoir meest frequente vorm en milde vorm
o Expiratoir en Inspiratoir meestal meer ernstig symptoom
o Inspiratoir meestal tgv een obstructie thv de grote luchtwegen
Stridor
Wat?
- Een gierend geluid door een gedeeltelijke vernauwing of afsluiting van de luchtwegen -
meest uitgesproken tijdens het inademen
- Oorzaken
o Aandoeningen van de stembanden
o Post extubatie oedeem van de larynx
o Tumoren van de larynx
o Allergische reactie (anafylactische shock)
o Epiglottitis
o Meestal in vrij acute setting
Red flag symptomen
- Agitatie/irritatie
- Steunende AH
- Cyanose en hyperemie
- Verminderd bewustzijn
Cyanose
Wat?
- Blauwachtige verkleuring van de huid door tekort aan O2 in het bloed
- Circulatie van O2 arm bloed door de capillairen van de huid - en dus in de ganse circulatie
- Oorzaken cardiaal, pulmonaal
Trommelstokvingers
Wat?
- Een afwijking waarbij de toppen van de vinger en/of de tenen vergroten en de hoek tussen
vinger en nagelbasis toeneemt
- Oorzaak zowel cardiale als pulmonale redenen
Biologie longen en luchtwegen
- De longen voorzien de vitale functie van uitwisseling van O2 en CO2 lucht en bloed
- Verplaatsen van lucht van en naar in de long
- Bescherming alveolaire oppervlakte tegen uitdroging en temperatuursverandering,
verdediging tegen ziekteverwekkers
- Vorming van geluid (spraak, zang)
- Reukzin bevorderen (neus)
Druk en luchtstroom naar de longen
- verplaatsing van lucht van hoge naar lage druk (drukgradiënt)
- Borstkas flexibele ruimte
- vergroting volume borstkas (inademen) verplaatsing lucht naar binnen
- verkleining volume borstkas (uitademen) verplaatsing van lucht naar buiten
- Twee longvliezen kleven ahw tegen elkaar (cfr twee glaasjes met H2O tussenin.
- Gevolg verandering van volume geeft wijziging van druk
02 transport
- O2 beperkt oplosbaar gas
- 1,5 % van de O2 in arterieel bloed
- REST gebonden aan Hemoglobine
- Hb + O2 HbO2
- Toepassing CO intoxicatie
CO2 transport
- vrij goed oplosbaar gas
- Binding aan Hb of omzetting in opgeloste vorm
- CO2 + H2O ⇋ H2CO3 ⇋ H⁺ + HCO3⁻
- Koolzuuranhydrase
Symptomen en diagnose van longaandoeningen
Hoesten
Wat?
- luchtwegen vrij maken van expectoratie
- product sputum - mengsel van slijm, afval materiaal + door de longen en luchtwegen
afgestoten celmateriaal
- Meest frequente oorzaken:
o ACUUT Bovenste luchtweg infecties, opstoot van COPD, pneumonie
o CHRONISCH Chronische bronchitis, hypergevoeligheid van de luchtwegen, GERD
(gastroesofageale reflux disease)
Behandeling
- Antitussiva onderdrukken van het hoesten vb. dextrometorphan en codeine
- Expectorantia zorgen voor verminderde viscositeit van de spat vb. acetyl cysteine -
Lysomucil)
, - Topicale behandelingen geen wetenschappelijke bewijs van efficiëntie - honing, glycerine,
acacia
- Bronchodilatoren opzetten van de luchtwegen door interferentie met de gladde
spiercellen in de wand van de kleinere luchtwegen
Dyspnoe
Wat?
- onaangenaam gevoel van een moeizame ademhaling
- Snellere ademhaling bij inspanning, bij vele ziektebeelden, vb. Koorts
- Dyspnoe of dyspnoe bijkomend gevoel van een tekort aan lucht, door niet voldoende diep
te kunnen in- of uitademen en het gevoel dat er meer spierkracht nodig is voor in- of
uitademen
- Oorzaken zijn zeer gevarieerd:
o Cardiale redenen myocardiale ischemie, hartfalen
o Pulmonaire redenen astma, pneumonie, COPD (chronic obstructive pulmonary
disease of chronisch obstructief longlijden), fysische verzwakking en
deconditionering), pneumothorax
o Algemene redenen koorts, anemie
Red flag symptoms:
- Dyspnoe bij rust
- Verminderd bewustzijn
- Pijn op de borstkas
- Gewichtsverlies
- Nachtelijke zweten
- Palpitaties
- Orthopnoe klachten nemen toe bij neerliggen vooral ‘s nachts
Hemoptysis – hemoptoe
Wat?
- Ophoesten van bloed uit de luchtwegen
- Oorzaken:
o Milde respiratoire aandoeningen
o Bovenste luchtweginfecties
o Virale bronchitis
o Ook tuberculose, pneumonie
- Ernstiger Longkanker (ALARMSYMPTOOM) - > 40 jaar en rokers, longembolie
- Meestal vrij beangstigend voor pat. en omgeving
Pijn op de borst
Wat?
- Kan ontstaan vanuit elke pathologievan de long, de borstwand, de pleura en het hart
- Pleurale pijn meestal door een ontstekingsproces van de pleura (pleuritis)
- Andere oorzaken bot en spieraandoeningen, longtumoren, longabces, huidaandoeningen
(gordelroos of varicella zoster - zona)
, Wheezing
Wat?
- Fluitende ademhaling bij in of uitademen door verplaatsing van lucht doorheen
vernauwde of gecomprimeerde luchtwegen
- Oorzaak obstructie thv de luchtwegen, astma, COPD
- zowel een symptoom als een klinische bevinding bij onderzoek pat. acuut of chronisch
- Red Flags Gebruik van accessoire ademhalingsspieren, zwelling van gezicht-tong
- Vormen
o Expiratoir meest frequente vorm en milde vorm
o Expiratoir en Inspiratoir meestal meer ernstig symptoom
o Inspiratoir meestal tgv een obstructie thv de grote luchtwegen
Stridor
Wat?
- Een gierend geluid door een gedeeltelijke vernauwing of afsluiting van de luchtwegen -
meest uitgesproken tijdens het inademen
- Oorzaken
o Aandoeningen van de stembanden
o Post extubatie oedeem van de larynx
o Tumoren van de larynx
o Allergische reactie (anafylactische shock)
o Epiglottitis
o Meestal in vrij acute setting
Red flag symptomen
- Agitatie/irritatie
- Steunende AH
- Cyanose en hyperemie
- Verminderd bewustzijn
Cyanose
Wat?
- Blauwachtige verkleuring van de huid door tekort aan O2 in het bloed
- Circulatie van O2 arm bloed door de capillairen van de huid - en dus in de ganse circulatie
- Oorzaken cardiaal, pulmonaal
Trommelstokvingers
Wat?
- Een afwijking waarbij de toppen van de vinger en/of de tenen vergroten en de hoek tussen
vinger en nagelbasis toeneemt
- Oorzaak zowel cardiale als pulmonale redenen
