Samenvatting Wetgeving

Wetgeving

H1: Algemene begrippen

1.1 Nut van het recht

 Normen & regels: om tegenstrijdige belangen in gemeenschap te beschermen & te
organiseren
↳ normen w opgelegd door godsdienst/moraal: maar deze kan je niet
Afdwingen
 om betere belangenbeveiliging te bekomen & menselijke gemeenschap beter te
ordenen gebruikt men het recht

 Recht = een geheel v afdwingbare gedragsregels door de maatschappij opgelegd ter
bescherming vd maatschappelijke belangen
↳ gedragsregels: het recht bestaat uit regels of normen die zeggen wat we
moeten/mogen
↳ opgelegd door de gemeenschap: regels w opgesteld door overheidsinstantie die
door maatschappij gemachtigd is om volgens bepaalde procedure rechtsregels uit
te vaardigen
↳ ter bescherming van de maatschappelijke belangen:
- recht wil gedrag vd in gemeenschap levende mens beïnvloeden
- doel: individueel en algemeen belang verzoenen
- in veel situaties hebben burgers tegenstrijdige belangen
- als er aanvaardbare afweging gevonden wordt, kunnen we spreken
van rechtvaardige regeling
↳ afdwingbaarheid: bij niet naleven gedragsregels mag overheid “geweld” gebruiken
om regels te doen naleven (niet fysiek, maar vb. boetes,
schadevergoedingen, gevangenisstraf…)
 Recht voorziet middelen om bepaald gedrag te sanctioneren

1.2 Indeling van de rechtsregels

 Indeling: - gebiedende regels
- aanvullende regels
en
- nationaal recht
- internationaal recht

,Gebiedende en Aanvullende Rechtsregels

 Gebiedende rechtsregels:

- Moeten nageleefd w: mag nooit van afgeweken worden

- Soorten:
1) Rechtsregels van openbare orde: raken de essentiële belangen vd staat of vd
samenleving
vb. - bijna alle regels vh strafrecht: wetten ivm misdrijven, verkeer
- sommige regels van burgerlijk recht: de staat vd persoon

2) Rechtsregels van goede zeden: alles wat de menselijke waardigheid aanbelangt
vb. pas huwen na 18j, met kleren in openbaar, ontucht, bevordering van
buitenechtelijke verhoudingen
! vroeger werd overspel bestraft met gevangenis- en/of geldstraf

3) Gewone gebiedende rechtsregels: leggen beperkingen op ter bescherming van
bepaalde groepen in samenleving
vb. - gebiedende regels in huurwetgeving
- regels inzake de handelingsbekwaamheid v minderjarigen
↳ jongen van 16 wil brommer en sluit contract af dat hij brommer van
€1600 koopt, de jongen moet beschermt worden van praktijken van
Meerderjarigen

 grens openbare orde – goede zeden is moeilijk: vb. iemand vermoorden = beide

- Sanctie:
1) overeenkomsten in strijd met regels van openbare orde en goede zeden geven
aanleiding tot absolute nietigheid van deze overeenkomsten
↳ = ‘absolute of volstrekte nietigheid’
↳ - sanctioneert miskenning van regels v openbare orde en goede zeden
- kan door elke belanghebbende (ook door openbaar ministerie) ingeroepen w
 dus door iedereen
- rechter kan & moet deze nietigheid ambtshalve inroepen: nietigheid w altijd door
rechter uitgesproken
↳ vb. - bigamie: sluiten van tweede huwelijk terwijl eerste nog niet definitief
ontbonden is
↳ 1e huwelijk is hier niet blij mee en kan nietigheid aanvragen van 2de
huwelijk: rechter zal huwelijk nietig verklaren
- overeenkomst mbt een moord

, 2) overeenkomsten in strijd met gewone gebiedende rechtsregels geven aanleiding tot
relatieve nietigheid v deze overeenkomsten
↳ = ‘relatieve of betrekkelijke nietigheid’
↳ - sanctioneert de miskenning van private belangen
- kan enkel ingeroepen w door personen wier belangen door de wet beschermd
worden of door hun wettelijke vertegenwoordigers: alleen persoon die door regel
beschermd wordt kan
nietigheid aanvragen
- de rechter mag de nietigheid niet ambtshalve inroepen
↳ vb. - koop ve onbekend schilderij, wanneer men in feite dacht een bekend
schilderij te kopen

- aankoop door een minderjarige
vb. als 16-jarige brommer koopt: kan geen handelscontract afsluiten want
onder 18 ben je handelingsonbekwaam: ouders kunnen dan zelf
nietigheid aanvragen als bv ouders niet blij zijn met aankoop
↳ als verkoper meerderjarig is en niet tevreden is met aankoop kan
hij geen nietigheid aanvragen want is zijn eigen schuld want hij
wordt niet beschermd door handelingsonbekwaamheid
 alles onder 18 is relatieve nietigheid

- Gevolgen van nietigverklaring v rechtshandelingen:
↳ - nietigverklaring v rechtshandeling steunt op gronden die reeds bestonden op
ogenblik dat rechtshandeling gesteld werd: werkt dan ook steeds terug tot op de
dag dat de rechtshandeling gesteld werd
 wat nietig is kan op geen enkel ogenblik een geldig rechtsgevolg hebben
- aan vergaande, soms onbillijke, gevolgen vh volledig verdwijnen v alle
rechtsgevolgen v nietige rechtshandeling werden zowel door rechtspraak als door
wetgever bepaalde verzachtingen aangebracht
vb. iemand die zelf schuld heeft bij bestaan ve nietigheidsgrond, vooral bij
strijdigheid met openbare orde en goede zeden, heeft geen recht op bepaalde
teruggaven of terugbetalingen
 als je aan kant van nietigverklaring staat, sta je altijd aan zwakke kant
Vb. de nietigheid ve clausule geeft geen aanleiding tot nietigheid vd gehele
rechtshandeling

 Aanvullende rechtsregels:
- Betreft beschikkingen die slechts gelden voor zover de particulieren de moeilijkheid niet
zelf hebben opgelost
↳ Enkel toegepast worden indien partijen in een overeenkomst geen andere regeling
hebben uitgewerkt
Vb. het wettelijk huwelijksstelsel: bij huwelijk naar notaris gaan hoe de 2 hun huwelijk
zien (scheiding van goederen…)
 2/3 mensen doen dit niet en trouwen gewoon
 wanneer iemand sterft moet 1 persoon met familie overleden persoon dan kijken
van wie wat is
 die 2/3 die niks hebben geregeld: de wet voorziet de regeling van wettelijk
huwelijksstelsel