Hoofdstuk 2; Obsessief-compulsieve en verwante
stoornissen
Inhoud
1. Obsessief-compulsieve stoornis (dwangstoornis)
2. Gestoorde lichaamsbeleving (body dysmorphic disorder)
3. Hamsteren
4. Haar uittrekken (trichotillomanie)
5. Huid krabben (tillomanie, skin picking disorder)
6. Restcategorieën
Inleiding
- Impulsen zijn prikkels die van binnenuit ons gedrag op gang brengen
(doorgaans in de richting van bevrediging van een of andere behoefte)
- Geleidelijk aan leert de mens deze impulsen onder controle krijgen
o Bv: als je honger hebt, mond niet volproppen met eten
- Indien de persoon niet in staat is zich te verzetten (tegen impulse, driften) ontstaat er
een probleem
- Bij heel wat psychische stoornissen is er sprake van een probleem van impulscontrole
(bvb. seksuele stoornissen, misbruik van psychoactieve stoffen...)
Stoornissen in de impulscontrole hebben volgende kenmerken gemeenschappelijk:
- De personen slagen er niet in om weerstand te bieden aan impulsen, driften of
verleidingen om een handeling te stellen die schadelijk is voor henzelf of voor
anderen. Soms onderneemt de persoon wel pogingen om weerstand te bieden
- Vooraleer hij overgaat tot gedrag, ervaart de persoon een stijgende spanning
- Hij ervaart genot, ontspanning en bevrediging als hij toegeeft aan de impuls
- Onmiddellijk na de handeling ervaart de persoon soms spijt of schuld
, 1. Obsessief-compulsieve stoornis (DSM-5)
1.1 Kenmerken
A. Er is aanwezigheid van obsessies, dwangmatigheid, of beide:
Obsessies worden gedefinieerd door (1) en (2):
1. Terugkerende en hardnekkige gedachten, drang of beelden die de persoon op
enig moment tijdens de stoornis als opdringerig en ongewenst ervaart, en die bij
de meeste individuen een duidelijke angst of verdriet veroorzaken;
2. Individuele pogingen om zulke gedachten, driften of beelden te negeren of te
onderdrukken of om ze te neutraliseren met een andere gedachte of handeling
(bv. door het uitvoeren van een dwanghandeling).
Dwanghandelingen worden gedefinieerd door (1) en (2):
1. Repetitief gedrag (bv. handen wassen, ordenen, controleren) of mentale handelingen
(bv. Bidden, tellen, herhalen van woorden in stilte), waartoe de persoon zich
gedwongen voelt om ze te stellen in reactie op een obsessie, of volgens regels die
strikt moet worden toegepast;
2. Gedragingen of mentale handelingen gericht op het voorkomen of verminderen van
angst of benauwdheid, of het voorkomen van een bepaalde gevreesde gebeurtenis of
situatie. Nochtans staan dit gedrag of de mentale handelingen ofwel niet op een
realistische manier in verhouding met datgene wat ze willen neutraliseren of
voorkomen of zijn ze duidelijk overdreven.
B. De dwanggedachten of dwanghandelingen zijn tijdrovend (bv. meer dan 1 uur per
dag) of veroorzaken in significante mate lijden of beperkingen in het sociaal of
beroepsmatig functioneren of andere belangrijke gebieden van het functioneren.
C. De obsessieve compulsieve symptomen zijn niet het gevolg van de directe
fysiologische effecten van een middel (bv. drug, geneesmiddel) of een andere
medische aandoening.
D. De inhoud van de obsessies of compulsies is niet eerder toe te schrijven aan de
symptomen van een andere DSM-5-stoornis (zoals de overdreven bezorgdheden in
een gegeneraliseerde angststoornis).
VGL. Magisch denken
à Verschil dwanghandelingen kinderen en volwassenen =
1. Het bewustzijn van de absurditeit en zinloosheid van de betreffende handeling en
zich desondanks gedwongen voelen de handeling uit te voeren
2. Geen plezier!!
o Bij het uitvoeren van de handelingen…
stoornissen
Inhoud
1. Obsessief-compulsieve stoornis (dwangstoornis)
2. Gestoorde lichaamsbeleving (body dysmorphic disorder)
3. Hamsteren
4. Haar uittrekken (trichotillomanie)
5. Huid krabben (tillomanie, skin picking disorder)
6. Restcategorieën
Inleiding
- Impulsen zijn prikkels die van binnenuit ons gedrag op gang brengen
(doorgaans in de richting van bevrediging van een of andere behoefte)
- Geleidelijk aan leert de mens deze impulsen onder controle krijgen
o Bv: als je honger hebt, mond niet volproppen met eten
- Indien de persoon niet in staat is zich te verzetten (tegen impulse, driften) ontstaat er
een probleem
- Bij heel wat psychische stoornissen is er sprake van een probleem van impulscontrole
(bvb. seksuele stoornissen, misbruik van psychoactieve stoffen...)
Stoornissen in de impulscontrole hebben volgende kenmerken gemeenschappelijk:
- De personen slagen er niet in om weerstand te bieden aan impulsen, driften of
verleidingen om een handeling te stellen die schadelijk is voor henzelf of voor
anderen. Soms onderneemt de persoon wel pogingen om weerstand te bieden
- Vooraleer hij overgaat tot gedrag, ervaart de persoon een stijgende spanning
- Hij ervaart genot, ontspanning en bevrediging als hij toegeeft aan de impuls
- Onmiddellijk na de handeling ervaart de persoon soms spijt of schuld
, 1. Obsessief-compulsieve stoornis (DSM-5)
1.1 Kenmerken
A. Er is aanwezigheid van obsessies, dwangmatigheid, of beide:
Obsessies worden gedefinieerd door (1) en (2):
1. Terugkerende en hardnekkige gedachten, drang of beelden die de persoon op
enig moment tijdens de stoornis als opdringerig en ongewenst ervaart, en die bij
de meeste individuen een duidelijke angst of verdriet veroorzaken;
2. Individuele pogingen om zulke gedachten, driften of beelden te negeren of te
onderdrukken of om ze te neutraliseren met een andere gedachte of handeling
(bv. door het uitvoeren van een dwanghandeling).
Dwanghandelingen worden gedefinieerd door (1) en (2):
1. Repetitief gedrag (bv. handen wassen, ordenen, controleren) of mentale handelingen
(bv. Bidden, tellen, herhalen van woorden in stilte), waartoe de persoon zich
gedwongen voelt om ze te stellen in reactie op een obsessie, of volgens regels die
strikt moet worden toegepast;
2. Gedragingen of mentale handelingen gericht op het voorkomen of verminderen van
angst of benauwdheid, of het voorkomen van een bepaalde gevreesde gebeurtenis of
situatie. Nochtans staan dit gedrag of de mentale handelingen ofwel niet op een
realistische manier in verhouding met datgene wat ze willen neutraliseren of
voorkomen of zijn ze duidelijk overdreven.
B. De dwanggedachten of dwanghandelingen zijn tijdrovend (bv. meer dan 1 uur per
dag) of veroorzaken in significante mate lijden of beperkingen in het sociaal of
beroepsmatig functioneren of andere belangrijke gebieden van het functioneren.
C. De obsessieve compulsieve symptomen zijn niet het gevolg van de directe
fysiologische effecten van een middel (bv. drug, geneesmiddel) of een andere
medische aandoening.
D. De inhoud van de obsessies of compulsies is niet eerder toe te schrijven aan de
symptomen van een andere DSM-5-stoornis (zoals de overdreven bezorgdheden in
een gegeneraliseerde angststoornis).
VGL. Magisch denken
à Verschil dwanghandelingen kinderen en volwassenen =
1. Het bewustzijn van de absurditeit en zinloosheid van de betreffende handeling en
zich desondanks gedwongen voelen de handeling uit te voeren
2. Geen plezier!!
o Bij het uitvoeren van de handelingen…
