Blauw: toepassing
Roze: begrip
oranje: Kennis
1. De kernbegrippen met betrekking tot alkanen weer te geven, uit te leggen
en toe te passen.
CnH2n+2
Achtervoegsel: -aan
voorvoegsel hangt af van aantal koolstofatomen:
Aantal C 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12
Stamnaam Meth Eth Prop But Pent Hex Hept Oct Non Dec Undec Dodec
Constitutionele isomeren: dezelfde molecuulformule maar andere atoombindingen
- verschillende structuren
- verschillende namen
Cis-trans isomerie: dezelfde molecuulformule maar verschillende driedimen- sionale structuur,
veroorzaakt door dubbele C-binding
cis = naast / trans = tegenover
Cyclische alkanen: voorvoegsel; cycl
dubbele binding: achtervoegsel; een
driedubbele binding: achtervoegsel; yn
meerdere dubbele bindingen: dieen, trieen
aromaten: bevatten benzeenachtige ringen
Benzeen als zijring: fenyl
boot vorm:
stoel vorm:
,Ortho: geeft 1,2-substitutierelatie aan op een cyclischeverbinding
meta-: 1,3 ‘..’’
para: 1,4
iso-: geeft aan dat koolstofketen is vertakt
sec-: geeft aan dat een zijgroep is gebonden middels een secundair koolstofatoom
tert-: aan een tertiare koolstofatoom
2. Al of niet vertakte alkanen op juiste wijze te benoemen.
Systematische naamgeving alkanen
1. Zoek de langste keten (= hoofdnaam)
2. Nummer de C-atomen in de hoofdketen
3. Karakteriseer zijgroep(en) en plaats in C-keten
4. Schrijf de naam als één woord:
- tussen cijfer en letter
, tussen cijfers
zijgroepen alfabetisch
Σ cijfers <<)
3. De fysische eigenschappen van alkanen te beschrijven en te gebruiken om
gedrag te verklaren.
o Kleurloos, zwakke geur, smaakloos en niet giftig
o Brandbaar
o Apolair, onoplosbaar in water, oplosbaar in apolaire oplossmiddelen
o Geringere dichtheid dan water
o Aggregatietoestand
- Gasvormig: alkanen C1-C4
- Vloeibaar: alkanen C5-C15
- Vast: boven C15
, 4. De naam en structuur van de 14 belangrijkste functionele groepen te
benoemen
10. halogeenverbinding: R-X geen (bv) Bromo
11. Thio-ether: R-S-R sulfide thio
12. Thiol: R-SH Thiol thio
13. Cynanide: R-CN cyano nitril
14. Amide: R-CONH2 amide carbamyl
5. De functionele groepen te herkennen en benoemen in gegeven organische
verbindingen.
Komt gooooed toch
6. De chemische eigenschappen (verbranding, kraken en halogenering) van
alkanen te omschrijven en weer te geven in reactievergelijkingen.
Verbranding (zuurstof + ontsteking):
Volledig: CNH2N+2 + O2 (g) CO2 (g) + H2O (l)
Onvolledig: CNH2N+N + O2 (g) CO (g) + H20 (l) + C (s) + evt bijproducten
Halogenering kan op twee manieren plaatsvinden:
Additie van het vrije halogeen aan een dubbele binding
Substitutie van een waterstofatoom via een radicalair proces. Bij dit proces is licht de
katalysator en worden waterstofhalogeniden als bijproduct gevormd. Toepasbaar bij
alkanen.
, Kraken: bij het kraakproces worden lange ketens gebroken in kortere ketens. In de praktijk gebeurt
dit door alkanen te verhitten zonder lucht. Ontstaan ook altijd alkeen moleculen door het gebrek aan
H atomen.
C10H22 C6H14 + C4H8
Decaan hexaan + but-1-een
7. De kernbegrippen met betrekking tot onverzadigde verbindingen weer te
geven, te omschrijven en te gebruiken.
Apolair
Iets lager kook- en smeltpunt dan deze overeenkomstige alkanen
Dubbele binding maakt behoorlijk reactief vaak additie reacties
Bv water aan alkeen alcohol
Regel van Markovnikov: bij de additie van een verbinding H-X aan een alkeen zal het H-
atoom gebonden worden aan het C dat de meeste H-atomen heeft. De X groep aan de C met
minste H-atomen.
8. Namen van alkenen, alkynen en aromaten te gebruiken bij gegeven
structuur.
9. De structuur van alkenen, alkynen en aromaten bij gegeven namen weer te
geven.
10.De cis- en transisomeren te herkennen en weer te geven.
Roze: begrip
oranje: Kennis
1. De kernbegrippen met betrekking tot alkanen weer te geven, uit te leggen
en toe te passen.
CnH2n+2
Achtervoegsel: -aan
voorvoegsel hangt af van aantal koolstofatomen:
Aantal C 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12
Stamnaam Meth Eth Prop But Pent Hex Hept Oct Non Dec Undec Dodec
Constitutionele isomeren: dezelfde molecuulformule maar andere atoombindingen
- verschillende structuren
- verschillende namen
Cis-trans isomerie: dezelfde molecuulformule maar verschillende driedimen- sionale structuur,
veroorzaakt door dubbele C-binding
cis = naast / trans = tegenover
Cyclische alkanen: voorvoegsel; cycl
dubbele binding: achtervoegsel; een
driedubbele binding: achtervoegsel; yn
meerdere dubbele bindingen: dieen, trieen
aromaten: bevatten benzeenachtige ringen
Benzeen als zijring: fenyl
boot vorm:
stoel vorm:
,Ortho: geeft 1,2-substitutierelatie aan op een cyclischeverbinding
meta-: 1,3 ‘..’’
para: 1,4
iso-: geeft aan dat koolstofketen is vertakt
sec-: geeft aan dat een zijgroep is gebonden middels een secundair koolstofatoom
tert-: aan een tertiare koolstofatoom
2. Al of niet vertakte alkanen op juiste wijze te benoemen.
Systematische naamgeving alkanen
1. Zoek de langste keten (= hoofdnaam)
2. Nummer de C-atomen in de hoofdketen
3. Karakteriseer zijgroep(en) en plaats in C-keten
4. Schrijf de naam als één woord:
- tussen cijfer en letter
, tussen cijfers
zijgroepen alfabetisch
Σ cijfers <<)
3. De fysische eigenschappen van alkanen te beschrijven en te gebruiken om
gedrag te verklaren.
o Kleurloos, zwakke geur, smaakloos en niet giftig
o Brandbaar
o Apolair, onoplosbaar in water, oplosbaar in apolaire oplossmiddelen
o Geringere dichtheid dan water
o Aggregatietoestand
- Gasvormig: alkanen C1-C4
- Vloeibaar: alkanen C5-C15
- Vast: boven C15
, 4. De naam en structuur van de 14 belangrijkste functionele groepen te
benoemen
10. halogeenverbinding: R-X geen (bv) Bromo
11. Thio-ether: R-S-R sulfide thio
12. Thiol: R-SH Thiol thio
13. Cynanide: R-CN cyano nitril
14. Amide: R-CONH2 amide carbamyl
5. De functionele groepen te herkennen en benoemen in gegeven organische
verbindingen.
Komt gooooed toch
6. De chemische eigenschappen (verbranding, kraken en halogenering) van
alkanen te omschrijven en weer te geven in reactievergelijkingen.
Verbranding (zuurstof + ontsteking):
Volledig: CNH2N+2 + O2 (g) CO2 (g) + H2O (l)
Onvolledig: CNH2N+N + O2 (g) CO (g) + H20 (l) + C (s) + evt bijproducten
Halogenering kan op twee manieren plaatsvinden:
Additie van het vrije halogeen aan een dubbele binding
Substitutie van een waterstofatoom via een radicalair proces. Bij dit proces is licht de
katalysator en worden waterstofhalogeniden als bijproduct gevormd. Toepasbaar bij
alkanen.
, Kraken: bij het kraakproces worden lange ketens gebroken in kortere ketens. In de praktijk gebeurt
dit door alkanen te verhitten zonder lucht. Ontstaan ook altijd alkeen moleculen door het gebrek aan
H atomen.
C10H22 C6H14 + C4H8
Decaan hexaan + but-1-een
7. De kernbegrippen met betrekking tot onverzadigde verbindingen weer te
geven, te omschrijven en te gebruiken.
Apolair
Iets lager kook- en smeltpunt dan deze overeenkomstige alkanen
Dubbele binding maakt behoorlijk reactief vaak additie reacties
Bv water aan alkeen alcohol
Regel van Markovnikov: bij de additie van een verbinding H-X aan een alkeen zal het H-
atoom gebonden worden aan het C dat de meeste H-atomen heeft. De X groep aan de C met
minste H-atomen.
8. Namen van alkenen, alkynen en aromaten te gebruiken bij gegeven
structuur.
9. De structuur van alkenen, alkynen en aromaten bij gegeven namen weer te
geven.
10.De cis- en transisomeren te herkennen en weer te geven.
