Samenvatting TAB 1.1 - Anatomie

ANATOMIE EN FYSIOLOGIE DEEL
1
1. INLEIDING

1.1 ENKELE BEGRIPPEN

 Protonen + neutronen = atoommassa
 Atoommassa + atoommassa = molecuulmassa
 Mol = molecuulmassa uitgedrukt in gram
 Millimol = molecuulmassa uitgedrukt in milligram
 Milli-equivalent  berekenen voor ionen
o Positieve ionen = atomen die elektronen hebben afgestaan
o Negatieve ionen = atomen die elektronen hebben opgenomen
 De zuurtegraad of pH van een oplossing is het negatief logaritme van de
concentratie van H+ of wel pH = -log [H+]
 Buffers = stoffen die de pH vrij constant houden
o Bv. eiwitten

1.2 BELANGRIJKE ELEMENTEN DIE HET MENSELIJK LICHAAM
OPBOUWEN

 Zuurstof en waterstof = water
 Zuurstof + waterstof + koolstof = koolhydraten (zetmeel, suikers) en
lipiden (vetten)
 Zuurstof + waterstof + koolstof + stikstof = eiwitten
 Fosfor = noodzakelijk voor veel functies
 Fosfor + koolstof + waterstof + stikstof  bouwt mee DNA & RNA
 Calcium (metaal) & fosfor vooral in beenderen
 (Metalen) natrium, kalium & magnesium  ook belangrijke functie

1.3 CHEMISCHE REACTIES

 Enzymen = katalysator
o  zijn eiwitten, met een cofactor zoals metalen
o Verder beschreven bij eiwitten

1.4 WATER EN ZIJN BIJZONDER KARAKTER

 Watermoleculen  2 kanten  elektrisch positieve & negatieve zijde
o Ze trekken elkaar aan  gevolg  vrij hoog kookpunt
 DNA & eiwitten  zelfde aantrekkingskracht
o Dergelijke kracht noemt men waterstofbruggen

1.5 KOOLSTOF EN ZIJN BIJZONDER KARAKTER

 Koolstof heeft de unieke eigenschappen om lange ketens te kunnen
vormen



1

, Koolstofatomen kunnen ook ringen vormen met 5 of 6 elementen
 Twee koolstofatomen kunnen dubbele en driedubbele bindingen aangaan
 vermindert aantal plaatsen voor waterstof belang voor vetzuren en
verzadiging



 Jodium
o Geeft mineralen en meer energie
o Bevindt zich in de schildklier



2. BOUWSTENEN VAN HET LEVEN
 Eiwitten
o Regeling van metabole paden
o Structuureiwitten  opbouw van de cellen
 Vetten en koolhydraten en eiwitten  belang op bouw van de membraan
 Necleïnezuren DNA & RNA  genetische code
 Intermediaire metabolieten  kruispunten van de metabole paden te
kunnen beschrijven

2.1 KOOLHYDRATEN

 Opdeling 3 klassen
o 1. Monosachariden
 = moleculen die koolstof, waterstof en zuurstof bevatten
  de suikers  bekenste = glucose, galactose en
fructose
 Fructose = uien, prei, knoflook & artisjokken
 Galactose = melk & melkproducten = lactose
o 2. Disachariden
 =moleculen die bestaan uit 2 monosachariden
 Bij hun synthese komt één molecule water vrij, bij hun
ontbinding is er 1 molecule water nodig
o Meest voorkomende:
 Maltose = havermout en bier
 Lactose = melk en melkproducten
 Sacharose = frisdranken, gebak en snoep
 De darmwand kan geen disachariden opnemen  er zitten
enzymen die die disachariden ontleden in monosachariden 
kan wel opgenomen worden
o 3. Polysachariden
 = langere ketens van suiker  ontstaan in planten
  splitsen  mono- en disachariden  door enzymen
o Speeksel bevat enzymen
 Zetmeel = aardappelen




2

,  Amylopectine  analoog opgebouwd  kan gemakkelijk
water vasthouden zodat er een gelei ontstaat
 Cellulose
 Kunnen enzymen niet afbreken
 Geschikt voor darmperistaltiek
 Glycogeen = dierlijk polysachariden
  terug te vinden in de lever & spierweefsel
 Glucose kan niet door mensen worden aangemaakt maar is wel een

! 
onmisbare brandstof voor de hersenen
o  zonder glucose is er geen overleving
Glucosaminoglycanen = polysachariden met stikstofhoudende moleculen

2.2 VETTEN

  4 basisgroepen opgedeeld  essentieel voor celmembranen

2.2.1 VRIJE VETZUREN
 Bestaan enkel uit waterstof en koolstof  aan het einde van de lange
koolstofketen bevindt zich een zuurgroep
o 2 belangrijke kenmerken van vetten
 Zeer energierijk (energie reserves opslagen als vetten
 Door een deels waterafstotende eigenschap spelen ze een
dominante rol in celmembranen
 Verschillende soorten vetzuren
o Verzadigde: zonder dubbele bindingen
o Onverzadigde: met dubbele bindingen
 Enkelvoudige: één dubbele binding
 Meervoudige: twee of meer dubbele bindingen
 Verzadigde vetzuren  terug vinden voedsel van dierlijke oorsprong
o Zijn harden en hebben hoger smelpunt
o Bekendste palmitinezuur en stearinezuur
 Doen het cholesterolgehalte in het bloed stijgen
 Opnemen voeding of aangemaakt worden in het lichaam

Onverzadigde vetzuren ongunstig voor hart en bloedvaten  palmitinezuur &
stearinezuur
 Enkelvoudige onverzadigde vetzuur = oliezuur
o Geen effect op het cholesterolgehalte in het bloed
o Terug te vinden in olijfolie
 Meervoudig onverzadigd vetzuur
o Doen het cholesterolgehalte in het bloed dalen
 Arachidonzuur heeft 4 dubbele bindingen
 Linolzuur & linoleenzuur hebben 2 dubbele bindingen
o Zij worden niet aangemaakt in het menselijk lichaam maar ze zijn
essentiële vetzuren
 Te veel cholesterol en triglyceriden  aderverkalking




3

, 2.2.2 TRIGLYCERIDEN EN FOSFOLIPIDEN
 Triglyceriden = verbindingen tussen glycerol en 3 vetzuren
 Diglyceriden = bestaan uit glycerol en 2 vetzuren zijn verbonden en
ontstaan bij de vertering door lipase in de darmen
 Monoglyceriden = bestaan uit glycerol waaraan maar 1 vetzuur is
gekoppeld. Zij ontstaan eveneens door hydrolyse tijdens de vertering
 Bij fosfolipiden is een van de vetzuren vervangen door fosforzuur
o Het einde van de molecule is wateroplosbaar terwijl het andere
einde waterafstotend is
 Triglyceriden speelt geen rol in de vervorming van membranen
 Bij glycolipiden is een vetzuur vervangen door een suiker
o Één zijden wateroplosbaar


2.2.3 PROSTAGLYANDINES
 = grote lipiden moleculen met een typisch koolstofketen bestaande uit
verschillende ringen
o Cholesterol = basisproduct  opgenomen via de voeding &
aangemaakt in de lever
 Belang vorming celmembraan, de aanmaak van
geslachtshormonen, bijnierhormonen

2.3 MEMBRANEN

 Fundamentele onderdelen van alle levende weefsels
o Ze scheiden het intracellulaire compartiment van het extracellulaire
en houden ook compartimenten in de cellen zelf van elkaar
gescheiden
 Communicatie mogelijk  het gecontroleerd doorlaten van bepaalde
stoffen
 Cholesterol, fosfolipiden & glycolipiden = structurele lipiden omdat zij
celmembranen vormen

2.4 EIWITTEN


2.4.1 AMINOZUREN EN PEPTIDEBINDINGEN
 Aminozuren = bouwstenen van eiwitten
o Van de 20 aminozuren zijn er 8 essentieel
 Dat wil zeggen dat we ze niet kunnen aanmaken  moet dus
via voeding
 Volgorde van de aminozuren is van grootste belang voor het eiwit dat
wordt opgebouwd

2.4.2 CATEGORIEËN VAN EIWITTEN
 Eiwitten = negatief geladen
o Onderscheiding 7 categorieën




4