Samenvatting Bestuurskunde (F710340A)

SAMENVATTING BESTUURSKUNDE 2021-2022
WAT IS BESTUURSKUNDE?

- Hoofdstuk 2: Bestuurskunde als discipline
- Hoofdstuk 1: Sferen in de samenleving
- Hoofdstuk 3: Publieke versus private organisaties


CARTOGRAFIE

- Hoofdstuk 6: De federale overheid
- Hoofstuk 7: De regionale overheid – Vlaamse overheid
- Hoofdstuk 8: De lokale besturen


DENKEN OVER BESTUURSKUNDE

- Hoofdstuk 4: Historische schets – maatschappij, bestuur en bestuurskunde
- Hoofdstuk 5: Bureaucratie – New Public Management – New Public Governance


ACTOREN

- Hoofdstuk 11: Bestuur en burger
- Hoofdstuk 12: Bestuur en maatschappelijk middenveld
- Hoofstuk 10: Politiek-ambtelijke verhoudingen


TOPICS

- Hoofdstuk 9: Regulering
- Hoofdstuk 13: Goed bestuur




1

,WAT IS BESTUURSKUNDE?

HOOFDSTUK 2: De bestuurskunde als discipline

1. Inleiding
Maatschappijwetenschap
Relaties tussen mensen onderling
Studieobject: openbaar bestuur

2. Definities van bestuurskunde
Belangrijke aspecten:
 Definities ruimer: Interne en externe werking aan bod
o Wisselwerking tussen de omgeving van het OB
 Grens tussen OB en SL vervaagd: overheid geen instatie die boven actoren staat
 Prescriptieve wetenschap: antwoord geven op praktische vraagstukken,
aanbevelingen geven voor kwalitatief goed bestuur

3. Inleiding case asielcrisis (toepassing)

4. Het studieobject van de bestuurskunde
 Openbaar bestuur = geheel van organisaties en activiteiten (= KENobject), gericht op
besturing van de maatschappij => geheel van organisaties + proces van besturen
 Organisaties: vooral uitvoerende macht, vage grens tussen private en publieke
sector (semi-overheidsinstanties, particuliere org. die publieke taken opnemen)
 Inrichting + werking van OB, doelstellingen behalen
 Besturen: aaneenschakeling van activiteiten om gewenste effecten te bekomen
o Multilevel governance: samenwerking over versch. bestuursnniveaus heen van OB’s
o lokaal, provenciaal, regionaal, Europees, federaal, internationaal
Asielprocedure en meer, zie p. 43 t.e.m. 48

5. Omgeving van het openbaar bestuur
 Politiek-institutionele omgeving
OB is afhankelijk van de regering – meerdere partijen, moeizamere besluitvorming
 Juridische omgeving (rechtsstaat)
Rechtsstaat: wetgevende macht beslist hoever OB in de SL kaan ingrijpen, omvang,
middelen ter beschikking, burgers beschikken over grondrechten
Rule of law – legaliteitsbeginsel: wettige machtiging voor bestuursoptreden (
willekeur)
Publiek recht: relaties tussen overheid en burgers en tussen overheidsorganisaties
onderling geregeld via apart rechtssysteem
 Maatschappelijke omgeving
OB onder permanente invloed vd maatschappij (sociaal, economsich, klimaat,…)
bv. druk van pressiegroepen, massamedia, pol. partijen
Openbare dienstverlening: P&D ten bate van de msp, dragen bij tot de msp
OB afhankelijk vd msp: Inkomsten (belastingen), personeel (arbeidsmarkt, motivatie)
OB is een open systeem dat via input en output verbonden is met de omgeving
 Systeembenadering van Easton (‘black box’):
o Input: eisen en de steun uit omgeving
o Throughput: pol. systeem dat via conversieproces input
omzet in acties en beslissingen
o Output: werkt in op de omgeving -> outcome, die via
feedback nieuwe input kan vormen
2

,o Black box: de organisatie en werking vh OB




3

, 6. Empirische, normatieve en prescriptieve bestuurskunde

4 soorten kennis (die men kan produceren):

1. Beschrijvingen bestuurlijke instellingen en praktijk
 empirisch
2. Verklaringen waarom de situatie is wat ze is
3. Beoordelen van sterke en zwakke punten van openbaar bestuur  normatief
4. Aanbevelen, voorstellen voor verbetering openbaar bestuur  prescriptief


‘Good governance’? => verschillende kwaliteitsmaatstaven (volgens welke normen het OB
wordt beoordeeld)
-> Een overheid moet: democratisch en responsief, rechtmatig, doeltreffend en efficiënt,
integer zijn

Op 3 niveaus redeneren over de kwaliteit van het openbaar bestuur:

 Macroniveau (institutionee): vormgeving OB, vervult het zijn functie
o krachtig en legitiem beleid
 Mesoniveau (beleidsprocessen): dient de overheid het algemeen belang
o democratische en rationele besluitvorming
 Microniveau (bedrijfsvoering): hoe goed beleid doen, hoe ‘jusite’ dingen doen
o principes van goede bedrijfsvoering

Verbetering vh OB? => Kritische houding + wetenschappelijke relevantie.
Toepassingsgerichtheid: Ingaan op actuele problemen en in contact met de bestuurspraktijk.
(bestuurs’kunde’)

7. Kennisintegratie en multi- of interdisciplinariteit
Theoretische oriëntatie! Kennis integreren & het OB vanuit versch. perspectieven en
disciplines bekijken

Kennis verkrijgen vanuit disciplines:

 Rechtswetenschap : kennis publiek recht
 Economische wetenschap: kennis openbare financiën
 Sociologie: kennis sociale handelingen
 Politicologie: kennis politiek systeem
 Politieke filosofie: kennis denken over de staat
 Psychologie: kennis inzicht HR
 Communicatiewetenschap: kennis interne en externe communicatie

Bestuurskunde is een interdisciplinaire wetenschap (kennisintegrerend);de vergaarde kennis
uit versch. disciplines wordt geïntegreerd en verder ontwikkeld tot een nieuwe inhoud.

Bij multidisciplinariteit wordt kennis uit versch. disciplines gebruikt, om een probleem te
bestuderen, maar blijven de versch. interpretaties naast mekaar bestaan.

8. Verenigingen bestuurskunde
Vlaamse Vereniging voor Bestuur en Beleid (VVBB)




4