Samenvatting ondersteunende wetenschappen 3 - deel oncologie

Ondersteunende wetenschappen 3
Oncologie
Wat zijn de typische kenmerken van kanker?
 Ontregelde celgroei en differentiatie (fout in DNA, groeit buiten zijn grenzen)
 Reageert autonoom
 Ontsnapt aan groei regulerende mechanismen (gaat bloedvaten aantrekken)
Hoe ontstaat kanker?
 Initiatie proces kanker = MUTATIE
 Carcinogenese = ontstaan van kanker door mutaties of fouten in de genen
o Oncogene = fout ontstaat, gaat ongeconcentreerd delen
o Suppressorgenen = gaat andere celdeling tegenhouden, zo niet,
ongeconcentreerd delen
o DNA reparatiegenen = gaat reparaties uitvoeren, zo niet ongeconcentreerd
delen
Welke symptomen kunnen we verwachten?
Lokaal Zwelling
Pijn
Ulceratie
Bloeding
Systemisch Gewichtsverlies
Gedaalde eetlust
Vermoeidheid
Paraneoplatische verschijnselen zoals
koorts, huidrash, dermatomyositis,
neurologische symptomen
 Endogene factoren
o Geslacht, leeftijd, genetisch materiaal
 Externe factoren
o Roken
o Alcohol
o Voeding
o Chronische infecties: hep B en hep C
o Straling, asbest, kleurstoffen, benzeen
Kanker is een ouderdomsziekte de meeste kankers ontstaan tussen de leeftijd van 50 à 70
jaar.
Welke zijn de frequentste tumoren bij man en vrouw?
Man: longkanker, prostaatkanker, leverkanker
Vrouw: borstkanker, longkanker
Hoofd en hals tumoren:
Verschillende organen in de mond kunnen aangetast worden. Meer mannen en vooral op
middelbare leeftijd. Is te wijten aan alcoholgebruik.
Waarom een lagere incidentie bij mannen in de loop van de tijd?
 Door roken omdat dit op veel minder plaatsen mag daalt dit ook.
Waarom hebben ze een slechte overleving?
 Omdat heel veel mensen te laat komen en er veel te weinig aandacht aan wordt
besteed.

,Symptomen:
 Zwelling in de keel of hals regio
 Slikstoornissen
 Heesheid
 Pijn met irradiatie naar het oor
 Neusverstopping
 Trismus = kaak die geklemd blijft door tumor achteraan in de mond
 Epistaxis
Risicofactoren:
 Roken
 Alcoholconsumptie
 HPV en EBV-infecties
o HPV geassocieerd H-H tumoren
 Associatie tussen HPV en oropharyngeale tumoren > 70%
 HPV geassocieerde tumoren zijn sensitiever voor chemo – en
radiotherapie
 HPV geassocieerde hebben een betere overleving enn locale ziekte
controle
 Roken negativeert deze gunstige kenmerken
 Houtstof
o Kan tumoren veroorzaken na 10 à 20 jaar. Mensen met neustumoren lopen
vaak maanden rond met een neusverstopping
Diagnose:
 Anamnese
 Klinisch onderzoek
 Aanvullend onderzoek
o Flexibele endoscopie
o Fijne naald aspiratie/bioptie
o CT - hals en/of CT - thorax, MRI - hoofd en hals
o Panendoscopie onder narcose
Stadiering volgens TNM:
 Tumor
o T1 – 4
T Lip – en mondholtecarcinoom
Tis Carcinoma in situ
T1 T < of = 2 cm
T2 T > 2 < of = 4cm
T3 T > 4cm
T4a Lip: doorgroei door bot, mondbodem of huid
T4a Mondholte: door bot, tongspieren, sinus max, huid
T4b Doorgroei kauwspier, schedelbasis, rond de art carotis
 Klier aantasting schildwachtklier
o NO – 3
N0 Geen suspecte klieren
N1 1 ipsilaterale klier < 3cm
N2a 1 ipsilaterale klier 3 – 6cm

, N2b Multiple ipsilat klieren < of = 6cm
N2c Bilat klieren < of = 6cm
N3 Klieren > 6cm

 Uitzaaiingen
o MO – 1
Therapie:
 Radiotherapie/heelkunde
 Chemotherapie/doelgerichte therapie
Lokaal gevorderde ziekte – 60%:
 Operabele patiënten: 5j overleving 30 – 40%
 Inoperabele patiënten: 5j overleving < 20%
 M1 patiënten: mediane overleving van 6 à 10 maand
Operabele H – H tumoren:
 T1 – 2 tumoren
o Heelkunde
o Radiotherapie
 Afhankelijk van de lokalisatie
 Leeftijd en comorbiditeit
 Ervaring van de chirurg
 Vanaf T3, N1
o Concomitante radio chemotherapie
o Radiotherapie alleen
Chemotherapie en radiotherapie in HH:
 Mucosale toxiciteit
o Standaard RT
o 32%
 Mucosale toxiciteit
o Chemotherapie en radiotherapie
o 43% en 42%
Bestraling duurt 7 maand, tegen dat de ZV terug wat normaal kan eten en spreken zijn we 3
maand verder.
Differentiaal diagnose H – H tumoren:
 Congenitale afwijkingen
o Hals cysten, arterioveneuze malformaties, teratomen
 Ontstekingen
o Lymfadenitis, hals abces
o Tuberculose, toxoplasmose, mononucleose
 Tumoren
o Schildkliercarcinoom, lymphoma, sarcomen
Borstkanker:
Meest frequente kanker bij vrouwen.
Incidentie:
 Meest voorkomend in rijke landen
 Grootste aantal op middelbare leeftijd
 Overleving is uitstekend, tussen de 80 en 90%
Welke zijn de risicofactoren?