Pre- en postnatale
kinesitherapie
MEVR. VAN BESIEN, MEVR. SAMIJN EN MEVR.
VAN HEMELRIJCK
DORIEN HEYLEN
1E MASTER REVALIDATIEWETENSCHAPPEN EN KINESITHERAPIE
ACADEMIEJAAR 2021-2022
311
,312
,1. INTRODUCTIE
1. Doelstellingen
- Zwangerschap, geboorte en postnatale periode = cruciale fase in leven van vrouw en partner,
relatie en gezin
- Respectvolle, kwaliteitsvolle en individueel aangepaste benadering van diverse zorgverleners die
multidisciplinair samenwerken (gynaecoloog, huisarts, vroedvrouw, kinesitherapeut…) positieve
invloed op verloop en beleving van deze levensfase
Zwangerschap / bevalling / postnataal herstel gaat gepaard met lichamelijke veranderingen op niveau
van functies en anatomische eigenschappen (bv. groeiende uterus, toenemende druk op bekkenbodem) invloed op
activiteiten (bv. stappen, heffen) en participatie (bv. werk, huishouden)
Externe factoren (bv. behulpzaamheid van partner, zware werkplaats) en persoonlijke factoren (bv. beleving
zwangerschap, ontstaan zwangerschap, perfectionistisch ingesteld) spelen daarbij een rol
Prenatale kinesitherapie
- Bewustwording van het lichaam en de veranderingen tijdens de zwangerschap
- Preventie/verlichting/behandeling van eventuele zwangerschapsklachten
- Voorbereiding tot bevalling
Postnatale kinesitherapie
- Aandacht naar preventie/verlichting/behandeling van mogelijke klachten
- Actief bevorderen van autonoom ontzwangeringsproces
Perinatale periode = uitgelezen kans om (lichamelijk) gezonde automatismen te leren waar vrouw
levenslang bij gebaat is en op die manier aan zelfzorg en preventie doet (bv. correcte houding, correct heffen,
onderhouden bekkenbodem)
- Positieve (psychische) beleving van zwangerschap, bevalling en kraamtijd kan blijvend het
zelfvertrouwen en het zelfbeeld van een vrouw bevorderen
- Kine kan bijdrage leveren binnen multidisciplinaire context
Bovenstaande doelstellingen komen ook terug in praktijkdoelstellingen van de ‘International
Organization of Physical Therapists in Women’s Health’ (IOPTWH)
Wereldwijde groepering van gespecialiseerde kinesitherapeuten in women’s health stimuleert
evidence based, kwalitatieve kinesitherapeutische zorgverlening tijdens de vruchtbare jaren van
de vrouw
2. Organisati e
- 9 sessies perinatale kinesitherapie zelf te verdelen tussen pre- en/of postnatale kinesitherapie
- Hangt vaak af van aan- of afwezigheid van klachten, van de soort en hoeveelheid vragen waar de
vrouw mee zit en haar wensen m.b.t. bevalling
- Op basis van ervaring zelf een standaard verdeling tussen pre en post vinden steeds
individueel blijven aanpassen!
313
, Aanwezigheid van partner
- Sterk aan te raden
- Betrokkenheid, inzicht en vertrouwen van partner kan positief bijdragen tot verloop en beleving
van bevalling
- In praktijk is partner vaak niet aanwezig tijdens prenatale kinesitherapie of enkel bij sessie over
bevalling zelf
- Koppels hierin stimuleren, met respect voor hun keuze
Materiaalbenodigdheden
- Oefenmat en zwangerschapsbal
- Didactisch materiaal (bekken, pop, ballonnen (voorstelling invloed contractie uterus op cervix), prenten over anatomie
van vrouwelijk lichaam)
- Oefenmateriaal
Aandacht voor aangename rustige omgeving
- Eventueel rustige achtergrondmuziek
- Respect voor privacy van de vrouw (vb. navragen urineverlies terwijl andere patiënten dit gesprek kunnen horen, is
niet correct)
- Zorgen voor een rustige omgeving
- Voldoende tijd voorzien (vb. tijd en ruimte om borstvoeding te geven als de baby aanwezig is tijdens de postnatale
oefeningen)
Doorverwijzing
- Gespecialiseerde bekkenbodemtherapeuten
o www.pelvired.be
o www.bicap.be
- Andere betrokken zorgverleners
- Andere mogelijkheden van prenatale voorbereiding
o Zwangerschapsyoga, haptonomie, infosessies in het ziekenhuis, mindful bevallen…
3. Prenatale kinesitherapie
Vroeger
- Kine kon tewerkgesteld zijn op verloskwartier van ziekenhuis voor pernatale begeleiding (tijdens
de partus)
- Sommige zelfstandigen stonden vroeger ook paraat om mee te gaan naar het ziekenhuis om de
bevallende vrouw bij te staan op lichamelijk en mentaal vlak
Huidige zorgmodel
- Deze taak wordt niet meer uitgevoerd door kine
- Geen nomenclatuur voor begeleiding door kine tijdens arbeid en bevalling
- Gynaecoloog en vroedvrouw zijn de belangrijkste zorgverleners tijdens de bevalling
314
kinesitherapie
MEVR. VAN BESIEN, MEVR. SAMIJN EN MEVR.
VAN HEMELRIJCK
DORIEN HEYLEN
1E MASTER REVALIDATIEWETENSCHAPPEN EN KINESITHERAPIE
ACADEMIEJAAR 2021-2022
311
,312
,1. INTRODUCTIE
1. Doelstellingen
- Zwangerschap, geboorte en postnatale periode = cruciale fase in leven van vrouw en partner,
relatie en gezin
- Respectvolle, kwaliteitsvolle en individueel aangepaste benadering van diverse zorgverleners die
multidisciplinair samenwerken (gynaecoloog, huisarts, vroedvrouw, kinesitherapeut…) positieve
invloed op verloop en beleving van deze levensfase
Zwangerschap / bevalling / postnataal herstel gaat gepaard met lichamelijke veranderingen op niveau
van functies en anatomische eigenschappen (bv. groeiende uterus, toenemende druk op bekkenbodem) invloed op
activiteiten (bv. stappen, heffen) en participatie (bv. werk, huishouden)
Externe factoren (bv. behulpzaamheid van partner, zware werkplaats) en persoonlijke factoren (bv. beleving
zwangerschap, ontstaan zwangerschap, perfectionistisch ingesteld) spelen daarbij een rol
Prenatale kinesitherapie
- Bewustwording van het lichaam en de veranderingen tijdens de zwangerschap
- Preventie/verlichting/behandeling van eventuele zwangerschapsklachten
- Voorbereiding tot bevalling
Postnatale kinesitherapie
- Aandacht naar preventie/verlichting/behandeling van mogelijke klachten
- Actief bevorderen van autonoom ontzwangeringsproces
Perinatale periode = uitgelezen kans om (lichamelijk) gezonde automatismen te leren waar vrouw
levenslang bij gebaat is en op die manier aan zelfzorg en preventie doet (bv. correcte houding, correct heffen,
onderhouden bekkenbodem)
- Positieve (psychische) beleving van zwangerschap, bevalling en kraamtijd kan blijvend het
zelfvertrouwen en het zelfbeeld van een vrouw bevorderen
- Kine kan bijdrage leveren binnen multidisciplinaire context
Bovenstaande doelstellingen komen ook terug in praktijkdoelstellingen van de ‘International
Organization of Physical Therapists in Women’s Health’ (IOPTWH)
Wereldwijde groepering van gespecialiseerde kinesitherapeuten in women’s health stimuleert
evidence based, kwalitatieve kinesitherapeutische zorgverlening tijdens de vruchtbare jaren van
de vrouw
2. Organisati e
- 9 sessies perinatale kinesitherapie zelf te verdelen tussen pre- en/of postnatale kinesitherapie
- Hangt vaak af van aan- of afwezigheid van klachten, van de soort en hoeveelheid vragen waar de
vrouw mee zit en haar wensen m.b.t. bevalling
- Op basis van ervaring zelf een standaard verdeling tussen pre en post vinden steeds
individueel blijven aanpassen!
313
, Aanwezigheid van partner
- Sterk aan te raden
- Betrokkenheid, inzicht en vertrouwen van partner kan positief bijdragen tot verloop en beleving
van bevalling
- In praktijk is partner vaak niet aanwezig tijdens prenatale kinesitherapie of enkel bij sessie over
bevalling zelf
- Koppels hierin stimuleren, met respect voor hun keuze
Materiaalbenodigdheden
- Oefenmat en zwangerschapsbal
- Didactisch materiaal (bekken, pop, ballonnen (voorstelling invloed contractie uterus op cervix), prenten over anatomie
van vrouwelijk lichaam)
- Oefenmateriaal
Aandacht voor aangename rustige omgeving
- Eventueel rustige achtergrondmuziek
- Respect voor privacy van de vrouw (vb. navragen urineverlies terwijl andere patiënten dit gesprek kunnen horen, is
niet correct)
- Zorgen voor een rustige omgeving
- Voldoende tijd voorzien (vb. tijd en ruimte om borstvoeding te geven als de baby aanwezig is tijdens de postnatale
oefeningen)
Doorverwijzing
- Gespecialiseerde bekkenbodemtherapeuten
o www.pelvired.be
o www.bicap.be
- Andere betrokken zorgverleners
- Andere mogelijkheden van prenatale voorbereiding
o Zwangerschapsyoga, haptonomie, infosessies in het ziekenhuis, mindful bevallen…
3. Prenatale kinesitherapie
Vroeger
- Kine kon tewerkgesteld zijn op verloskwartier van ziekenhuis voor pernatale begeleiding (tijdens
de partus)
- Sommige zelfstandigen stonden vroeger ook paraat om mee te gaan naar het ziekenhuis om de
bevallende vrouw bij te staan op lichamelijk en mentaal vlak
Huidige zorgmodel
- Deze taak wordt niet meer uitgevoerd door kine
- Geen nomenclatuur voor begeleiding door kine tijdens arbeid en bevalling
- Gynaecoloog en vroedvrouw zijn de belangrijkste zorgverleners tijdens de bevalling
314
