Littérature VWO
Chapitre 1: Le Moyen-âge jn
De Middeleeuwen gingen van start na de val van het Romeinse rijk (eind 1400) het duurde van 500
tot 1500.
Er waren veel oorlogen, honger en pestepidemieën. Ook waren er duidelijke sociale verschillen, het
volk was in 3 standen ingedeeld: 1e stand: de geestelijken, 2e stand: de adel, deze twee standen
hadden het voor het zeggen, en de 3 e stand: het normale volk.
Toch zien wij de middeleeuwen als een mooie tijd met ridders en kastelen, dat komt door de
literratuur uit die tijd.
La société médiévale:
De vroege middeleeuwen, keizer Charlemagne (Karel de Grote) verovert vanuit Frankrijk een enorm
groot gedeelte van West-Europa. Hij had een beroemde reputatie, wat zorgde voor een nieuw literair
genre: de Karelpiek
Charlemagne bestuurt zijn rijk door middel van het feodale stelsel. Dit is een politiek systeem tussen
de leenheer (suzerein), dit was dan Charlemagne en zijn leenmannen: vazallen. Deze mensen waren
altijd van adel.
Charlemagne leende zijn gebied uit aan zo’n vazal die het op zijn beurt weer over de boeren
(horigen) heersten.
Tot in de 15e eeuw, toen koning Louis XI zorgde voor een absolute monarchie (er staat één koning
aan de macht) en trekt alle macht naar hem toe.
Er zijn veel oorlogen in de Middeleeuwen. Zoals de 100-jarige oorlog (1337-1453), tussen Engeland
en Frankrijk. Dit ging over een klein stukje van Frankrijk; Aquitanië, die de Engelse (terug) wilden
hebben en over wie de Franse troon nou moest krijgen, want Filips de 4 e was dood. Jeanne d’Arc
hielp mee (op 17-jarige leeftijd) om de overwinning te behalen in 1429.
Het Christelijk geloof staat centraal in de middeleeuwen, er worden kerken gebouwd en de meeste
teksten hebben op een of andere manier te maken met het geloof. Ook organiseerde men
kruistochten om het geloof te verspreiden en het Heilige land, terug te krijgen (Jeruzalem)
Moines et troubadours:
Verhalen werden mondeling doorverteld, alleen de geestelijken kunnen lezen en boeken zijn enorm
kostbaar om te maken omdat ze met de hand geschreven worden. Daarom had je rondreizende
troubadours, die verhalen en gedichten zongen voor de mensen.
Rijm, metrum(maat) en melodie is erg belangrijk om de teksten goed te kunnen onthouden.
Alleen geestelijken konden lezen en schrijven. Daarom zijn de meeste manuscripten
(handgeschreven tekst) over religie.
, Later ontstaan er ateliers waar in ook wereldlijke teksten (ridderromans of historische kronieken)
geschreven. Kopiisten schreven dit met de hand over. Dit gebeurt vaak in opdracht.
Langue:
De teksten zijn oorspronkelijk geschreven in het Romaans. Veel woorden liggen nog bij het Latijn. Er
zijn grote regionale verschillen. In het zuiden wordt er Langue d’oc (occitaans) gesproken en in het
noorden langue d’oil (oc en oil staan voor de manieren waarop mensen ja zeggen.)
Les Romans de chevalerie:
Middeleeuwse verhalen gaan vaak over heldendaden van koningen en ridders. Deze ridderverhalen
en hun personages hebben een voorbeeldfunctie: ze zijn dapper, strijdvaardig en trouw aan hun
koning. Ook zijn ze streng christelijk en respectvolle minnaars (geliefden).
La Chanson de Roland.
Rond de 11e eeuw ontstaat het ridderroman genre chanson de geste, lange gedichten die gezongen
werden. Ze spelen zich af in de tijd van Charlemagne en gaan over de heldhaftige oorlogsdaden van
legendarische figuren zoals La Chanson de Roland (het Roelantslied).
Het gaat over de terugtocht van Karel uit Spanje waar hij moest vechten tegen de Saracenen.
Het is ingedeeld in 219 laisses (strofen) en bevat heel veel herhalingen, er wordt telkens
dezelfde discussie gevoerd tussen de twee hoofdpersonen: Roland en Olivier. Hiermee wordt
de spanning benadrukt: Roland staat voor een dilemma tussen leven of dood
De schrijver heeft het een beetje aangepast aan zijn tijd, Karel vocht namelijk tegen de
Basken, maar omdat in de tijd van het ontstaan van het verhaal de kruistochten
plaatsvonden, paste de schrijver het aan.
Chrétien de Troyes:
Andere vorm van ridderromans spelen zich af bij Koning Arthur: niemand weet zeker of hij echt heeft
bestaan. Ze hebben altijd een vorm van een queeste, een tocht waar de hoofdpersoon allemaal
beproevingen moet doorstaan en zijn kwaliteiten bewijst.
Chrétien heeft een aantal van deze verhalen opgeschreven, waaronder een over Ridder Perceval die
op zoek gaat naar het Graal, de schaal die is gebruikt bij Jezus’ laatste avondmaal.
L’amour courtois:
Ridders verrichten hun heldendaden vaak om de liefde van vrouwen te winnen. Hierbij denken ze
aan de hoofse liefde: amour courtois. Verfijnde en respectvolle manier van omgang, gebaseerd op
de regels van het hof.
Het gaat om onmogelijke liefdes, o.a. tussen een ridder en een hogergeplaatste al getrouwde dame.
De man moet haar liefde verdienen met zijn dapper en nobelheid. Liefde is vaak van platonische
(vriendschappelijke) aard.
Chapitre 1: Le Moyen-âge jn
De Middeleeuwen gingen van start na de val van het Romeinse rijk (eind 1400) het duurde van 500
tot 1500.
Er waren veel oorlogen, honger en pestepidemieën. Ook waren er duidelijke sociale verschillen, het
volk was in 3 standen ingedeeld: 1e stand: de geestelijken, 2e stand: de adel, deze twee standen
hadden het voor het zeggen, en de 3 e stand: het normale volk.
Toch zien wij de middeleeuwen als een mooie tijd met ridders en kastelen, dat komt door de
literratuur uit die tijd.
La société médiévale:
De vroege middeleeuwen, keizer Charlemagne (Karel de Grote) verovert vanuit Frankrijk een enorm
groot gedeelte van West-Europa. Hij had een beroemde reputatie, wat zorgde voor een nieuw literair
genre: de Karelpiek
Charlemagne bestuurt zijn rijk door middel van het feodale stelsel. Dit is een politiek systeem tussen
de leenheer (suzerein), dit was dan Charlemagne en zijn leenmannen: vazallen. Deze mensen waren
altijd van adel.
Charlemagne leende zijn gebied uit aan zo’n vazal die het op zijn beurt weer over de boeren
(horigen) heersten.
Tot in de 15e eeuw, toen koning Louis XI zorgde voor een absolute monarchie (er staat één koning
aan de macht) en trekt alle macht naar hem toe.
Er zijn veel oorlogen in de Middeleeuwen. Zoals de 100-jarige oorlog (1337-1453), tussen Engeland
en Frankrijk. Dit ging over een klein stukje van Frankrijk; Aquitanië, die de Engelse (terug) wilden
hebben en over wie de Franse troon nou moest krijgen, want Filips de 4 e was dood. Jeanne d’Arc
hielp mee (op 17-jarige leeftijd) om de overwinning te behalen in 1429.
Het Christelijk geloof staat centraal in de middeleeuwen, er worden kerken gebouwd en de meeste
teksten hebben op een of andere manier te maken met het geloof. Ook organiseerde men
kruistochten om het geloof te verspreiden en het Heilige land, terug te krijgen (Jeruzalem)
Moines et troubadours:
Verhalen werden mondeling doorverteld, alleen de geestelijken kunnen lezen en boeken zijn enorm
kostbaar om te maken omdat ze met de hand geschreven worden. Daarom had je rondreizende
troubadours, die verhalen en gedichten zongen voor de mensen.
Rijm, metrum(maat) en melodie is erg belangrijk om de teksten goed te kunnen onthouden.
Alleen geestelijken konden lezen en schrijven. Daarom zijn de meeste manuscripten
(handgeschreven tekst) over religie.
, Later ontstaan er ateliers waar in ook wereldlijke teksten (ridderromans of historische kronieken)
geschreven. Kopiisten schreven dit met de hand over. Dit gebeurt vaak in opdracht.
Langue:
De teksten zijn oorspronkelijk geschreven in het Romaans. Veel woorden liggen nog bij het Latijn. Er
zijn grote regionale verschillen. In het zuiden wordt er Langue d’oc (occitaans) gesproken en in het
noorden langue d’oil (oc en oil staan voor de manieren waarop mensen ja zeggen.)
Les Romans de chevalerie:
Middeleeuwse verhalen gaan vaak over heldendaden van koningen en ridders. Deze ridderverhalen
en hun personages hebben een voorbeeldfunctie: ze zijn dapper, strijdvaardig en trouw aan hun
koning. Ook zijn ze streng christelijk en respectvolle minnaars (geliefden).
La Chanson de Roland.
Rond de 11e eeuw ontstaat het ridderroman genre chanson de geste, lange gedichten die gezongen
werden. Ze spelen zich af in de tijd van Charlemagne en gaan over de heldhaftige oorlogsdaden van
legendarische figuren zoals La Chanson de Roland (het Roelantslied).
Het gaat over de terugtocht van Karel uit Spanje waar hij moest vechten tegen de Saracenen.
Het is ingedeeld in 219 laisses (strofen) en bevat heel veel herhalingen, er wordt telkens
dezelfde discussie gevoerd tussen de twee hoofdpersonen: Roland en Olivier. Hiermee wordt
de spanning benadrukt: Roland staat voor een dilemma tussen leven of dood
De schrijver heeft het een beetje aangepast aan zijn tijd, Karel vocht namelijk tegen de
Basken, maar omdat in de tijd van het ontstaan van het verhaal de kruistochten
plaatsvonden, paste de schrijver het aan.
Chrétien de Troyes:
Andere vorm van ridderromans spelen zich af bij Koning Arthur: niemand weet zeker of hij echt heeft
bestaan. Ze hebben altijd een vorm van een queeste, een tocht waar de hoofdpersoon allemaal
beproevingen moet doorstaan en zijn kwaliteiten bewijst.
Chrétien heeft een aantal van deze verhalen opgeschreven, waaronder een over Ridder Perceval die
op zoek gaat naar het Graal, de schaal die is gebruikt bij Jezus’ laatste avondmaal.
L’amour courtois:
Ridders verrichten hun heldendaden vaak om de liefde van vrouwen te winnen. Hierbij denken ze
aan de hoofse liefde: amour courtois. Verfijnde en respectvolle manier van omgang, gebaseerd op
de regels van het hof.
Het gaat om onmogelijke liefdes, o.a. tussen een ridder en een hogergeplaatste al getrouwde dame.
De man moet haar liefde verdienen met zijn dapper en nobelheid. Liefde is vaak van platonische
(vriendschappelijke) aard.
