Inleiding
Nash-evenwicht → allemaal strategieën, maar welke strategie is ideaal indien die van andere
gegeven is
➔ Door stappen te nemen naar nash-evenwicht
Minimale staat
➔ Volledig ongereguleerde economie kan niet goed werken
➔ Nood aan minimale staat
o Zorgt voor minimumprijzen
o Zorgt voor verbetering van de pay-off
▪ Paretoverbetering
o Overheid als sociaal contract → voorwaarden om markt te laten werken
▪ Eigendomsrechten
• Overval, diefstal, fraude
▪ contractwetgeving
• bescherming tegen contractbreuk
▪ rechtshandhaving
• politie, justitie, leger… minimale bestaande instanties
19.0.1 Marktefficiëntie
➔ Vraagcurve = MBTB = Marginale bereidheid tot betalen
➔ Aanbodcurve = MK = marginale kosten curve
➔ Deadweight loss → het deel welvaartsverlies →
marktonevenwicht
o Volgens adam smith met onzichtbare hand → van zelf
weer in orde & evenwicht zal bewaard worden →
hierdoor totaal surplus = consumentensurplus +
producentensurplus het grootst
19.0.2 Pareto efficiëntie
DEF pareto-verbetering = een verandering die ertoe leidt dat de welvaart van minstens één individu
toeneemt zonder dat de welvaart van een ander individu afneemt
DEF pareto efficiëntie allocatie = Een toestand in de economie of de samenleving is Pareto-efficiënt
indien het niet mogelijk is een verandering door te voeren waarbij de welvaart van één individu
toeneemt zonder dat de welvaart van ten minste één ander individu afneemt
➔ Abstract begrip, in werkelijkheid veel moeilijker om dit te zien
Voorbeeld
1. Handel
➔ Marktpartijen beschikken over goederen en kunnen goederen ruilen
o Gaan enkel ruilen als ze er zelf beter van worden
2. Voorbeeld Bertel & Stijn
➔ Bertel heeft enkel brood en heeft dorst
Pagina 1 van 134
, ➔ Stijn heeft enkel water en heeft honger
o Ruilen mogelijk want hierdoor ervaren ze allebei voordelen
Voorbeelden pareto verbeteringen
➔ Scheiden auto’s, fieters & voetganger op de wegen
➔ 4-zits in een trein
Allocatieve ingreep = wegwerken van het deadweight loss
Distributieve ingreep = we willen gelijke lonen voor man & vrouw
19.0.3 3 taken overheid
1. Leidt marktwerking tot pareto-efficiëntie?
2. Is de uitkomst van marktwerking rechtvaardig?
3. Is de uitkomst van marktwerking onstabiel?
19.0.4 Publieke economie
➔ Welke beslissingen zou overheid moeten maken?
➔ Hoe maakt de overheid beslissingen?
➔ Normatieve uitspraken
o A is gebeurd dus zal B moeten gebeuren
➔ Positieve uitspraken
o A is gebeurd dan zal B gebeuren
Hoofdstuk 19: Externe effecten / externaliteiten
➔ Tot nu toe: alle kosten & baten van een transactie opgenomen in vraag & aanbod
o MK = alle kosten
o MBTB = bevat alle baten/ voordelen
➔ MAAR: wat met kosten & baten voor derden?
DEF externe effecten = wanneer het handelen van de ene persoon gevolgen heeft op het
welvaartsniveau van minstens 1 andere persoon, zonder dat er vergoeding of compensatie tegenover
staat
Pagina 2 van 134
,Manieren om externaliteiten te analyseren
1. Pigou: (negatieve) externaliteit in een markt
o Vervuiling door productie van een product levert externaliteit op (vervuiling)
o Externaliteit zorgt voor welvaartsverlies
o Maatschappelijke kostprijs van een product is hoger dan private kostprijs
▪ Niet alle kosten verrekend in private kostprijs
o Doordat eigendomsrechten op milieu niet goed zijn omschreven
2. Markt voor de externaliteit
o Schadeveroorzakers (vervuilers) VS schadelijders (gedupeerden)
o Optimaal niveau van vervuiling!
19.1 Negatieve externe effecten
➔ Nooit welvaartsmaximalisatie
o Door het aanrekenen van te lage kosten
➔ Kosten die derden moeten dragen
➔ Allocatie van de markt is niet langer maatschappelijk efficiënt door bestaan van externe
negatieve effecten
DEF marktfalen = marktinefficiëntie = verwijst naar allocatie van middelen in de vrije markt die de
maatschappelijke welvaart niet maximaliseert
19.1.1 Marktfalen bij negatieve externe effecten
1ste Manier: negatieve externaliteiten in de markt
➔ Productie van een product gaat gepaard met uitstoot
o Lozing afvalwater in rivier, geurhinder, lawaai, CO2 uitstoot…
o Marginale externe kosten MEK
▪ = bijkomende externe kosten van een extra eenheid productie
o In euro
➔ Private kost MK
o Private aanbodscurve Aprivaat
o Enkel productiekosten
o Bijkomende kost van een extra eenheid productie
➔ Maatschappelijke/ sociale kost MEK + MK
o Aanbodscurve Asociaal
o Alle kosten voor de samenleving: privaat + extern
o Bijkomende externe kosten van een extra eenheid productie
MEK
➔ Bijkomende externe kost van een extra eenheid productie
o TEK = totale externe kosten
o MEK = TEK’
Pagina 3 van 134
, ➔ Constant of stijgend verloop
o Afhankelijk van situatie
oppervlakte in het roze = totale externe kost TEK
Vergelijk Q1 & Q2 met elkaar! rode
Gearceerde oppervlak = TEK oppervlak =
TEK
lichtgroen = CS
donkergroen = PS
Aprivaat bevat geen marginale externe kosten
Qmarkt = private aanbod & private vraag snijden
elkaar
Qoptimum = maatschappelijk wenselijke hoeveelheid
Pagina 4 van 134
Nash-evenwicht → allemaal strategieën, maar welke strategie is ideaal indien die van andere
gegeven is
➔ Door stappen te nemen naar nash-evenwicht
Minimale staat
➔ Volledig ongereguleerde economie kan niet goed werken
➔ Nood aan minimale staat
o Zorgt voor minimumprijzen
o Zorgt voor verbetering van de pay-off
▪ Paretoverbetering
o Overheid als sociaal contract → voorwaarden om markt te laten werken
▪ Eigendomsrechten
• Overval, diefstal, fraude
▪ contractwetgeving
• bescherming tegen contractbreuk
▪ rechtshandhaving
• politie, justitie, leger… minimale bestaande instanties
19.0.1 Marktefficiëntie
➔ Vraagcurve = MBTB = Marginale bereidheid tot betalen
➔ Aanbodcurve = MK = marginale kosten curve
➔ Deadweight loss → het deel welvaartsverlies →
marktonevenwicht
o Volgens adam smith met onzichtbare hand → van zelf
weer in orde & evenwicht zal bewaard worden →
hierdoor totaal surplus = consumentensurplus +
producentensurplus het grootst
19.0.2 Pareto efficiëntie
DEF pareto-verbetering = een verandering die ertoe leidt dat de welvaart van minstens één individu
toeneemt zonder dat de welvaart van een ander individu afneemt
DEF pareto efficiëntie allocatie = Een toestand in de economie of de samenleving is Pareto-efficiënt
indien het niet mogelijk is een verandering door te voeren waarbij de welvaart van één individu
toeneemt zonder dat de welvaart van ten minste één ander individu afneemt
➔ Abstract begrip, in werkelijkheid veel moeilijker om dit te zien
Voorbeeld
1. Handel
➔ Marktpartijen beschikken over goederen en kunnen goederen ruilen
o Gaan enkel ruilen als ze er zelf beter van worden
2. Voorbeeld Bertel & Stijn
➔ Bertel heeft enkel brood en heeft dorst
Pagina 1 van 134
, ➔ Stijn heeft enkel water en heeft honger
o Ruilen mogelijk want hierdoor ervaren ze allebei voordelen
Voorbeelden pareto verbeteringen
➔ Scheiden auto’s, fieters & voetganger op de wegen
➔ 4-zits in een trein
Allocatieve ingreep = wegwerken van het deadweight loss
Distributieve ingreep = we willen gelijke lonen voor man & vrouw
19.0.3 3 taken overheid
1. Leidt marktwerking tot pareto-efficiëntie?
2. Is de uitkomst van marktwerking rechtvaardig?
3. Is de uitkomst van marktwerking onstabiel?
19.0.4 Publieke economie
➔ Welke beslissingen zou overheid moeten maken?
➔ Hoe maakt de overheid beslissingen?
➔ Normatieve uitspraken
o A is gebeurd dus zal B moeten gebeuren
➔ Positieve uitspraken
o A is gebeurd dan zal B gebeuren
Hoofdstuk 19: Externe effecten / externaliteiten
➔ Tot nu toe: alle kosten & baten van een transactie opgenomen in vraag & aanbod
o MK = alle kosten
o MBTB = bevat alle baten/ voordelen
➔ MAAR: wat met kosten & baten voor derden?
DEF externe effecten = wanneer het handelen van de ene persoon gevolgen heeft op het
welvaartsniveau van minstens 1 andere persoon, zonder dat er vergoeding of compensatie tegenover
staat
Pagina 2 van 134
,Manieren om externaliteiten te analyseren
1. Pigou: (negatieve) externaliteit in een markt
o Vervuiling door productie van een product levert externaliteit op (vervuiling)
o Externaliteit zorgt voor welvaartsverlies
o Maatschappelijke kostprijs van een product is hoger dan private kostprijs
▪ Niet alle kosten verrekend in private kostprijs
o Doordat eigendomsrechten op milieu niet goed zijn omschreven
2. Markt voor de externaliteit
o Schadeveroorzakers (vervuilers) VS schadelijders (gedupeerden)
o Optimaal niveau van vervuiling!
19.1 Negatieve externe effecten
➔ Nooit welvaartsmaximalisatie
o Door het aanrekenen van te lage kosten
➔ Kosten die derden moeten dragen
➔ Allocatie van de markt is niet langer maatschappelijk efficiënt door bestaan van externe
negatieve effecten
DEF marktfalen = marktinefficiëntie = verwijst naar allocatie van middelen in de vrije markt die de
maatschappelijke welvaart niet maximaliseert
19.1.1 Marktfalen bij negatieve externe effecten
1ste Manier: negatieve externaliteiten in de markt
➔ Productie van een product gaat gepaard met uitstoot
o Lozing afvalwater in rivier, geurhinder, lawaai, CO2 uitstoot…
o Marginale externe kosten MEK
▪ = bijkomende externe kosten van een extra eenheid productie
o In euro
➔ Private kost MK
o Private aanbodscurve Aprivaat
o Enkel productiekosten
o Bijkomende kost van een extra eenheid productie
➔ Maatschappelijke/ sociale kost MEK + MK
o Aanbodscurve Asociaal
o Alle kosten voor de samenleving: privaat + extern
o Bijkomende externe kosten van een extra eenheid productie
MEK
➔ Bijkomende externe kost van een extra eenheid productie
o TEK = totale externe kosten
o MEK = TEK’
Pagina 3 van 134
, ➔ Constant of stijgend verloop
o Afhankelijk van situatie
oppervlakte in het roze = totale externe kost TEK
Vergelijk Q1 & Q2 met elkaar! rode
Gearceerde oppervlak = TEK oppervlak =
TEK
lichtgroen = CS
donkergroen = PS
Aprivaat bevat geen marginale externe kosten
Qmarkt = private aanbod & private vraag snijden
elkaar
Qoptimum = maatschappelijk wenselijke hoeveelheid
Pagina 4 van 134
