DUURZAME RUIMTELIJKE ONTWIKKELING
Oefeningen tellen voor 20% van het eindtotaal
HOOGDSTUK 1
• Kijken waar gebouwen doorheen de jaren ineens fout Loopt. (Gebouwen opzetten)
• After-sprawl = na versnippering
• Minst duurzame ruimtegebruik ter wereld = probleem
• “We borrow from nature the space upon which we build”
Tadao Ando, Japanse meesterarchitect
• Dag van vandaag 50% van de mensen (in de wereld) woont in de stad
HOOFDSTUK 1: DUURZAME ONTWIKKELING
Groot ruimteprobleem
Wat is duurzaamheid:
Wanneer iets lang meegaat (plastic is niet duurzaam)
= goed voor milieu
• def: “Duurzame ontwikkeling is ontwikkeling die aansluit op de behoeften van het
heden zonder het vermogen van toekomstige generaties om in hun eigen behoeften
te voorzien in gevaar te brengen.”
Opgebreide economische groei
• Ongelijkheid tussen landen/ continenten vergroot als maar meer
• DRAAGKRACHT van planeet is overschreden
3P’s: sociale ontwikkeling (people), economische ontwikkeling (profit) en milieubescherming
(planet).
• Natuurlijke hulpbronnen zijn beperkt
• Economie in functie van mens en aarde
EVENWICHT IS ZOEK!!!!!
We hebben nood aan een GLOBAAL-initiatief
• Op sociaal – economisch - ecologisch
→Betere millennium doelstellingen
17 SDG’s worden verdeeld in 5 groepen
1. People
2. Prosperity/ profit
3. Peace
4. Planet
5. Partnership
GLOBAAL LANDGEBRUIK EN ECOSYSTEMEN
• Alles inzetten op CO2-reductie, isolatie, zonnepanelen, …
• Overbevolking
• Nood aan voedsel, huisvesting, transport, …
, • 75% van het landoppervlak is door de mens getransformeerd
• Meer dan 50% van alle vruchtbare bodem op aarde wordt ingenomen door
landbouw
= 80% voor veeteelt (slechts 20% van de globale calorievoorziening)
HOOFDSTUK 2: GESCHIEDENIS VAN DE STEDELIJKE ONTWIKKELING
DE EERSTE GENERATIE STEDEN
• 400 v Chr.
• Van een nomadenbestaan naar het sedentair bestaan
• Neolithicum (10.000 jaar geleden): mens van jager naar landbouwer
• Deze overgang gebeurde zeer geleidelijk en niet overal gelijk
• Megalietencultuur van Stonehenge
• Van gezinsverband naar dorpsstructuur
• Overgang gezinsverband naar collectief systeem begint 30.000 jaar geleden
• Eerste dorpsnederzetting 10.000 jaar geleden
• Deze primitieve dorpen hadden zelfde opbouw als we nu nog zien bij sommige
Afrikaanse stammen
• Van een dorp naar een stad
• Ontstaan van het schrift -> technologische vernieuwingen (kaarten, transport, …)
• Steden ontstonden als versterkte nederzettingen waar de handel geconcentreerd
werd (landbouwproducten)
• Zonder hiërarchische structuur, geen stad!
• Nood aan bestuursorganen die ondersteund worden door politieke en/of
godsdienstige ideologieën
• Ook de fysische voorwaarden dienen gunstig te zijn (water, reliëf, …)
• Eerste steden ontstaan in Mesopotamië en Egypte
• Tussen de Tigris en Eufraat
• Besluit
Schrift en transport → handel → stad → oudste steden zo goed als helemaal
vervallen
DE GRIEKSE STAD
Inleiding:
• Het begrip ‘stad’ in de Griekse tijd, is geen stad zoals in de huidige tijd
• In de polis gold er een totaal andere levenswijze dan op platteland: orde, recht,
structuur, …
• Bij het ontstaan hielde ze weinig rekening met:
- De invloed van de oudste Europese stad Knossos
- De invloed van de Griekse koloniale steden
- De invloed van de Griekse filosofen
- De invloed van de Hippodamus van Milete
,LES 3:
1. De oudste Europese stad Knossos
• Niet toevallig op Kreta
• Handel is zeer belangrijk voor de eerste steden → Kreta is ideaal
• Handelsroutes en rivieren
• Wij hebben geen steden wij spelen boer op het land
2. De Griekse koloniale steden
• Door schalen landbouwgrond en traag ontwikkelde nijverheid in de 8ste eeuw v
Chr. overbevolking leidde tot spanning op politiek en sociaal vlak
• Griekse steden voelen zich verplicht nieuwe gebieden in palmen
• Stichtte vooreerst kolonies aan vruchtbare kusten: zwarte zee en Sicilië, (zuid-
Italië)
• Bv: 600 v Chr. Neapolis (Napels) en masillia (Marseille)
• In 550 v Chr. Telt het gebied tussen Spanje en de zwarte zee honderden Griekse
nederzettingen
3. Griekse filosofen
• 5de eeuw v Chr.
• Hippocrates: invloed van klimaat, windrichting, zon, …
• Plato: burgers indelen in klasse, gronden gelijk mogelijk verdelen, …
• Aristoteles: verband ligging stad/ burgerlijk systeem
4. De Hippodamus van Milete
• Grondlegger van de stedenbouw
• Stadsplannen die uitblonken in orde en regelmaat, in contrast met de tot dan toe
gebruikelijke complexiteit en wanorde van steden in Athene
• Leerde de planmatige stadsaanleg kennen bij de reconstructie van zijn
geboortestad Milete (Turkije), toen deze in 479 v Chr. na de Perzische oorlogen
werd herbouwd
, Besluit:
• Handelsroutes dat ervoor zorgen een eerste stad kan ontstaan
• Woningen gegroepeerd in blokken
• Geen groenzone alleen openbare ruimte
• Koloniale drang belangrijke invloed op de uitbouw van de Griekse steden
• Milete is de eerste stad die volgens een plan is gebouwd
• Stad getekend mooi binnen de stadsmuren
• Stadsmuren zijn belangrijk voor bescherming van de stad
DE ROMEINSE STAD
Inleiding
• Verstedelijkingsproces kwam laat op gang in Italië
• Ontstaan van romeinse steden belangrijke invloeden
- Invloed van Etrusken
- Immense groei van Rome
- De kolonisatie van het romeinse rijk
1. ETRUSKEN
• Vanaf 7de eeuw v Chr. hadden de Etruskische steden een dubbele functie
• Centrum van intensieve handelsrelaties
• Bestuurszetel voor de aristocratie die de opbrengsten van het platteland
controleerde
• Toscane
• Beveiligd door muren
• Gebouwen in baksteen of natuursteen
• Steden hadden een rasterplan met langwerpige bouwblokken/ raster
→ Door het reliëf was het heel heuvelachtig dus geen dambordpatroon
• Vruchtbare bodem → handel → olijven → verkopen in steden → Toscane
• Grote hoofdwegen van 15m breed
2. DE STAD ROME
• Geen typische rasterstad
• Het is organisch ontstaan op de 7 hoogtes aan de Tiber en blijft steeds groeien
• Het duurt nog 1800 jaar voor er een tweede stad zoals Rome komt
• Belangrijk voor haar bestuurlijke structuren
• Tot 1400 inwoners per km²
3. KOLONISATIE VAN HET ROMEINSE RIJK
• In noordwest Europa bouwden de romeinen hun steden uit a.d.h.v. het
bestaande oppidum
• Alle steden waren voorposten van Rome en dus worden ze ermee verbonden
door een wegennet
• Door keizer was er nood aan uniform stedenbouwkundig concept
• Gestandaardiseerd stadsmodel was noodzakelijk
Oefeningen tellen voor 20% van het eindtotaal
HOOGDSTUK 1
• Kijken waar gebouwen doorheen de jaren ineens fout Loopt. (Gebouwen opzetten)
• After-sprawl = na versnippering
• Minst duurzame ruimtegebruik ter wereld = probleem
• “We borrow from nature the space upon which we build”
Tadao Ando, Japanse meesterarchitect
• Dag van vandaag 50% van de mensen (in de wereld) woont in de stad
HOOFDSTUK 1: DUURZAME ONTWIKKELING
Groot ruimteprobleem
Wat is duurzaamheid:
Wanneer iets lang meegaat (plastic is niet duurzaam)
= goed voor milieu
• def: “Duurzame ontwikkeling is ontwikkeling die aansluit op de behoeften van het
heden zonder het vermogen van toekomstige generaties om in hun eigen behoeften
te voorzien in gevaar te brengen.”
Opgebreide economische groei
• Ongelijkheid tussen landen/ continenten vergroot als maar meer
• DRAAGKRACHT van planeet is overschreden
3P’s: sociale ontwikkeling (people), economische ontwikkeling (profit) en milieubescherming
(planet).
• Natuurlijke hulpbronnen zijn beperkt
• Economie in functie van mens en aarde
EVENWICHT IS ZOEK!!!!!
We hebben nood aan een GLOBAAL-initiatief
• Op sociaal – economisch - ecologisch
→Betere millennium doelstellingen
17 SDG’s worden verdeeld in 5 groepen
1. People
2. Prosperity/ profit
3. Peace
4. Planet
5. Partnership
GLOBAAL LANDGEBRUIK EN ECOSYSTEMEN
• Alles inzetten op CO2-reductie, isolatie, zonnepanelen, …
• Overbevolking
• Nood aan voedsel, huisvesting, transport, …
, • 75% van het landoppervlak is door de mens getransformeerd
• Meer dan 50% van alle vruchtbare bodem op aarde wordt ingenomen door
landbouw
= 80% voor veeteelt (slechts 20% van de globale calorievoorziening)
HOOFDSTUK 2: GESCHIEDENIS VAN DE STEDELIJKE ONTWIKKELING
DE EERSTE GENERATIE STEDEN
• 400 v Chr.
• Van een nomadenbestaan naar het sedentair bestaan
• Neolithicum (10.000 jaar geleden): mens van jager naar landbouwer
• Deze overgang gebeurde zeer geleidelijk en niet overal gelijk
• Megalietencultuur van Stonehenge
• Van gezinsverband naar dorpsstructuur
• Overgang gezinsverband naar collectief systeem begint 30.000 jaar geleden
• Eerste dorpsnederzetting 10.000 jaar geleden
• Deze primitieve dorpen hadden zelfde opbouw als we nu nog zien bij sommige
Afrikaanse stammen
• Van een dorp naar een stad
• Ontstaan van het schrift -> technologische vernieuwingen (kaarten, transport, …)
• Steden ontstonden als versterkte nederzettingen waar de handel geconcentreerd
werd (landbouwproducten)
• Zonder hiërarchische structuur, geen stad!
• Nood aan bestuursorganen die ondersteund worden door politieke en/of
godsdienstige ideologieën
• Ook de fysische voorwaarden dienen gunstig te zijn (water, reliëf, …)
• Eerste steden ontstaan in Mesopotamië en Egypte
• Tussen de Tigris en Eufraat
• Besluit
Schrift en transport → handel → stad → oudste steden zo goed als helemaal
vervallen
DE GRIEKSE STAD
Inleiding:
• Het begrip ‘stad’ in de Griekse tijd, is geen stad zoals in de huidige tijd
• In de polis gold er een totaal andere levenswijze dan op platteland: orde, recht,
structuur, …
• Bij het ontstaan hielde ze weinig rekening met:
- De invloed van de oudste Europese stad Knossos
- De invloed van de Griekse koloniale steden
- De invloed van de Griekse filosofen
- De invloed van de Hippodamus van Milete
,LES 3:
1. De oudste Europese stad Knossos
• Niet toevallig op Kreta
• Handel is zeer belangrijk voor de eerste steden → Kreta is ideaal
• Handelsroutes en rivieren
• Wij hebben geen steden wij spelen boer op het land
2. De Griekse koloniale steden
• Door schalen landbouwgrond en traag ontwikkelde nijverheid in de 8ste eeuw v
Chr. overbevolking leidde tot spanning op politiek en sociaal vlak
• Griekse steden voelen zich verplicht nieuwe gebieden in palmen
• Stichtte vooreerst kolonies aan vruchtbare kusten: zwarte zee en Sicilië, (zuid-
Italië)
• Bv: 600 v Chr. Neapolis (Napels) en masillia (Marseille)
• In 550 v Chr. Telt het gebied tussen Spanje en de zwarte zee honderden Griekse
nederzettingen
3. Griekse filosofen
• 5de eeuw v Chr.
• Hippocrates: invloed van klimaat, windrichting, zon, …
• Plato: burgers indelen in klasse, gronden gelijk mogelijk verdelen, …
• Aristoteles: verband ligging stad/ burgerlijk systeem
4. De Hippodamus van Milete
• Grondlegger van de stedenbouw
• Stadsplannen die uitblonken in orde en regelmaat, in contrast met de tot dan toe
gebruikelijke complexiteit en wanorde van steden in Athene
• Leerde de planmatige stadsaanleg kennen bij de reconstructie van zijn
geboortestad Milete (Turkije), toen deze in 479 v Chr. na de Perzische oorlogen
werd herbouwd
, Besluit:
• Handelsroutes dat ervoor zorgen een eerste stad kan ontstaan
• Woningen gegroepeerd in blokken
• Geen groenzone alleen openbare ruimte
• Koloniale drang belangrijke invloed op de uitbouw van de Griekse steden
• Milete is de eerste stad die volgens een plan is gebouwd
• Stad getekend mooi binnen de stadsmuren
• Stadsmuren zijn belangrijk voor bescherming van de stad
DE ROMEINSE STAD
Inleiding
• Verstedelijkingsproces kwam laat op gang in Italië
• Ontstaan van romeinse steden belangrijke invloeden
- Invloed van Etrusken
- Immense groei van Rome
- De kolonisatie van het romeinse rijk
1. ETRUSKEN
• Vanaf 7de eeuw v Chr. hadden de Etruskische steden een dubbele functie
• Centrum van intensieve handelsrelaties
• Bestuurszetel voor de aristocratie die de opbrengsten van het platteland
controleerde
• Toscane
• Beveiligd door muren
• Gebouwen in baksteen of natuursteen
• Steden hadden een rasterplan met langwerpige bouwblokken/ raster
→ Door het reliëf was het heel heuvelachtig dus geen dambordpatroon
• Vruchtbare bodem → handel → olijven → verkopen in steden → Toscane
• Grote hoofdwegen van 15m breed
2. DE STAD ROME
• Geen typische rasterstad
• Het is organisch ontstaan op de 7 hoogtes aan de Tiber en blijft steeds groeien
• Het duurt nog 1800 jaar voor er een tweede stad zoals Rome komt
• Belangrijk voor haar bestuurlijke structuren
• Tot 1400 inwoners per km²
3. KOLONISATIE VAN HET ROMEINSE RIJK
• In noordwest Europa bouwden de romeinen hun steden uit a.d.h.v. het
bestaande oppidum
• Alle steden waren voorposten van Rome en dus worden ze ermee verbonden
door een wegennet
• Door keizer was er nood aan uniform stedenbouwkundig concept
• Gestandaardiseerd stadsmodel was noodzakelijk
