SAMENVATTING
PERSONENBELASTING
2021 – 2022
INHOUD
1. Inleiding ........................................................................................................................................... 6
1.1. Belang personenbelasting ....................................................................................................... 6
1.2. Kenmerken .............................................................................................................................. 6
1.3. Inwonerschap .......................................................................................................................... 7
1.3.1. Woonplaats ..................................................................................................................... 7
1.3.2. Zetel van fortuin .............................................................................................................. 8
1.3.3. Diplomaten ...................................................................................................................... 8
1.3.4. Andere bijzondere gevallen............................................................................................. 8
1.3.5. Internationale context ..................................................................................................... 8
1.4. Territorialiteit .......................................................................................................................... 9
1.4.1. Unilaterale oplossingen ................................................................................................... 9
1.4.1.1. Forfaitair gedeelte van buitenlandse belasting (FBB) ............................................. 9
1.4.1.2. Gebrek aan unilaterale oplossingen ........................................................................ 9
1.4.2. Bilaterale oplossingen: DBV .......................................................................................... 10
1.4.2.1. Inkomsten exclusief belastbaar in een van beide verdragsstaten ........................ 10
1.4.2.2. Gedeelde heffingsbevoegdheid............................................................................. 10
2. Inkomen uit onroerend vermogen ................................................................................................ 11
2.1. Kadastraal inkomen (KI) ........................................................................................................ 11
2.2. Onroerende voorheffing ....................................................................................................... 11
2.3. Het onroerend inkomen in de PB .......................................................................................... 12
2.3.1. Belastbare grondslag bepaald op basis van KI .............................................................. 12
2.3.2. Belastbare grondslag bepaald op basis van huurprijs en huurvoordelen ..................... 12
2.3.2.1. Gemengd gebruik .................................................................................................. 13
2.3.2.2. Gemeubelde verhuur ............................................................................................ 14
2.3.2.3. Verhuring door bedrijfsleider ................................................................................ 14
2.3.2.4. Onderverhuring (of overdracht van huur) van onroerende goederen ................. 14
2.3.2.5. Eigenaar gebruikt het OG voor beroepswerkzaamheden ..................................... 15
2.3.2.6. Wijziging bestemming OG tijdens belastbaar tijdperk .......................................... 15
2.3.2.7. Buitenlands onroerend goed ................................................................................. 15
, 2.3.3. Bepaling netto-inkomen: aftrekbare kosten ................................................................. 16
2.3.3.1. Werkelijke kosten aftrekbaar van OI ..................................................................... 16
2.3.4. De eigen woning ............................................................................................................ 17
2.3.5. Meerwaarden op onroerend vermogen ....................................................................... 17
2.3.5.1. Art. 90 1° WIB ........................................................................................................ 18
2.3.5.2. Art 90 8° WIB ......................................................................................................... 18
2.3.5.3. Art. 90 10° WIB ...................................................................................................... 19
2.3.5.4. Verhouding ............................................................................................................ 20
3. Inkomen uit roerend vermogen .................................................................................................... 20
3.1. Roerende inkomsten ............................................................................................................. 20
3.2. Algemene principes ............................................................................................................... 21
3.2.1. Wijze van heffing: schuldenaar RV ................................................................................ 21
3.2.2. Wijze van heffing: RV..................................................................................................... 21
3.2.2.1. Bevrijdend karakter RV .......................................................................................... 22
3.2.3. Art. 21: inkomsten die niet als RI beschouwd worden.................................................. 22
3.3. Dividenden ............................................................................................................................ 23
3.3.1. Algemeen....................................................................................................................... 23
3.3.2. Kapitaalvermindering .................................................................................................... 23
3.3.3. Inkoop- en liquidatieboni .............................................................................................. 23
3.3.4. Uitkeringen Kaaimantaks .............................................................................................. 24
3.3.5. Onderkapitalisatie ......................................................................................................... 24
3.3.5.1. Reactie wetgever ................................................................................................... 24
3.3.5.2. Grenzen ................................................................................................................. 25
3.3.6. Fiscaal regime ................................................................................................................ 25
3.4. Intresten ................................................................................................................................ 26
3.4.1. Algemeen....................................................................................................................... 26
3.4.2. Deposito’s ...................................................................................................................... 26
3.4.3. Levensverzekeringen ..................................................................................................... 27
3.4.3.1. Tak 21 .................................................................................................................... 27
3.4.3.2. Tak 23 .................................................................................................................... 27
3.4.3.3. Tak 26 .................................................................................................................... 28
3.4.4. Fiscaal regime ................................................................................................................ 28
3.5. Collectieve beleggingsinstellingen ........................................................................................ 28
3.5.1. Beleggingsvennootschap ↔ gemeenschappelijk beleggingsfonds .............................. 28
3.5.2. Fiscaal statuut van de beleggingsvennootschap ........................................................... 29
3.5.3. Fiscaal statuut van de aandeelhouder .......................................................................... 29
3.5.3.1. Fixfondsen ............................................................................................................. 30
2
, 3.5.3.2. Obligatiefondsen ................................................................................................... 31
3.6. Kaaimantaks (“doorkijkbelasting”) ........................................................................................ 32
3.6.1. Types juridische constructies ........................................................................................ 32
3.6.2. Belasting ........................................................................................................................ 33
3.6.3. Uitzonderingen .............................................................................................................. 34
3.6.4. Aandachtspunten .......................................................................................................... 34
3.7. Inkomsten uit verhuring, verpachting, gebruik en concessie van RG andere dan
auteursrechten .................................................................................................................................. 35
3.8. Lijfrenten en tijdelijke renten ................................................................................................ 35
3.9. Inkomsten uit auteursrechten en naburige rechten ............................................................. 36
3.10. De aangifteplicht ............................................................................................................... 37
3.11. Meerwaarden op roerend vermogen................................................................................ 38
3.11.1. Meerwaarden op roerende goederen als diverse inkomsten ....................................... 38
3.11.2. Meerwaarden op aandelen ........................................................................................... 39
3.11.2.1. Interne meerwaarden ........................................................................................... 40
4. Beroepsinkomsten......................................................................................................................... 43
4.1. Winsten en baten algemeen ................................................................................................. 43
4.1.1. Winsten ......................................................................................................................... 43
4.1.1.1. Vergoedingen ........................................................................................................ 44
4.1.2. Baten ............................................................................................................................. 45
4.1.3. Toekenning meewerkende echtgenoot ........................................................................ 45
4.1.4. Betaling van de belasting op winsten en baten ............................................................ 46
4.2. Meerwaarden en stopzetting ................................................................................................ 46
4.2.1. Meerwaarden ................................................................................................................ 46
4.2.1.1. Vrijwillig verwezenlijkte meerwaarden ................................................................. 46
4.2.1.2. Gedwongen meerwaarden .................................................................................... 46
4.2.1.3. Wederbelegging .................................................................................................... 47
4.2.2. Fiscale gevolgen stopzetting activiteit .......................................................................... 47
4.2.2.1. Belastbaar regime.................................................................................................. 47
4.2.2.2. Vrijstellingsregime/voortzettingsregime ............................................................... 48
4.3. Gesalarieerden en bedrijfsleiders ......................................................................................... 49
4.3.1. Gesalarieerden .............................................................................................................. 49
4.3.2. Bedrijfsleiders ................................................................................................................ 50
4.3.2.1. Categorieën ........................................................................................................... 50
4.3.2.2. Attractiebeginsel ................................................................................................... 50
4.3.2.3. Bezoldigingen bedrijfsleiders ................................................................................ 50
4.3.3. Bijzondere regimes ........................................................................................................ 51
3
, 4.3.3.1. Vrijgesteld inkomen............................................................................................... 51
4.3.3.2. Lagere tarieven ...................................................................................................... 52
4.3.3.3. Belastingheffing op forfaitaire grondslag .............................................................. 53
4.3.3.4. Uitstel taxatie ........................................................................................................ 54
4.3.3.5. Inkomstenconversie .............................................................................................. 54
4.4. Pensioenen ............................................................................................................................ 55
4.4.1. Wettelijke pensioenen .................................................................................................. 55
4.4.2. Aanvullende pensioenen verbonden aan de uitoefening van een beroepswerkzaamheid
55
4.4.2.1. Collectieve pensioentoezegging ten gunste van werknemers en bedrijfsleiders . 55
4.4.2.2. Individuele pensioentoezegging ............................................................................ 58
4.4.2.3. Vrij aanvullend pensioen voor zelfstandigen ........................................................ 59
4.4.2.4. Vrij aanvullend pensioen voor werknemers.......................................................... 60
4.4.3. Aanvullende pensioenen zonder band met de beroepswerkzaamheid........................ 61
4.4.3.1. Individuele levensverzekeringen ........................................................................... 61
4.4.3.2. Pensioensparen ..................................................................................................... 62
4.5. Beroepskosten ....................................................................................................................... 63
4.5.1. Afschrijvingen ................................................................................................................ 65
4.5.1.1. Lineaire vs. degressieve afschrijving...................................................................... 66
4.5.2. Autokosten .................................................................................................................... 66
4.5.2.1. Formule aftrekpercentage..................................................................................... 66
4.5.2.2. Valse hybrides........................................................................................................ 67
4.5.2.3. Woon-werkverkeer................................................................................................ 67
4.5.2.4. Meer- en minderwaarden op personenauto’s ...................................................... 68
4.5.3. Lonen ............................................................................................................................. 68
4.5.4. Beroepsverliezen ........................................................................................................... 69
5. Diverse inkomsten ......................................................................................................................... 70
5.1. Occasionele winsten of baten ............................................................................................... 70
5.2. Onderhoudsuitkeringen ........................................................................................................ 70
5.3. Art. 90, 5°, 7° en 8° WIB......................................................................................................... 72
5.4. Art. 90, 9° en 10° WIB ............................................................................................................ 72
5.5. Onbelast bijverdienen ........................................................................................................... 72
5.5.1. Deeleconomie................................................................................................................ 73
5.5.2. Verenigingswerk ............................................................................................................ 73
6. Berekening van de belasting ......................................................................................................... 74
6.1. Berekenen van belastbare basis ............................................................................................ 74
6.1.1. Gezinsfiscaliteit.............................................................................................................. 75
4
, 6.1.1.1. Huwelijksquotiënt ................................................................................................. 75
6.1.1.2. Toekenning aan meewerkende echtgenoot.......................................................... 75
6.1.2. Aftrekbare bestedingen................................................................................................. 76
6.2. Berekening belasting op GBI ................................................................................................. 76
6.3. Belastingvrije som ................................................................................................................. 76
6.4. Belastingverminderingen ...................................................................................................... 77
6.4.1. Belastingvermindering voor LT-sparen ......................................................................... 77
6.4.2. Wettelijke pensioenen .................................................................................................. 77
6.4.3. Andere voorbeelden van belastingverminderingen...................................................... 78
6.4.4. Verminderingen voor inkomsten uit het buitenland .................................................... 79
6.5. Berekening belasting ABI....................................................................................................... 80
6.6. Vermeerdering wegens onvoldoende voorafbetalingen ...................................................... 81
6.7. Verminderingen..................................................................................................................... 82
6.7.1. Bonificatie voor voorafbetalingen ................................................................................. 82
6.7.2. Verrekeningen ............................................................................................................... 82
6.8. Regionale en lokale bepalingen – aanvullende gemeentebelasting ..................................... 83
5
, 1. INLEIDING
1.1. Belang personenbelasting
1. Budgettaire functie: staatsopbrengsten
2. Politieke functie: PB als drijver van o.a.
o economisch beleid (fiscale voordelen voor tewerkstelling, woon/werkverkeer,
investeringen in energiebesparende investeringen)
o kindvriendelijk beleid
o extralegale pensioenvorming
3. Sociale functie:
o Inkomstenherverdeling: belastingen → individuele sociale uitkeringen en collectieve
verzorging
o Draagkrachtprincipe: progressief tarief (sterkste schouders dragen de grootste lasten)
o Familiale omstandigheden: verminderingen kinderen ten laste, huwelijksquotiënt…
PB vermijdbaar?
• Principieel onmogelijk voor bezoldigden (want vaak al ingehouden aan de bron), maar meer
ruimte voor zelfstandigen en kapitaalbezitters (maar ook antimisbruikbepalingen)
• Zie ook: discrepantie tussen progressieve tarieven op beroepsinkomsten en afzonderlijke
lagere tarieven op of vrijstellingen van vermogensinkomsten en meerwaarden
1.2. Kenmerken
1. Directe belasting: treft een voortdurende toestand; periodieke inning via aanslag op de
persoon die zich in die toestand bevindt
2. Persoonlijke of subjectieve belasting: belastbare basis in functie van persoonlijke toestand
(KTL, fiscale voordelen wegens persoonlijke en familiale omstandigheden)
3. Globalisering van totaal in WIB vermelde inkomen (maar veel afzonderlijke tarieven → RI, DI,
pensioenen…)
Aanslag op naam van beide gehuwden of wettelijk samenwonenden (art. 126-127 WIB)
Maar decumul = afzonderlijke heffing van de eigen BI en inkomsten uit eigen onroerend en
roerend goed van beide partners + ½ inkomen uit gezamenlijke goederen en wettelijk genot
kinderen
4. Progressieve belasting → maar veel afzonderlijke aanslagen
5. Eenjarigheid = annualiteitsbeginsel:
o Inkomsten van het belastbaar tijdperk = kalenderjaar
o Jaarlijkse aangifte
6. Heffing d.m.v. voorheffingen en voorafbetalingen in jaar van verwezenlijking inkomen →
aanslag het jaar daarop
7. Jaarlijkse indexatie van de in WIB genoemde bedragen (art. 178 WIB)
Overzicht berekening
• Grondslag = 4 categorieën: OI, RI, BI, DI
• Binnen elke categorie bepaalt WIB
o Wat is het belastbaar inkomen?
o Wat zijn de aftrekbare kosten? Netto-inkomen per categorie
o Wat is vrijgesteld?
• 4 netto-inkomens = gezamenlijk belastbaar inkomen (uitz. afzonderlijk belastbare inkomsten)
• Belastbaar netto-inkomen = gezamenlijk belastbaar inkomen – aftrekbare bestedingen
• Verschuldigde belasting wordt op belastbaar netto-inkomen berekend
6
,1.3. Inwonerschap
Art. 2 §1, 1° en 3 WIB
Woonplaats of zetel van fortuin
• Niet cumulatief
• Nationaliteit speelt geen enkele rol (behalve in art. 2 §1, 1° d) WIB)
• Feitenkwestie: de vestiging van de woonplaats of van de zetel van het fortuin in België wordt
naar de feitelijke omstandigheden beoordeeld
• Wettelijke vermoedens van Belgisch rijksinwonerschap (art. 2 §1, 1°, lid 2 en 3 WIB):
o Weerlegbaar vermoeden dat natuurlijke personen die zijn ingeschreven in het
Rijksregister hun woonplaats in België hebben gevestigd
o Onweerlegbaar vermoeden dat de fiscale woonplaats van gehuwden en wettelijk
samenwonenden waarvoor een gemeenschappelijke aanslag op naam van beiden
wordt gevestigd (dus niet: art. 126 §2 WIB) zich bevindt op de plaats waar het gezin is
gevestigd
1.3.1. Woonplaats
= Centrum van vitale en affectieve belangen: “Le domicile fiscal est là où une personne a sa femme,
son chien, sa pipe et ses pantoufles”
• De fiscale woonplaats is een feitelijke woontoestand gekenmerkt door de permanentie en
continuïteit van het verblijf, d.w.z. van het leven en werken in een bepaald land (i.c. België)
van de betrokkene
• Geheel van feitelijke elementen die een rol (kunnen) spelen bij de beoordeling van de fiscale
woonplaats, o.a.
o Intentie van om persoon om ergens zijn hoofdverblijfplaats te vestigen
o Intentie van terugkeer
o Duur van het verblijf
o Bezit van (on)roerende goederen
o Bankrekeningen en energiefacturen
o Sociaal leven (clubs, vriendenkring etc.)
o Plaats waar vakanties en vrije tijd worden doorgebracht
7
, 1.3.2. Zetel van fortuin
= Centrum van zakelijke en patrimoniale belangen
• “Van belang is niet de plaats waar het fortuin gevestigd is, maar de plaats van waaruit het
fortuin wordt beheerd” (Cass. 7 september 1965)
• Een persoon die zijn vermogen vanuit België beheert wordt beschouwd als Belgisch fiscaal
rijksinwoner, zelfs wanneer zijn verblijfplaats in een ander land gevestigd is
• De zetel van fortuin wordt bepaald aan de hand van een geheel van feitelijke elementen en
hangt af van de appreciatiebevoegdheid van de rechter ten gronde
1.3.3. Diplomaten
Buitenlandse diplomaten (art. 4 WIB)
- Buitenlandse diplomatieke ambtenaren en
consulaire beroepsambtenaren die in België zijn
Belgische diplomaten (art. 2 §1, 1° b) en c)) geaccrediteerd, alsmede hun inwonende
Belgische diplomatieke ambtenaren en andere gezinsleden worden beschouwd als niet-
leden van Belgische diplomatieke zendingen en inwoners
consulaire posten in het buitenland alsmede - Ook andere leden van buitenlandse
hun inwonende gezinsleden worden beschouwd diplomatieke zendingen en consulaire posten in
als Belgisch rijksinwoner, ongeacht de duur van België en hun inwonende gezinsleden zijn niet-
hun verblijf in het buitenland inwoners voor zover zij niet de Belgische
nationaliteit bezitten en niet duurzaam verblijf
houden in België en op voorwaarde van
wederkerigheid
1.3.4. Andere bijzondere gevallen
Ambtenaren van internationale organisaties
Verdragen met betrekking tot internationale organisaties voorzien vaak fiscale immuniteit voor hun
ambtenaren (bv. NAVO)
• Buitenlandse ambtenaren die zich in het kader van de uitoefening van hun ambt binnen de
internationale organisatie in België vestigen, worden vanuit fiscaal oogpunt beschouwd als
inwoner van hun land van afkomst
• Belgische ambtenaren van een internationale organisatie die zich in dat kader in het
buitenland vestigen, blijven Belgisch rijksinwoner
• Bepaalde internationale organisaties: inkomen ambtenaren vrijgesteld van nationale belasting
en onderworpen aan een belasting geheven in het voordeel van de internationale organisatie
zelf (bv. EU, VN)
Natuurlijke personen ingeschreven in het wachtregister
• Artikel 4 4° WIB: uitdrukkelijk niet aan de personenbelasting onderworpen (sinds 1 januari
2017)
1.3.5. Internationale context
Dubbel woonplaatsconflict = een natuurlijke persoon wordt door 2 landen fiscaal als rijksinwoner
beschouwd → in beide landen belastbaar op wereldwijd inkomen → dubbele belasting
➔ Oplossing: DBV met “tie-breaker” regel = een lijst van opeenvolgende criteria aan de hand
waarvan kan worden bepaald welk van de 2 landen als woonstaat wordt beschouwd:
o Staat waar de persoon een duurzaam tehuis tot zijn beschikking heeft
8
PERSONENBELASTING
2021 – 2022
INHOUD
1. Inleiding ........................................................................................................................................... 6
1.1. Belang personenbelasting ....................................................................................................... 6
1.2. Kenmerken .............................................................................................................................. 6
1.3. Inwonerschap .......................................................................................................................... 7
1.3.1. Woonplaats ..................................................................................................................... 7
1.3.2. Zetel van fortuin .............................................................................................................. 8
1.3.3. Diplomaten ...................................................................................................................... 8
1.3.4. Andere bijzondere gevallen............................................................................................. 8
1.3.5. Internationale context ..................................................................................................... 8
1.4. Territorialiteit .......................................................................................................................... 9
1.4.1. Unilaterale oplossingen ................................................................................................... 9
1.4.1.1. Forfaitair gedeelte van buitenlandse belasting (FBB) ............................................. 9
1.4.1.2. Gebrek aan unilaterale oplossingen ........................................................................ 9
1.4.2. Bilaterale oplossingen: DBV .......................................................................................... 10
1.4.2.1. Inkomsten exclusief belastbaar in een van beide verdragsstaten ........................ 10
1.4.2.2. Gedeelde heffingsbevoegdheid............................................................................. 10
2. Inkomen uit onroerend vermogen ................................................................................................ 11
2.1. Kadastraal inkomen (KI) ........................................................................................................ 11
2.2. Onroerende voorheffing ....................................................................................................... 11
2.3. Het onroerend inkomen in de PB .......................................................................................... 12
2.3.1. Belastbare grondslag bepaald op basis van KI .............................................................. 12
2.3.2. Belastbare grondslag bepaald op basis van huurprijs en huurvoordelen ..................... 12
2.3.2.1. Gemengd gebruik .................................................................................................. 13
2.3.2.2. Gemeubelde verhuur ............................................................................................ 14
2.3.2.3. Verhuring door bedrijfsleider ................................................................................ 14
2.3.2.4. Onderverhuring (of overdracht van huur) van onroerende goederen ................. 14
2.3.2.5. Eigenaar gebruikt het OG voor beroepswerkzaamheden ..................................... 15
2.3.2.6. Wijziging bestemming OG tijdens belastbaar tijdperk .......................................... 15
2.3.2.7. Buitenlands onroerend goed ................................................................................. 15
, 2.3.3. Bepaling netto-inkomen: aftrekbare kosten ................................................................. 16
2.3.3.1. Werkelijke kosten aftrekbaar van OI ..................................................................... 16
2.3.4. De eigen woning ............................................................................................................ 17
2.3.5. Meerwaarden op onroerend vermogen ....................................................................... 17
2.3.5.1. Art. 90 1° WIB ........................................................................................................ 18
2.3.5.2. Art 90 8° WIB ......................................................................................................... 18
2.3.5.3. Art. 90 10° WIB ...................................................................................................... 19
2.3.5.4. Verhouding ............................................................................................................ 20
3. Inkomen uit roerend vermogen .................................................................................................... 20
3.1. Roerende inkomsten ............................................................................................................. 20
3.2. Algemene principes ............................................................................................................... 21
3.2.1. Wijze van heffing: schuldenaar RV ................................................................................ 21
3.2.2. Wijze van heffing: RV..................................................................................................... 21
3.2.2.1. Bevrijdend karakter RV .......................................................................................... 22
3.2.3. Art. 21: inkomsten die niet als RI beschouwd worden.................................................. 22
3.3. Dividenden ............................................................................................................................ 23
3.3.1. Algemeen....................................................................................................................... 23
3.3.2. Kapitaalvermindering .................................................................................................... 23
3.3.3. Inkoop- en liquidatieboni .............................................................................................. 23
3.3.4. Uitkeringen Kaaimantaks .............................................................................................. 24
3.3.5. Onderkapitalisatie ......................................................................................................... 24
3.3.5.1. Reactie wetgever ................................................................................................... 24
3.3.5.2. Grenzen ................................................................................................................. 25
3.3.6. Fiscaal regime ................................................................................................................ 25
3.4. Intresten ................................................................................................................................ 26
3.4.1. Algemeen....................................................................................................................... 26
3.4.2. Deposito’s ...................................................................................................................... 26
3.4.3. Levensverzekeringen ..................................................................................................... 27
3.4.3.1. Tak 21 .................................................................................................................... 27
3.4.3.2. Tak 23 .................................................................................................................... 27
3.4.3.3. Tak 26 .................................................................................................................... 28
3.4.4. Fiscaal regime ................................................................................................................ 28
3.5. Collectieve beleggingsinstellingen ........................................................................................ 28
3.5.1. Beleggingsvennootschap ↔ gemeenschappelijk beleggingsfonds .............................. 28
3.5.2. Fiscaal statuut van de beleggingsvennootschap ........................................................... 29
3.5.3. Fiscaal statuut van de aandeelhouder .......................................................................... 29
3.5.3.1. Fixfondsen ............................................................................................................. 30
2
, 3.5.3.2. Obligatiefondsen ................................................................................................... 31
3.6. Kaaimantaks (“doorkijkbelasting”) ........................................................................................ 32
3.6.1. Types juridische constructies ........................................................................................ 32
3.6.2. Belasting ........................................................................................................................ 33
3.6.3. Uitzonderingen .............................................................................................................. 34
3.6.4. Aandachtspunten .......................................................................................................... 34
3.7. Inkomsten uit verhuring, verpachting, gebruik en concessie van RG andere dan
auteursrechten .................................................................................................................................. 35
3.8. Lijfrenten en tijdelijke renten ................................................................................................ 35
3.9. Inkomsten uit auteursrechten en naburige rechten ............................................................. 36
3.10. De aangifteplicht ............................................................................................................... 37
3.11. Meerwaarden op roerend vermogen................................................................................ 38
3.11.1. Meerwaarden op roerende goederen als diverse inkomsten ....................................... 38
3.11.2. Meerwaarden op aandelen ........................................................................................... 39
3.11.2.1. Interne meerwaarden ........................................................................................... 40
4. Beroepsinkomsten......................................................................................................................... 43
4.1. Winsten en baten algemeen ................................................................................................. 43
4.1.1. Winsten ......................................................................................................................... 43
4.1.1.1. Vergoedingen ........................................................................................................ 44
4.1.2. Baten ............................................................................................................................. 45
4.1.3. Toekenning meewerkende echtgenoot ........................................................................ 45
4.1.4. Betaling van de belasting op winsten en baten ............................................................ 46
4.2. Meerwaarden en stopzetting ................................................................................................ 46
4.2.1. Meerwaarden ................................................................................................................ 46
4.2.1.1. Vrijwillig verwezenlijkte meerwaarden ................................................................. 46
4.2.1.2. Gedwongen meerwaarden .................................................................................... 46
4.2.1.3. Wederbelegging .................................................................................................... 47
4.2.2. Fiscale gevolgen stopzetting activiteit .......................................................................... 47
4.2.2.1. Belastbaar regime.................................................................................................. 47
4.2.2.2. Vrijstellingsregime/voortzettingsregime ............................................................... 48
4.3. Gesalarieerden en bedrijfsleiders ......................................................................................... 49
4.3.1. Gesalarieerden .............................................................................................................. 49
4.3.2. Bedrijfsleiders ................................................................................................................ 50
4.3.2.1. Categorieën ........................................................................................................... 50
4.3.2.2. Attractiebeginsel ................................................................................................... 50
4.3.2.3. Bezoldigingen bedrijfsleiders ................................................................................ 50
4.3.3. Bijzondere regimes ........................................................................................................ 51
3
, 4.3.3.1. Vrijgesteld inkomen............................................................................................... 51
4.3.3.2. Lagere tarieven ...................................................................................................... 52
4.3.3.3. Belastingheffing op forfaitaire grondslag .............................................................. 53
4.3.3.4. Uitstel taxatie ........................................................................................................ 54
4.3.3.5. Inkomstenconversie .............................................................................................. 54
4.4. Pensioenen ............................................................................................................................ 55
4.4.1. Wettelijke pensioenen .................................................................................................. 55
4.4.2. Aanvullende pensioenen verbonden aan de uitoefening van een beroepswerkzaamheid
55
4.4.2.1. Collectieve pensioentoezegging ten gunste van werknemers en bedrijfsleiders . 55
4.4.2.2. Individuele pensioentoezegging ............................................................................ 58
4.4.2.3. Vrij aanvullend pensioen voor zelfstandigen ........................................................ 59
4.4.2.4. Vrij aanvullend pensioen voor werknemers.......................................................... 60
4.4.3. Aanvullende pensioenen zonder band met de beroepswerkzaamheid........................ 61
4.4.3.1. Individuele levensverzekeringen ........................................................................... 61
4.4.3.2. Pensioensparen ..................................................................................................... 62
4.5. Beroepskosten ....................................................................................................................... 63
4.5.1. Afschrijvingen ................................................................................................................ 65
4.5.1.1. Lineaire vs. degressieve afschrijving...................................................................... 66
4.5.2. Autokosten .................................................................................................................... 66
4.5.2.1. Formule aftrekpercentage..................................................................................... 66
4.5.2.2. Valse hybrides........................................................................................................ 67
4.5.2.3. Woon-werkverkeer................................................................................................ 67
4.5.2.4. Meer- en minderwaarden op personenauto’s ...................................................... 68
4.5.3. Lonen ............................................................................................................................. 68
4.5.4. Beroepsverliezen ........................................................................................................... 69
5. Diverse inkomsten ......................................................................................................................... 70
5.1. Occasionele winsten of baten ............................................................................................... 70
5.2. Onderhoudsuitkeringen ........................................................................................................ 70
5.3. Art. 90, 5°, 7° en 8° WIB......................................................................................................... 72
5.4. Art. 90, 9° en 10° WIB ............................................................................................................ 72
5.5. Onbelast bijverdienen ........................................................................................................... 72
5.5.1. Deeleconomie................................................................................................................ 73
5.5.2. Verenigingswerk ............................................................................................................ 73
6. Berekening van de belasting ......................................................................................................... 74
6.1. Berekenen van belastbare basis ............................................................................................ 74
6.1.1. Gezinsfiscaliteit.............................................................................................................. 75
4
, 6.1.1.1. Huwelijksquotiënt ................................................................................................. 75
6.1.1.2. Toekenning aan meewerkende echtgenoot.......................................................... 75
6.1.2. Aftrekbare bestedingen................................................................................................. 76
6.2. Berekening belasting op GBI ................................................................................................. 76
6.3. Belastingvrije som ................................................................................................................. 76
6.4. Belastingverminderingen ...................................................................................................... 77
6.4.1. Belastingvermindering voor LT-sparen ......................................................................... 77
6.4.2. Wettelijke pensioenen .................................................................................................. 77
6.4.3. Andere voorbeelden van belastingverminderingen...................................................... 78
6.4.4. Verminderingen voor inkomsten uit het buitenland .................................................... 79
6.5. Berekening belasting ABI....................................................................................................... 80
6.6. Vermeerdering wegens onvoldoende voorafbetalingen ...................................................... 81
6.7. Verminderingen..................................................................................................................... 82
6.7.1. Bonificatie voor voorafbetalingen ................................................................................. 82
6.7.2. Verrekeningen ............................................................................................................... 82
6.8. Regionale en lokale bepalingen – aanvullende gemeentebelasting ..................................... 83
5
, 1. INLEIDING
1.1. Belang personenbelasting
1. Budgettaire functie: staatsopbrengsten
2. Politieke functie: PB als drijver van o.a.
o economisch beleid (fiscale voordelen voor tewerkstelling, woon/werkverkeer,
investeringen in energiebesparende investeringen)
o kindvriendelijk beleid
o extralegale pensioenvorming
3. Sociale functie:
o Inkomstenherverdeling: belastingen → individuele sociale uitkeringen en collectieve
verzorging
o Draagkrachtprincipe: progressief tarief (sterkste schouders dragen de grootste lasten)
o Familiale omstandigheden: verminderingen kinderen ten laste, huwelijksquotiënt…
PB vermijdbaar?
• Principieel onmogelijk voor bezoldigden (want vaak al ingehouden aan de bron), maar meer
ruimte voor zelfstandigen en kapitaalbezitters (maar ook antimisbruikbepalingen)
• Zie ook: discrepantie tussen progressieve tarieven op beroepsinkomsten en afzonderlijke
lagere tarieven op of vrijstellingen van vermogensinkomsten en meerwaarden
1.2. Kenmerken
1. Directe belasting: treft een voortdurende toestand; periodieke inning via aanslag op de
persoon die zich in die toestand bevindt
2. Persoonlijke of subjectieve belasting: belastbare basis in functie van persoonlijke toestand
(KTL, fiscale voordelen wegens persoonlijke en familiale omstandigheden)
3. Globalisering van totaal in WIB vermelde inkomen (maar veel afzonderlijke tarieven → RI, DI,
pensioenen…)
Aanslag op naam van beide gehuwden of wettelijk samenwonenden (art. 126-127 WIB)
Maar decumul = afzonderlijke heffing van de eigen BI en inkomsten uit eigen onroerend en
roerend goed van beide partners + ½ inkomen uit gezamenlijke goederen en wettelijk genot
kinderen
4. Progressieve belasting → maar veel afzonderlijke aanslagen
5. Eenjarigheid = annualiteitsbeginsel:
o Inkomsten van het belastbaar tijdperk = kalenderjaar
o Jaarlijkse aangifte
6. Heffing d.m.v. voorheffingen en voorafbetalingen in jaar van verwezenlijking inkomen →
aanslag het jaar daarop
7. Jaarlijkse indexatie van de in WIB genoemde bedragen (art. 178 WIB)
Overzicht berekening
• Grondslag = 4 categorieën: OI, RI, BI, DI
• Binnen elke categorie bepaalt WIB
o Wat is het belastbaar inkomen?
o Wat zijn de aftrekbare kosten? Netto-inkomen per categorie
o Wat is vrijgesteld?
• 4 netto-inkomens = gezamenlijk belastbaar inkomen (uitz. afzonderlijk belastbare inkomsten)
• Belastbaar netto-inkomen = gezamenlijk belastbaar inkomen – aftrekbare bestedingen
• Verschuldigde belasting wordt op belastbaar netto-inkomen berekend
6
,1.3. Inwonerschap
Art. 2 §1, 1° en 3 WIB
Woonplaats of zetel van fortuin
• Niet cumulatief
• Nationaliteit speelt geen enkele rol (behalve in art. 2 §1, 1° d) WIB)
• Feitenkwestie: de vestiging van de woonplaats of van de zetel van het fortuin in België wordt
naar de feitelijke omstandigheden beoordeeld
• Wettelijke vermoedens van Belgisch rijksinwonerschap (art. 2 §1, 1°, lid 2 en 3 WIB):
o Weerlegbaar vermoeden dat natuurlijke personen die zijn ingeschreven in het
Rijksregister hun woonplaats in België hebben gevestigd
o Onweerlegbaar vermoeden dat de fiscale woonplaats van gehuwden en wettelijk
samenwonenden waarvoor een gemeenschappelijke aanslag op naam van beiden
wordt gevestigd (dus niet: art. 126 §2 WIB) zich bevindt op de plaats waar het gezin is
gevestigd
1.3.1. Woonplaats
= Centrum van vitale en affectieve belangen: “Le domicile fiscal est là où une personne a sa femme,
son chien, sa pipe et ses pantoufles”
• De fiscale woonplaats is een feitelijke woontoestand gekenmerkt door de permanentie en
continuïteit van het verblijf, d.w.z. van het leven en werken in een bepaald land (i.c. België)
van de betrokkene
• Geheel van feitelijke elementen die een rol (kunnen) spelen bij de beoordeling van de fiscale
woonplaats, o.a.
o Intentie van om persoon om ergens zijn hoofdverblijfplaats te vestigen
o Intentie van terugkeer
o Duur van het verblijf
o Bezit van (on)roerende goederen
o Bankrekeningen en energiefacturen
o Sociaal leven (clubs, vriendenkring etc.)
o Plaats waar vakanties en vrije tijd worden doorgebracht
7
, 1.3.2. Zetel van fortuin
= Centrum van zakelijke en patrimoniale belangen
• “Van belang is niet de plaats waar het fortuin gevestigd is, maar de plaats van waaruit het
fortuin wordt beheerd” (Cass. 7 september 1965)
• Een persoon die zijn vermogen vanuit België beheert wordt beschouwd als Belgisch fiscaal
rijksinwoner, zelfs wanneer zijn verblijfplaats in een ander land gevestigd is
• De zetel van fortuin wordt bepaald aan de hand van een geheel van feitelijke elementen en
hangt af van de appreciatiebevoegdheid van de rechter ten gronde
1.3.3. Diplomaten
Buitenlandse diplomaten (art. 4 WIB)
- Buitenlandse diplomatieke ambtenaren en
consulaire beroepsambtenaren die in België zijn
Belgische diplomaten (art. 2 §1, 1° b) en c)) geaccrediteerd, alsmede hun inwonende
Belgische diplomatieke ambtenaren en andere gezinsleden worden beschouwd als niet-
leden van Belgische diplomatieke zendingen en inwoners
consulaire posten in het buitenland alsmede - Ook andere leden van buitenlandse
hun inwonende gezinsleden worden beschouwd diplomatieke zendingen en consulaire posten in
als Belgisch rijksinwoner, ongeacht de duur van België en hun inwonende gezinsleden zijn niet-
hun verblijf in het buitenland inwoners voor zover zij niet de Belgische
nationaliteit bezitten en niet duurzaam verblijf
houden in België en op voorwaarde van
wederkerigheid
1.3.4. Andere bijzondere gevallen
Ambtenaren van internationale organisaties
Verdragen met betrekking tot internationale organisaties voorzien vaak fiscale immuniteit voor hun
ambtenaren (bv. NAVO)
• Buitenlandse ambtenaren die zich in het kader van de uitoefening van hun ambt binnen de
internationale organisatie in België vestigen, worden vanuit fiscaal oogpunt beschouwd als
inwoner van hun land van afkomst
• Belgische ambtenaren van een internationale organisatie die zich in dat kader in het
buitenland vestigen, blijven Belgisch rijksinwoner
• Bepaalde internationale organisaties: inkomen ambtenaren vrijgesteld van nationale belasting
en onderworpen aan een belasting geheven in het voordeel van de internationale organisatie
zelf (bv. EU, VN)
Natuurlijke personen ingeschreven in het wachtregister
• Artikel 4 4° WIB: uitdrukkelijk niet aan de personenbelasting onderworpen (sinds 1 januari
2017)
1.3.5. Internationale context
Dubbel woonplaatsconflict = een natuurlijke persoon wordt door 2 landen fiscaal als rijksinwoner
beschouwd → in beide landen belastbaar op wereldwijd inkomen → dubbele belasting
➔ Oplossing: DBV met “tie-breaker” regel = een lijst van opeenvolgende criteria aan de hand
waarvan kan worden bepaald welk van de 2 landen als woonstaat wordt beschouwd:
o Staat waar de persoon een duurzaam tehuis tot zijn beschikking heeft
8
