BEELD
Inhoud
De ontwikkeling van het beeldend vermogen .............................................................................................. 4
1 Fasen en leeftijden ......................................................................................................................................... 4
2 De krabbelperiode .......................................................................................................................................... 5
2.1 Het krabbelen .......................................................................................................................................... 5
2.2 De overgang naar de gecodeerde werkelijkheid ...................................................................... 5
3 De periode van de gecodeerde werkelijkheid ......................................................................................6
3.1 Het creatief coderen ..............................................................................................................................6
3.2 Kinderen maken codetekens .............................................................................................................6
3.3 Visueel begaafde kinderen..................................................................................................................6
3.4 In ontwikkeling achtergebleven ........................................................................................................6
3.5 Welke inhouden/onderwerpen tekent een kind? .......................................................................6
3.6 Typische coderingen van de werkelijkheid: de ideografische kenmerken ......................7
3.6.1 De Kopvoeter .......................................................................................................................................7
3.6.2 Wanordelijke plaatsing ................................................................................................................7
3.6.3 Eerste ordening ..............................................................................................................................7
3.6.4 De grondlijn......................................................................................................................................7
3.6.5 Kenmerkende vorm ..................................................................................................................... 8
3.6.6 Kubistisch tekenen....................................................................................................................... 8
3.6.7 Plattegrond...................................................................................................................................... 8
3.6.8 Omklapping ..................................................................................................................................... 8
3.6.9 Doorzichtigheid...............................................................................................................................9
3.6.10 Haaks contrast ...............................................................................................................................9
3.6.11 Afzonderlijke plaatsing ...............................................................................................................9
3.6.12 Overlapping en afsnijding...........................................................................................................9
3.6.13 Exemplariteit ...................................................................................................................................9
3.6.14 Belangrijkheid en verdringing ..................................................................................................9
3.6.15 Schrijfhelling ...................................................................................................................................9
3.6.16 Kleuren in de codering .............................................................................................................. 10
3.7 Het schematekenen ............................................................................................................................. 10
3.7.1 Automatische herhaling ................................................................................................................ 10
3.7.2 Oorzaken van het tekenen in schema’s .............................................................................. 10
3.7.3 Laten gaan of aanpakken? ....................................................................................................... 10
3.7.4 Liquidatie van een schema ...................................................................................................... 10
,4 De periode van de zichtbare werkelijkheid .......................................................................................... 11
4.1 Harmonisch maar kritisch (9- en 10-jarigen) ............................................................................ 11
4.2 Chaos (11 – 15 jaar) ................................................................................................................................ 11
4.3 Ordening ................................................................................................................................................... 12
5 Volkomen zelfstandigheid .......................................................................................................................... 12
Beeldaspecten (bouwstenen) ............................................................................................................................ 12
6 Licht ..................................................................................................................................................................... 13
6.1 Kleuters en het beeldaspect licht .................................................................................................. 13
6.2 Begrippen die te maken hebben met het beeldaspect licht ................................................ 13
7 Ruimte ................................................................................................................................................................14
7.1 Kleuters en het beeldaspect ruimte .............................................................................................14
7.2 Begrippen die te maken hebben met het beeldaspect ruimte ...........................................14
8 Lijn ....................................................................................................................................................................... 15
8.1 Kleuters en het beeldaspect lijn ..................................................................................................... 15
8.2 Begrippen die te maken hebben met het beeldaspect lijn ................................................... 15
9 Vorm .................................................................................................................................................................... 15
9.1 Kleuters en het beeldaspect vorm ................................................................................................ 15
9.2 Begrippen die te maken hebben met het beeldaspect vorm .............................................. 15
10 Kleur .................................................................................................................................................................... 16
10.1 Wat is kleur ............................................................................................................................................. 16
10.1.1 Ontstaan van kleur ...................................................................................................................... 16
10.1.2 Rangschikking van kleur .......................................................................................................... 16
10.2 Kleuters en het beeldaspect kleur ................................................................................................ 16
10.3 Begrippen die te maken hebben met het beeldaspect kleur .............................................. 16
10.3.1 Soorten kleuren ........................................................................................................................... 16
10.3.2 Tinten en tonen ............................................................................................................................. 17
10.3.3 Complementaire kleuren .......................................................................................................... 17
10.3.4 De kleurcontrasten ..................................................................................................................... 17
10.3.5 De betekenis van kleur.............................................................................................................. 18
11 Compositie ........................................................................................................................................................ 18
11.1 Wat is compositie.................................................................................................................................. 18
11.2 Kleuters en het beeldaspect compositie..................................................................................... 18
11.3 Aspecten van compositie................................................................................................................... 18
12 Textuur ............................................................................................................................................................... 19
12.1 Kleuters en het beeldaspect textuur ............................................................................................ 19
12.2 Begrippen die te maken hebben met textuur ............................................................................ 19
, Materialen en technieken .................................................................................................................................... 19
13 Schilder- en tekenmogelijkheden in de basisschool ...................................................................... 19
13.1 Omgaan met materialen .................................................................................................................... 19
13.2 Droge tekenmaterialen en technieken ........................................................................................ 20
13.3 Natte tekenmaterialen en technieken .......................................................................................... 21
13.4 Werken met papier .............................................................................................................................. 22
13.5 Gemengde technieken ....................................................................................................................... 22
14 Ruimtelijke technieken in de basisschool .......................................................................................... 22
14.1 Materialen ............................................................................................................................................... 23
15 Verwerkingsmogelijkheden van gips in de basisschool ............................................................... 24
15.1 Vlakke verwerkingsmogelijkheden .............................................................................................. 24
15.2 Ruimtelijke verwerkingsmogelijkheden ..................................................................................... 25
16 Grafische technieken in de basisschool .............................................................................................. 25
16.1 Hoogdruktechnieken .......................................................................................................................... 25
16.2 Vlakdruktechnieken ............................................................................................................................ 25
16.3 Doordruktechnieken ........................................................................................................................... 26
17 Textiele verwerkingsmogelijkheden in de basisschool ................................................................ 26
17.1 Textiel als drager ................................................................................................................................. 26
17.2 Knopen, draaien, vlechten ................................................................................................................ 27
17.3 Knippen en scheuren ......................................................................................................................... 27
17.4 Vasthechten ........................................................................................................................................... 27
17.5 Naaien ...................................................................................................................................................... 27
17.6 Weven ....................................................................................................................................................... 27
17.7 Textiel assembleren, construeren, modelleren ...................................................................... 27
Inhoud
De ontwikkeling van het beeldend vermogen .............................................................................................. 4
1 Fasen en leeftijden ......................................................................................................................................... 4
2 De krabbelperiode .......................................................................................................................................... 5
2.1 Het krabbelen .......................................................................................................................................... 5
2.2 De overgang naar de gecodeerde werkelijkheid ...................................................................... 5
3 De periode van de gecodeerde werkelijkheid ......................................................................................6
3.1 Het creatief coderen ..............................................................................................................................6
3.2 Kinderen maken codetekens .............................................................................................................6
3.3 Visueel begaafde kinderen..................................................................................................................6
3.4 In ontwikkeling achtergebleven ........................................................................................................6
3.5 Welke inhouden/onderwerpen tekent een kind? .......................................................................6
3.6 Typische coderingen van de werkelijkheid: de ideografische kenmerken ......................7
3.6.1 De Kopvoeter .......................................................................................................................................7
3.6.2 Wanordelijke plaatsing ................................................................................................................7
3.6.3 Eerste ordening ..............................................................................................................................7
3.6.4 De grondlijn......................................................................................................................................7
3.6.5 Kenmerkende vorm ..................................................................................................................... 8
3.6.6 Kubistisch tekenen....................................................................................................................... 8
3.6.7 Plattegrond...................................................................................................................................... 8
3.6.8 Omklapping ..................................................................................................................................... 8
3.6.9 Doorzichtigheid...............................................................................................................................9
3.6.10 Haaks contrast ...............................................................................................................................9
3.6.11 Afzonderlijke plaatsing ...............................................................................................................9
3.6.12 Overlapping en afsnijding...........................................................................................................9
3.6.13 Exemplariteit ...................................................................................................................................9
3.6.14 Belangrijkheid en verdringing ..................................................................................................9
3.6.15 Schrijfhelling ...................................................................................................................................9
3.6.16 Kleuren in de codering .............................................................................................................. 10
3.7 Het schematekenen ............................................................................................................................. 10
3.7.1 Automatische herhaling ................................................................................................................ 10
3.7.2 Oorzaken van het tekenen in schema’s .............................................................................. 10
3.7.3 Laten gaan of aanpakken? ....................................................................................................... 10
3.7.4 Liquidatie van een schema ...................................................................................................... 10
,4 De periode van de zichtbare werkelijkheid .......................................................................................... 11
4.1 Harmonisch maar kritisch (9- en 10-jarigen) ............................................................................ 11
4.2 Chaos (11 – 15 jaar) ................................................................................................................................ 11
4.3 Ordening ................................................................................................................................................... 12
5 Volkomen zelfstandigheid .......................................................................................................................... 12
Beeldaspecten (bouwstenen) ............................................................................................................................ 12
6 Licht ..................................................................................................................................................................... 13
6.1 Kleuters en het beeldaspect licht .................................................................................................. 13
6.2 Begrippen die te maken hebben met het beeldaspect licht ................................................ 13
7 Ruimte ................................................................................................................................................................14
7.1 Kleuters en het beeldaspect ruimte .............................................................................................14
7.2 Begrippen die te maken hebben met het beeldaspect ruimte ...........................................14
8 Lijn ....................................................................................................................................................................... 15
8.1 Kleuters en het beeldaspect lijn ..................................................................................................... 15
8.2 Begrippen die te maken hebben met het beeldaspect lijn ................................................... 15
9 Vorm .................................................................................................................................................................... 15
9.1 Kleuters en het beeldaspect vorm ................................................................................................ 15
9.2 Begrippen die te maken hebben met het beeldaspect vorm .............................................. 15
10 Kleur .................................................................................................................................................................... 16
10.1 Wat is kleur ............................................................................................................................................. 16
10.1.1 Ontstaan van kleur ...................................................................................................................... 16
10.1.2 Rangschikking van kleur .......................................................................................................... 16
10.2 Kleuters en het beeldaspect kleur ................................................................................................ 16
10.3 Begrippen die te maken hebben met het beeldaspect kleur .............................................. 16
10.3.1 Soorten kleuren ........................................................................................................................... 16
10.3.2 Tinten en tonen ............................................................................................................................. 17
10.3.3 Complementaire kleuren .......................................................................................................... 17
10.3.4 De kleurcontrasten ..................................................................................................................... 17
10.3.5 De betekenis van kleur.............................................................................................................. 18
11 Compositie ........................................................................................................................................................ 18
11.1 Wat is compositie.................................................................................................................................. 18
11.2 Kleuters en het beeldaspect compositie..................................................................................... 18
11.3 Aspecten van compositie................................................................................................................... 18
12 Textuur ............................................................................................................................................................... 19
12.1 Kleuters en het beeldaspect textuur ............................................................................................ 19
12.2 Begrippen die te maken hebben met textuur ............................................................................ 19
, Materialen en technieken .................................................................................................................................... 19
13 Schilder- en tekenmogelijkheden in de basisschool ...................................................................... 19
13.1 Omgaan met materialen .................................................................................................................... 19
13.2 Droge tekenmaterialen en technieken ........................................................................................ 20
13.3 Natte tekenmaterialen en technieken .......................................................................................... 21
13.4 Werken met papier .............................................................................................................................. 22
13.5 Gemengde technieken ....................................................................................................................... 22
14 Ruimtelijke technieken in de basisschool .......................................................................................... 22
14.1 Materialen ............................................................................................................................................... 23
15 Verwerkingsmogelijkheden van gips in de basisschool ............................................................... 24
15.1 Vlakke verwerkingsmogelijkheden .............................................................................................. 24
15.2 Ruimtelijke verwerkingsmogelijkheden ..................................................................................... 25
16 Grafische technieken in de basisschool .............................................................................................. 25
16.1 Hoogdruktechnieken .......................................................................................................................... 25
16.2 Vlakdruktechnieken ............................................................................................................................ 25
16.3 Doordruktechnieken ........................................................................................................................... 26
17 Textiele verwerkingsmogelijkheden in de basisschool ................................................................ 26
17.1 Textiel als drager ................................................................................................................................. 26
17.2 Knopen, draaien, vlechten ................................................................................................................ 27
17.3 Knippen en scheuren ......................................................................................................................... 27
17.4 Vasthechten ........................................................................................................................................... 27
17.5 Naaien ...................................................................................................................................................... 27
17.6 Weven ....................................................................................................................................................... 27
17.7 Textiel assembleren, construeren, modelleren ...................................................................... 27